Վիքիպեդիա

Վազք 100 մետր

Վազքը թեթև աթլետիկայի ամենատարածված մարզաձևերից է։

Վազք 100 մետր, թեթև ատլետիկայի մարզաձև, որն ընդգրկվել է Օլիմպիական խաղերի ծրագրում առաջին Օլիմպիական խաղերի անցկացման պահից։ Վերաբերում է սպրինտերային մարզաձևերին։ Վազքի երկարությունը չափվում է մեկնարկային գծի՝ վերջնագծից ավելի հեռու եզրից մինչև վերջնագծի՝ մեկնարկի գծին մոտ եզրը։ Վազքն իրականացվում է ուղիղ գծով՝ վազքուղով։ Վազքի մեկնարկը կատարվում է մեկնարկային բլոկներից[1][2][3]։ Յուրաքանչյուր մարզիկ պետք է վազի իր անհատական ուղով, որն ունի 1,22 մ-ից ոչ պակաս և 1,25 մ-ից ոչ ավելի լայնություն, նշված է 5 սմ լայնությամբ գծերով։ Ցանկացած միջազգային մրցումներում պետք է լինեն ութ առանձին վազքուղիներ։

100 մետր վազքի ավարտը 2008 թվականի Օլիմպիական խաղերում

Պատմություն խմբագրել

100 մետր վազքում առաջին համաշխարհային ռեկորդի պաշտոնական տարին համարվում է 1912 թվականը, երբ հիմնադրվել է Թեթև ատլետիկայի ֆեդերացիաների միջազգային ասոցիացիան։ Առաջին ռեկորդակիր է դարձել ամերիկացի Դոնալդ Լիպպինքոթը, որը Ստոկհոլմի Օլիմպիական խաղերում 100 մետրը վազել է 10,6 վայրկյանում։ 1966 թվականի Եվրոպայի առաջնությունից սկսած վազքում ժամանակի գրանցման համար կիրառվում է էլեկտրոնային վայրկյանաչափ, որը չափում է ժամանակը մինչև վայրկյանի հազարերորդական մասը (կլորացվում է հետո մինչև հարյուրերորդը)։ Մինչև 1966 թվականը ժամանակը չափվել է վայրկյանի տասներորդականի ճշգրտությամբ։

1980 թվականին համակարգչի միջոցով սպորտում մարդկային հնարավորությունների սահմանների ուսումնասիրություն արդյունքում Գիդեոն Էրիելը ստացել է 9,6 վ, և նշվել է, որ ավելի բարձր արագությանը չեն դիմանա վազորդի մկանները[4]։ Սակայն ներկայումս տղամարդկանց շրջանում 100 մետր վազքի համաշխարհային ռեկորդը, որը սահմանվել է 2009 թվականի օգոստոսի 16-ին, պատկանում է ճամայկացի Ուսեյն Բոլտին և կազմում է 9,58 վայրկյան։ Դրա հետ մեկտեղ Ուսեյն Բոլտին է պատկանում նաև օլիմպիական ռեկորդը, որը սահմանվել է 2012 թվականի օգոստոսի 5-ին Լոնդոնի Օլիմպիական խաղերում և կազմում է 9,63 վրկ։

Կանանց շրջանում 100 մետր վազքի համաշխարհային ռեկորդը պատկանում է Ֆլորենս Գրիֆիտ Ջոյներին։ Այն սահմանվել է 1988 թվականի հուլիսի 16-ին և կազմում է 10,49 վայրկյան։

100 մետր վազքի ռեկորդների պատմությունը (տղամարդիկ)
Ռեկորդ, վայրկ. Մարզիկ Ամսաթիվ
12,00 Թոմաս Բերք (ԱՄՆ) 1896
10,80 Ռեջինալդ Ուոլքեր (Հարավային Աֆրիկա) 1908
10,60 Դոնալդ Լիպինկոտ (ԱՄՆ) 06.07.1912
10,40 Չարլզ Փադոք (ԱՄՆ) 23.04.1921
10,30 Պերսի Ուիլյամս (Կանադա) 09.08.1930
10,20 Ջեսսի Օուենս (ԱՄՆ) 20.06.1936
10,10 Ուիլի Ուիլյամս (ԱՄՆ) 03.08.1956
10,00 Արմին Հարի (Գերմանիա) 21.06.1960
9,90 (ձեռքի ժամանակաչափ) Ջիմ Հայնս (ԱՄՆ) 20.06.1968
9,95 (էլեկտրոնային ժամանակաչափ) Ջիմ Հայնս (ԱՄՆ) 14.10.1968
9,93 Քելվին Սմիթ (ԱՄՆ) 03.07.1983
9,83 (չեղյալ) Բենջամին Ջոնսոն (Կանադա) 30.08.1987
9,79 (չեղյալ) Բենջամին Ջոնսոն (Կանադա) 24.09.1988
9,92 Կարլ Լյուիս (ԱՄՆ) 24.09.1988
9,90 Լերոյ Բարրել (ԱՄՆ) 14.06.1991
9,86 Կարլ Լյուիս (ԱՄՆ) 25.08.1991
9,85 Լերոյ Բարրել (ԱՄՆ) 06.07.1994
9,69 (չի հաշվվել) Օբադելե Թոմփսոն (Բարբադոս) 13.04.1996
9,84 Դոնովան Բեյլի (Կանադա) 27.07.1996
9,79 Մորիս Գրին (ԱՄՆ) 16.06.1999
9,78 (չեղյալ) Թիմ Մոնտգոմերի (ԱՄՆ) 14.09.2002
9,77 Ասաֆա Փաուել (Ճամայկա) 14.06.2005
9,766 (չի հաշվվել) Ջասթին Գետլին (ԱՄՆ) 12.05.2006
9,74 Ասաֆա Փաուել (Ճամայկա) 09.09.2007
9,72 Ուսեյն Բոլտ (Ճամայկա) 31.05.2008
9,68 (չի հաշվվել) Թայսոն Գեյ(ԱՄՆ) 30.06.2008
9,69 Ուսեյն Բոլտ (Ճամայկա) 16.08.2008
9,58 Ուսեյն Բոլտ (Ճամայկա) 16.08.2009
Համաշխարհային ռեկորդներ
Աթլետ Ազգություն Արդյունք Ամսաթիվ Վայր Մրցություն
Տղամարդիկ Ուսեյն Բոլտ   Ճամայկա 9,58 վայրկյան[5] Օգոստոսի 16, 2009 Բեռլին ԱԱ-2009
Կանայք Ֆլորենս Գրիֆիթ Ջոյներ   ԱՄՆ 10,49 վայրկյան Հուլիսի 16, 1988[6] Ինդիանապոլիս   ԱՄՆ առաջնություն

Լավագույն արդյունքներ խմբագրել

Տղամարդիկ խմբագրել

Աթլետիկայի պատմության լավագույն մարզիկները

Արդ. Մարզիկ Երկիր Վայր Ամսաթիվ Նշ.
9,58 Ուսեյն Բոլտ Usain Bolt   Ճամայկա Բեռլին 16.08.2009 [7]
9,69 Թայսոն Գեյ Tyson Gay   ԱՄՆ Շանհայ 20.09.2009 [8]
9,69 Յոհան Բլեյք Yohan Blake   Ճամայկա Լոզան 23.08.2012 [9]
9,72 Ասաֆա Փաուել Asafa Powell   Ճամայկա Լոզան 02.09.2008 [10]
9,74 Ջասթին Գետլին Justin Gatlin   ԱՄՆ Դոհա 15.05.2015 [11]
9,78 Թիմ Մոնտգոմորի Tim Montgomery   ԱՄՆ Փարիզ 14.09.2002 Դոպինգ
9.76 Քրիստիան Քոլեման Christian Coleman   ԱՄՆ Դոհա 28.09.2019 [12]
9,78 Նեստա Քարթեր Nesta Carter   Ճամայկա Ռիետի 29.08.2010 [13]
9,79 Բեն Ջոնսոն Ben Johnson   Կանադա Սեուլ 24.09.1988 Դոպինգ
9,79 Մորիս Գրին Maurice Greene   ԱՄՆ Աթենք 16.06.1999 [14]
9,80 Սթիվ Մալինգս Steve Mullings   Ճամայկա Յուջին 04.06.2011 [15]
9,84 Դոնովան Բեյլի Donovan Bailey   Կանադա Ատլանտա 27.07.1996
9,82 Ռիչարդ Թոմփսոն Richard Thompson   Տրինիդադ և Տոբագո 27.07.1996 [16]
9,84 Բրունի Սուրին Bruny Surin   Կանադա Սևիլյա 22.08.1999
9,84 Թրեյվոն Բրոմել Trayvon Bromell   ԱՄՆ Յուջին 25.06.2015
9,84 Թրեյվոն Բրոմել Trayvon Bromell   ԱՄՆ Յուջին 03.07.2016 [17]
9,85 Լերոյ Բարել Leroy Burrell   ԱՄՆ Լոզան 06.07.1994 [18]
9,85 Օլուսոջի Ֆասուբա Adekotunbo Olusoji Fasuba   Նիգերիա Դոհա 12.05.2006
9,85 Մայք Ռոջերս Mike Rodgers   ԱՄՆ Յուջին 04.06.2011
9,85 Ռիչարդ Թոմփսոն Richard Thompson   Տրինիդադ և Տոբագո Պորտ օֆ Սփեյն 23.08.2011
9,86 Կառլ Լյուիս Carl Lewis   ԱՄՆ Տոկիո 25.08.1991 [19]
9,86 Ֆրենկի Ֆրեդերիկս Frank Fredericks   Նամիբիա Լոզան 03.07.1996
9,86 Ատո Բոլդոն Ato Boldon   Տրինիդադ և Տոբագո Աթենք 19.04.1998
9,86 Ֆրենսիս Օբիկվելու Francis Obikwelu   Պորտուգալիա Աթենք 22.08.2004
9,86 Կաստոն Բլեդմեն Keston Bledman   ԱՄՆ Պորտ օֆ Սփեյն 22.06.2012
9,86 Ջիմմի Վիքաուտ Jimmy Vicaut   Ֆրանսիա Սեն Դենի 04.07.2015 [20]
9,86 Նոա Լայլս Noah Lyles   ԱՄՆ Շանհայ 18.05.2019 [21]
9,86 Դիվայն Օդուդուրու Divine Oduduru   Նիգերիա Օսթին 07.06.2019 [22]
9,87 Լինդորֆ Քրիստի Linford Christie   Միացյալ Թագավորություն Շտուտգարտ 15.08.1993
9,87 Օբադելե Թոմփսոն Obadele Thompson   Բարբադոս Յոհաննեսբուրգ 11.09.1998
9,87 Դուեյն Չեմբերս Dwain Chambers   Միացյալ Թագավորություն Փարիզ 14.09.2002 Դոպինգ
9,87 Ռոնի Բեյքեր Ronnie Baker   ԱՄՆ Խոժուվ 22.08.2018 [23]

Աթլետիկայի պատմության 20 լավագույն արդյունքները

Արդ. Մարզիկ Երկիր Վայր Ամսաթիվ Նշ.
9,58 Ուսեյն Բոլտ Usain Bolt   Ճամայկա Բեռլին 16.08.2009
9,63 Ուսեյն Բոլտ Usain Bolt   Ճամայկա Լոնդոն 05.08.2012
9,69 Ուսեյն Բոլտ Usain Bolt   Ճամայկա Պեկին 16.08.2008
9,69 Թայսոն Գեյ Tyson Gay   ԱՄՆ Շանհայ 20.09.2009
9.69 Յոհան Բլեյք Yohan Blake   Ճամայկա Լոզան 23.08.2012
9,71 Թայսոն Գեյ Tyson Gay   ԱՄՆ Բեռլին 16.08.2009
9,72 Ուսեյն Բոլտ Usain Bolt   Ճամայկա Նյու Յորք 31.05.2008
9,72 Ասաֆա Փաուել Asafa Powell   Ճամայկա Լոզան 02.09.2008
9,74 Ասաֆա Փաուել Asafa Powell   Ճամայկա Ռիետի 09.09.2007
9,74 Ջասթին Գետլին Justin Gatlin   ԱՄՆ Դոհա 15.05.2015
9,75 Յոհան Բլեյք Yohan Blake   Ճամայկա Քսինգսթոն 29.06.2012
9,75 Յոհան Բլեյք Yohan Blake   Ճամայկա Լոնդոն 05.08.2012
9,75 Թայսոն Գեյ Tyson Gay   ԱՄՆ Դե Մոյն 22.06.2009
9,76 Ուսեյն Բոլտ Usain Bolt   Ճամայկա Քինգսթոն 03.05.2008
9,76 Ուսեյն Բոլտ Usain Bolt   Ճամայկա Բրյուսելի մայրաքաղաքային մարզ 16.09.2011
9,76 Ուսեյն Բոլտ Usain Bolt   Ճամայկա Հռոմ 31.05.2012
9,76 Յոհան Բլեյք Yohan Blake   Ճամայկա Ցյուրիխ 30.08.2012
9,77 Ասաֆա Փաուել Asafa Powell   Ճամայկա Աթենք 14.06.2005
9,77 Ասաֆա Փաուել Asafa Powell   Ճամայկա Գեյթսհեդ 11.06.2006
9,77 Ասաֆա Փաուել Asafa Powell   Ճամայկա Ցյուրիխ 18.08.2006
9,77 Թայսոն Գեյ Tyson Gay   ԱՄՆ Յուջին 28.06.2008
9,77 Ուսեյն Բոլտ Usain Bolt   Ճամայկա Բրյուսել 05.09.2008
9,77 Ասաֆա Փաուել Asafa Powell   Ճամայկա Ռիետի 07.09.2008
9,77 Թայսոն Գեյ Tyson Gay   ԱՄՆ Հռոմ 10.07.2009

