Ջասթին Գեթլին (անգլ.՝ Justin Gatlin, փետրվարի 10, 1982(1982-02-10)[2][3], Բրուքլին, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[1][4]), ամերիկացի սպրինտեր, 2004 թվականի օլիմպիական չեմպիոն և աշխարհի քառակի չեմպիոն, ով դոպինգ օգտագործելու համար չորս տարվա որակազրկումից հետո վերադարձավ մեծ սպորտ։ Իր անձնական ռեկորդների շնորհիվ նա պատմության մեջ հինգերորդ ամենաարագ վազորդն է 100 և վեցերորդը 200 մետր վազքում։

Ջասթին Գեթլին
Անձնական տեղեկություն
Սեռ՝արական[1]
Ամբողջական անուն՝անգլ.՝ Justin Alexander Gatlin[1]
Ազգություն՝աֆրոամերիկացի
Մասնագիտացում՝թեթևատլետ
Երկիր՝ ԱՄՆ[1]
Ծննդյան ամսաթիվ՝փետրվարի 10, 1982(1982-02-10)[2][3] (42 տարեկան)
Ծննդավայր՝Բրուքլին, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[1][4]
186 սանտիմետր[1]
Քաշ՝80 կիլոգրամ[1]

Կարիերա խմբագրել

Վաղ մանկությունից սպորտով զբաղվելուց հետո Քեթլինը լրջորեն պնդեց իր մասին 2003 թվականին ներքին աթլետիկայի աշխարհի առաջնությունում՝ դառնալով չեմպիոն 60 մետր հեռավորության վրա։ Հաջորդ տարի Աթենքում անցկացված օլիմպիադայում նա 9,85 վայրկյան արդյունքով հարյուր մետր արդյունքով ոսկի է նվաճել՝ ընդամենը մեկ հարյուրերորդով առաջ անցնելով պորտուգալացի Ֆրենսիս Օբիքվելայից և Սիդնեյի օլիմպիական չեմպիոն Մորիս Գրինից[5]։ Նա նաև բրոնզե մեդալակիր է դարձել 200 մետր մրցավազքում և արծաթե մեդալ է նվաճել 4×100 մետր փոխանցումավազքում։

2005 թվականին Հելսինկիում կայացած աշխարհի առաջնությունում Գեթլինը կրկին բարձրացել է պատվանդանի վերին հորիզոնական՝ հաղթելով 100 (9,88 վրկ) և 200 (20,04 վրկ) մետր վազքներում։ 2006 թվականին Կատարում կայացած մրցումներում նա համաշխարհային ռեկորդ է սահմանել 100 մետր վազքի վրա՝ վազելով 9,76 վայրկյանում։ Սակայն հինգ օր անց աթլետիկայի միջազգային ֆեդերացիան հայտնել է մարզիկին ռեկորդից զրկելու մասին, քանի որ նրա ճշտված արժեքը կազմել է 9,766 վայրկյան, իսկ կլորացված մինչև 9,77 արդյունքը համապատասխանում է ճամայկացի արագավազորդ Ասաֆա Փաուելի նախկին նվաճմանը[6]։

2012 թվականին Լոնդոնի Օլիմպիական խաղերում նվաճել է բրոնզե մեդալ՝ վազելով 9,79։ Սա նրա անձնական ռեկորդն է՝ նախկին արդյունքների չեղարկումից հետո։ Վերադառնալով մեծ սպորտ՝ Գեթլինը բավականին լավ է հանդես գալիս ադամանդե աթլետիկայի լիգայում։ 2013 թվականի հունիսի 6-ին վազելով 100 մ 9,94-ով՝ նա առաջ անցավ Ուսեյն Բոլտից։ Հուլիսի 19-ին նա կրկին հաղթեց 100 մետր։

