Պավել Աղաջանյան

Պավել Աղաջանյան
մայիսի 21, 1923 - հուլիսի 7, 2001 (78 տարեկան)
Ծննդավայր	Բաքու, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Պրեոբռաժենսկոե գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և Ռուսաստան
Զորատեսակ	ինժեներական զորքեր
Կոչում	իԻնժեներա–տեխնոլոգիական ծառայության գեներալ–մայոր
Մարտեր/; պատերազմներ	Հայրենական մեծ պատերազմ
Կրթություն	Լենինգրադի ռազմաօդային ինժեներական ակադեմիա (1944)
Պարգևներ	; և

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Աղաջանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Պավել Արտեմի Աղաջանյան (մայիսի 21, 1923(1923-05-21)^[1], Բաքու, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[1] - հուլիսի 7, 2001(2001-07-07)), հայ խորհրդային ռազմական գործիչ։ Ինժեներա-տեխնոլոգիական ծառայության գեներալ-մայոր (1961), տեխնիկական գիտությունների դոկտոր (1958)։

Կենսագրություն խմբագրել

Պավել Արտեմի Աղաջանյանը ծնվել է 1923 թվականի մայիսի 21-ին։ Գերազանցությամբ ավարտել է միջնակարգ դպրոցը Բաքվում, ընդունվել է Սանկտ-Պետերբուրգի ռազմա-օդային ինժեներական ակադեմիան, որը նույնպես գերազանց ավարտել է 1944 թվականին և ուղարկվել ռազմաճակատ` 4-րդ օդային բանակը^[2]։ 26 տարեկանում նա դարձել է տեխնիկական գիտությունների թեկնածու։ 1971 թվականին եղել է ՄՖԻ բարձր համակարգերի ամբիոնի վարիչ։ 1960-1991 թվականներին աշխատել է որպես ՄԱԻ թռչող ապարատների ռադիոկառավարման ամբիոնի պրոֆեսոր^[3]։ ԽՄԿԿ անդամ 1949 թվականից։

Գիտական գործունեություն խմբագրել

Պավել Աղաջանովն իր գիտական գործունեությունն սկսվել է դետեկտորային ու պարզունակ ռադիոընդունիչներից։ Դրանք նա սկսել է հավաքել դեռևս դեռևս դպրոցական տարիներին` օգտվելով սխեմաներից։ Այնուհետև նա առաջարկել է ռադիոլոկացիոն համակարգերի ճշգրտության բարձրացման մեթոդներ, որոնք արժանացել են հեղինակային վկայագրի և լայն կիրառում գտել տեխնիկայի մեջ։ Այդ նյութը դարձել է Պ. Աղաջանովի թեկնածուական ատենախոսության թեման, որը բարձր է գնահատվել աշխարհահռչակ գիտնականներ, ակադեմիկոսներ Վ. Տրպեզնիկովի և Յու. Կոբզարևի կողմից^[2]։ Հայրենական մեծ պատերազմից հետո Պավել Աղաջանովը դարձել է ԽՍՀՄ Հրետանային գիտությունների ակադեմիայի գիտա-հետազոտական ինստիտուտի գիտաշխատող։ Նա մեծ ավանդ ունի Յարի հրթիռակայանում և Բայկանուրի տիեզերակայանում չափիչ-միջոցների, այնուհետև` տիեզերական կառավարման-չափիչ համալիրի ստեղծման գործում։ Հրթիռաշինության և տիեզերագիտության համար այդ կարևոր աշխատանքով զբաղվում էր հրետանիային գիտությունների ակադեմիայի գիտահետազոտական ինստիտուտը, որն էլ ձեռնամուխ եղավ կառավարման-չափիչ համալիրի ստեղծման գիտահետազոտական թեմայի կենսագործմանը։

Այլ հիմնահարցերի հետ մեկտեղ, Պավել Աղաջանովի բաժինը մշակել է տիեզերակայանում, միջմայրցամաքային բալիստիկ Ս. Կորոլյովի Ռ-7 հրթիռի ակտիվ հատվածի ուղու ներքո մի քանի տեղերում տեղակայելու համար նախատեսված ռադիոտեխնիկական չափիչ համալիրի նախագիծը։

Պավել Աղաջանովը և Արցախը խմբագրել

Պավել Աղաջանովը, չնայած արտերկրում երկար ապրելուն, միշտ կապված է եղել Արցախին։ Մեկ այլ նշանավոր արցախցու, ակադեմիկոս Նիկոլայ Ենիկոլոպյանի հետ 1983 թվականին նոյեմբերին եկել է Ստեփանակերտ` մասնակցելու ԼՂԻՄ 60 ամյակի տոնակատարությանը։ Մեկ շաբաթ մնացել են Ղարաբաղում, եղել են Արցախի շրջաններում, մասնակցել են 60-ամյակի առթիվ կազմակերպված հանդիսություններին։

Պարգևներ խմբագրել

Հայրենական ինքնաթիռաշինությանը մատուցած ծառայությունների համար 1957 թվականին արժանացել է լենինյան մրցանակի։ Պարգևատրվել է 2 շքանշանով և մեդալներով։

ԽՍՀՄ պետական մրցանակ
Կարմիր Աստղի շքանշան
«Պատվո նշան» շքանշան
Հայրենական պատերազմի I աստիճանի շքանշան
Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան
«Մարտական ծառայությունների» մեդալ
«1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ
«1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 50-ամյակ» հոբելյանական շքանշան
«Մոսկվայի 850-ամյակի հիշատակի» մեդալ
Ժուկովի մեդալ
«ԽՍՀՄ զինված ուժերի վետերան» մեդալ
Լենինյան մրցանակ
ԽՍՀՍ Նախարարների խորհրդի մրցանակ

Երկեր խմբագրել

Космические траекторные измерения, М., 1970
Радиотелеметрия космических летательных аппаратов, М., 1971

Գրականություն խմբագրել

Մալխասյան Ա., Սովետական բանակի հայ գործիչները, 2 լրց. հրտ., Ե., 1965

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,0 ^2,1 Հարությունյան Վ., Արցախի աստղերը ռազմագիտության երկնակամարում, Էջմիածին, 2000, էջ 12-13
↑ Աղաջանով Պավել Արտեմի

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 246)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[ReferenceA-2] 2,0 ^2,1 Հարությունյան Վ., Արցախի աստղերը ռազմագիտության երկնակամարում, Էջմիածին, 2000, էջ 12-13

[3] Աղաջանով Պավել Արտեմի

[1]

[2]

[3]

Պավել Աղաջանյան

մայիսի 21, 1923(1923-05-21)^[1] - հուլիսի 7, 2001(2001-07-07) (78 տարեկան)
Ծննդավայր	Բաքու, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]
Գերեզման	Պրեոբռաժենսկոե գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և Ռուսաստան
Զորատեսակ	ինժեներական զորքեր^[1]
Կոչում	իԻնժեներա–տեխնոլոգիական ծառայության գեներալ–մայոր^[1]
Մարտեր/ պատերազմներ	Հայրենական մեծ պատերազմ^[1]
Կրթություն	Լենինգրադի ռազմաօդային ինժեներական ակադեմիա (1944)^[1]
Պարգևներ	^[1] և