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Bob Harris; Ramela Mills; Shanon Parker-Bennett (2004 թ․ հունիսի 22). BTEC First Sport. Heinemann. էջ 35. ISBN 978-0-435-45460-9.
  2. ↑ The Day – 23 January 1983
  3. ↑ «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 23-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  4. ↑ Рекорды и перфокарты // «Советский спорт» : газета. — 1980. — № 174 (10093). — С. 4.
  5. ↑ «100 Metres Results» (PDF). IAAF. 2009 թ․ օգոստոսի 16. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2009 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 31-ին.
  6. ↑ 100 Metres All Time. IAAF (9 March 2009). Retrieved 6 May 2009. 8 May 2009.
  7. ↑ Layden, Tim (2009 թ․ օգոստոսի 31). «Bolt Strikes Twice». si.com. Sports Illustrated. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  8. ↑ «Tyson Gay equals Usain Bolt's old world record with second fastest 100m». theguardian.com. The Guardian. 2009 թ․ սեպտեմբերի 20. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  9. ↑ Campigotto, Jesse (2012 թ․ օգոստոսի 23). «Yohan Blake becomes 3rd man to run 9.69». cbc.ca. Canadian Broadcasting Corporation. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  10. ↑ Ledsom, Mark (2008 թ․ սեպտեմբերի 2). «Powell equals second fastest 100 meters time». reuters.com. Reuters. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  11. ↑ «Justin Gatlin runs fastest 100 meters in world this year». espn.com. ESPN Internet Ventures. 2015 թ․ մայիսի 15. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  12. ↑ «100m Results» (PDF). IAAF. 2019 թ․ սեպտեմբերի 28. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  13. ↑ «Nesta Carter ties for fastest 100 of year». seattletimes.com. The Seattle Times. 2010 թ․ օգոստոսի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  14. ↑ Litsky, Frank (1999 թ․ հունիսի 17). «Greene Breaks World Record in the 100 Meters». nytimes.com. The New York Times. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  15. ↑ Cherry, Gene (2011 թ․ հունիսի 4). «Tyson Gay runs year's fastest 100 metres». theglobeandmail.com. The Globe and Mail. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  16. ↑ «Thompson breaks record». guardian.co.tt. Trinidad and Tobago Guardian. 2014 թ․ հունիսի 22. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  17. ↑ Roy Jordan (2016 թ․ հուլիսի 4). «Six world leads on third day of US Olympic Trials». IAAF. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 4-ին.
  18. ↑ «Burrell Eclipses 100-Meter Mark». latimes.com. Los Angeles Times. 1994 թ․ հուլիսի 7. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  19. ↑ Janofsky, Michael (1991 թ․ օգոստոսի 26). «He Paces Back In a Blazing 9.86». nytimes.com. The New York Times. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  20. ↑ «Diamond League: Asafa Powell runs 100m in 9.81 seconds». bbc.com. BBC. 2015 թ․ հուլիսի 5. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  21. ↑ Jason Henderson (2019 թ․ մայիսի 18). «Noah Lyles edges Christian Coleman in Shanghai sprint showdown». Athletics Weekly. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 18-ին.
  22. ↑ Bret Bloomquist (2019 թ․ հունիսի 7). «Oduduru leads Texas Tech track to first-ever men's NCAA championship». El Paso Times. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 8-ին.
  23. ↑ Bob Ramsak; Alfons Juck (2018 թ․ օգոստոսի 22). «Baker clocks 9.87 world lead in Chorzow». iaaf.org. IAAF. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 23-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վազք 100 մետր» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վազք_100_մետր&oldid=9357089» էջից