2013 թվականի Ադամանդե լիգայի հաղթող՝ 100 մետր մրցատարածությունում։ 2014 թվականը Գեթլինը սկսեց շատ ուժեղ ելույթներով 100 մ։ Նա անընդհատ վազում էր 10 վայրկյանից, և վերջապես 2014 թվականի Diamond League-ի 9-րդ փուլում նա վազեց 100 մ 9,80 վայրկյանով, ինչը իրականում իր անձնական ռեկորդն է։ 10-րդ փուլում Մոնակոյում 2014 թվականի հուլիսի 18-ին սահմանեց իր անձնական ռեկորդը, որը դարձավ մրցաշրջանի լավագույն արդյունքը 200 մ-ում՝ 19,68 վրկ։ Սա 9 արդյունք է 200 մ վազքի պատմության մեջ։ Միայն Ուսեյն Բոլտն էր ավելի արագ վազում՝ 19,19, 19,30, 19,32, 19,40, 19,66, Յոհան Բլեյք՝ 19,26, 19,44, Մայքլ Ջոնսոն՝ 19,32, 19,66, Ուոլտեր Դիքս՝ 19,53, Թայսոն Գայ՝ 19,58։ Չնայած 2014 թվականի Diamond League-ի 4 փուլերին, Գեթլինը դարձավ նրա վաղաժամ հաղթողը 100 մետր հեռավորության վրա։ 2014 թվականին Բրյուսելում կայացած Diamond League-ի վերջին փուլում Ջասթին Գեթլինը սահմանում է նոր անձնական ռեկորդ 100 մ վազքում՝ 9,77: 2015 թվականի Diamond League-ի առաջին փուլում նա թարմացրեց իր անձնական ռեկորդը 100 մ վազքում՝ 9,74, ցույց տալով, որ նա կարող է արժանի մրցակցություն կազմել Ուսեյն Բոլթին 2015 թվականին Պեկինում կայացած աշխարհի առաջնությունում։ Արդյունքում, աշխարհի առաջնության եզրափակչում Գեթլինը վազեց 9,80-ով՝ ընդամենը 0,01 վայրկյան կորցնելով Բոլթին ոսկու համար պայքարում։ Արդյունքում, աշխարհի առաջնության եզրափակչում Գեթլինը վազեց 9,80-ով՝ ընդամենը 0,01 վայրկյան պարտվելով Բոլտին ոսկու համար պայքարում։

2019 թվականի սեպտեմբերի 28-ին Ջասթինը Դոհայում դարձավ աշխարհի առաջնության արծաթե մեդալակիր 100 մետր վազքում՝ ցույց տալով 9,89 վայրկյան արդյունք եզրափակիչ մրցավազքում և 0,13 վայրկյան զիջելով հաղթող Քրիստիան Քոլմանին[7]։

Դոպինգային սկանդալներ խմբագրել

2001 թվականին Ջասթին Գեթլինը մեկ տարով հեռացվել է մրցույթից՝ իր նմուշում ամֆետամիններ հայտնաբերելուց հետո[8]։

2006 թվականին դոպինգ-թեստերից հետո Գեթլինի օրգանիզմում հայտնաբերվել է տեստոստերոնի բարձր պարունակություն։ Արդյունքում մարզիկը զրկվել է իր սահմանած 9,77 վայրկյան ռեկորդից և հեռացվել մրցումներից։ Ի սկզբանե նշանակվել էր որակազրկման 8-ամյա ժամկետ, սակայն հետո այն կիսով չափ կրճատվել է, արգելքը գործել է 2006 թվականի մայիսից մինչև 2010 թվականի մայիսը[9]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Olympedia — 2006.
  2. 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. 3,0 3,1 World Athletics database
  4. 4,0 4,1 4,2 Encyclopædia Universalis (ֆր.)Encyclopædia Britannica.
  5. «Чёрный ураган». Спорт-Экспресс. 24.08.2004. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  6. Доспехов А (18.05.2006). «Джастину Гэтлину скруглили мировой рекорд». Коммерсантъ.
  7. «Американец Коулман стал чемпионом мира в беге на 100 м». ТАСС. 2019 թ․ սեպտեմբերի 28. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  8. Афсати Джусойти (24.08.2006). «Джастину Гэтлину поможет чужой допинг». Коммерсантъ.
  9. «Срок дисквалификации олимпийского чемпиона Джастина Гэтлина снижен до четырёх лет». NEWSru.com. 01.05.2008. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 20-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել