Ջեյմս Արաթուն Մալքոլմ

Ջեյմս Արաթուն Մալքոլմ;
Ծնվել է	1868
Մասնագիտություն	ֆինանսիստ, զենքի առևտրական և լրագրող

Ջեյմս Արաթուն Մալքոլմ (անգլ.՝ James Aratoon Malcolm, 1868 - մահվան թվականն անհայտ է), իրանահայ բրիտանացի ֆինանսիստ, զենքի առևտրական և լրագրող^[1]։

1916 թվականի սկզբին նա Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գևորգ Ե Սուրենյանցի կողմից նշանակվել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում և դրանից հետո բանակցություններ վարող հայկական ազգային պատվիրակության հինգ անդամներից մեկը, ինչպես նաև արդյունավետ ներկայացուցիչը Լոնդոնում (մյուս չորս անդամները գտնվում էին Փարիզում)^[2]։

Նա Թեմզայի Թագավորական զբոսանավային ակումբի նախագահն էր և Բրիտանական կայսրության լիգայի հիմնադիրը (1894 թվականին)^[1]։ 1948 թվականին նրան շնորհվել է Բրիտանական կայսրության շքանշան։

Կենսագրություն խմբագրել

Վաղ կյանք խմբագրել

Նա Ղաջարական Պարսկաստանի Բուշեհր քաղաքում բնակվող Արաթուն Մալքոլմի որդին էր, որի ընտանիքն ապրել է Պարսկաստանում «նախքան եղիսաբեթյան օրերը», զբաղվել է նավագնացությամբ և առևտրով՝ հանդես գալով որպես պարսից շահի մոտ բրիտանական առաքելությունների գանձապահներ^[2]։ Նրանք բազմաթիվ կապեր ունեին տարածաշրջանի ֆինանսական ազդեցիկ ընտանիքների հետ, ինչպիսին Դավիթ Սասունի ընտանիքն էր^[2]։

Ջեյմս Արաթուն Մալքոլմն Անգլիա է եկել 1881 թվականին՝ 13 տարեկան հասակում՝ Ալբերտ Սասունի խնամակալությամբ ուսման համար^[2]։ Փոքր հասակում ընկերություն է արել Ալբերտ Գոլդսմիդի հետ^[2]։ Նա կրթություն է ստացել Մարգեյթի (Կենթ) մասնավոր Հերնե Հաուս դպրոցում, նախքան Օքսֆորդի Բալիոլ քոլեջը 1886-1889 թվականներին հաճախելը^[1]։

Լրագրություն խմբագրել

Համալսարանն ավարտելուց հետո Ջեյմս Արաթուն Մալքոլմը Լոնդոնում հրատարակել է քաղաքական-ֆինանսական թերթ։ Հետագայում նա դարձել է «Հայաստան» օրաթերթի հիմնադիրներից ու խմբագիրներից մեկը Հայոց ցեղասպանության տարիներին հայկական դիմադրության ժամանակ^[1]։

Զենքի առքուվաճառք խմբագրել

Ջեյմս Արաթուն Մալքոլմի զինագործական կարիերան սկսվել է Հարավային Աֆրիկայում 1000 դիպուկահարների ծառայության տրամադրելու առաջին առաջարկով, և նա կահավորել է մայոր Ալբերտ Գիբոն Սփիլսբերիի Tourmaline զբոսանավը դեպի Մոգադոր (Մարոկկո) 1897 թվականի նրա հակասական արշավանքի համար^[1]^[3]։

Ֆինանսական գործունեություն խմբագրել

Որպես հասարակական աշխատանքների կապալառու Ջեյմս Արաթուն Մալքոլմն առաջարկել է ֆինանսավորել Բաքվի ջրատարը՝ Եվրոպայի ամենաերկար ջրատարը, որն ի վերջո ֆինանսավորել է Զեյնալաբդին Թաղիևը, Լոնդոնի նավահանգիստների ընդարձակումները և կանադական Թրենտ-Սևեռն ջրուղին^[1]։

1912 թվականին նա Չինաստանի կառավարության անունից բանակցել է Չառլզ Բիրչ Քրիսպի հետ՝ Չինաստանի Հանրապետությանը 5 միլիոն ֆունտ ստեռլինգ Քրիսպ վարկ տրամադրելու վերաբերյալ^[1]։

Հրապարակումներ խմբագրել

Partition of Palestine. Suggested alterations in proposed frontiers (Mar 1938), Apollo Press, London
Origins of the Balfour Declaration: Dr. Weizmann's Contribution (1944), British Museum

Գրականություն խմբագրել

Halabian, Martin H. (1962), The Zionism of James A. Malcolm, Armenian patriot, MSc Other Thesis, Brandeis University, Dept. of Near Eastern and Judaic Studies

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Edward Hilliard, Ed., Balliol College Register 1832-1914, page 220
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Malcolm, 1944, p.1-3
↑ Արշավանքի մասին լրացուցիչ տեղեկությունների համար տե՛ս Spilsbury's Tourmaline Expedition (1906)՝ http://gibraltar-intro.blogspot.co.uk/2016/11/1898-tourmaline-expedition-major.html կայքում

[Balliol-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Edward Hilliard, Ed., Balliol College Register 1832-1914, page 220

[Malcolm1944-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Malcolm, 1944, p.1-3

[3] Արշավանքի մասին լրացուցիչ տեղեկությունների համար տե՛ս Spilsbury's Tourmaline Expedition (1906)՝ http://gibraltar-intro.blogspot.co.uk/2016/11/1898-tourmaline-expedition-major.html կայքում

[1]

[2]

[3]