Նորդիզմ կամ նորդիցիզմ (գերմ.՝ Nord՝ հյուսիս), ռասիզմի տեսակ, կեղծ գիտական[1][2][3][4] վարկած, որը հիմնված է այսպես կոչված «հյուսիսային (սկանդինավյան) ռասայի» («նորդիդների») գերակայության վարկածի վրա մարդկության այլ ռասաների նկատմամբ։ Տեսության հիմնադիրները համարվում են ֆրանսիացի սոցիոլոգներ Ժոզեֆ Արտյուր դե Գոբինոն և Ժորժ Վաշե դե Լապուժը (Լյապուժ)։ Ինքը՝ Գոբինոն, իրեն նախորդն էր համարում կոմս դե Բուլենվիլին, ով դեռ 1727 թվականին արտահայտել է այն գաղափարը, որ Ֆրանսիայի գերիշխող շերտը ծագում է գերմանական ֆրանկների ցեղից, իսկ բնակչության ավելի աղքատ մասը՝ ֆրանկների նվաճած գալլո-ռոմանական և կելտական բնակչությունից[5]։ Ընդ որում, «սկանդինավյան ռասա» տերմինը մտցրել է ռուս-ֆրանսիացի մարդաբան Ժոզեֆ Դենիկերը[6], Գոբինոն և Լապուժն օգտագործում էին այլ տերմիններ։ «Նորդիցիզմ» տերմինը (անգլ.՝ nordicism) անգլերենում հայտնվել է 1920-ականներին[7]։

«Պրոտո-գերմանական նորդիդների ընդլայնումը», քարտեզ ամերիկացի ռասայական տեսաբան Մեդիսոն Գրանտի «Մեծ ցեղի վերջը» գրքից (1916):

Նորդիցիզմի կողմնակիցները պնդում են, որ «սկանդինավյան ցեղը» իրենից ներկայացնում է «բարձրագույն ցեղ», որին մարդկությունը պարտական է քաղաքակրթության բոլոր նվաճումներով։ «Նորդիդները» հռչակված են որպես մշակութագործներ, բարձր մշակույթ տարածողներ և հնության և արդիականության մեծ քաղաքակրթությունների հիմնադիրներ։ 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին նորդիցիզմը տարածված էր Արևմտյան Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում և մեծ ազդեցություն է ունեվել նացիոնալ-սոցիալիզմի գաղափարախոսության ձևավորման և նացիստական ռասայական քաղաքականության վրա։

Գյունտերի սկանդինավյան վարկած խմբագրել

1925 թվականին գերմանացի ռասայական տեսաբան Հանս Գյունտերը մշակել է կեղծ գիտական[3][4] կենսաբանական և ռասայական-քաղաքական դրույթների մի շարք, որոնք ուղղված էին «սկանդինավյան ցեղի պահպանմանը»[8]։

Սկանդինավյան վարկածի կենտրոնական դրույթը «սկանդինավյան ռասայի» տղամարդկանց և կանանց միջև ամուսնությունների ընտրողական եզրակացության սկզբունքն է, ինչպես նաև նրանց կողմից ավելի շատ երեխաներ ունենալը[9]։

Դեռևս ծնելիության առումով ոչ սկանդինավյան ցեղերը հաղթում են. սկանդինավյան ցեղը պետք է մրցակցության մեջ մտնի նրանց հետ։

Սկանդինավյան վարկածի էությունը միայն ստեղծագործական ընտրության մեջ է ։ Երեխաների ընտրությունը և թիվը պետք է վերահսկվի, աղքատ ընտանիքներին օգնություն ցուցաբերվի, որպեսզի նրանք կարողանան երեխաներ ունենալ։

Նացիստական Գերմանիայում խմբագրել

Նորդիզմը որպես պաշտոնական գաղափարախոսություն ընդունվել է նացիստական Գերմանիայում[10]։ Նորդիզմը քարոզվում էր նացիստական շատ գաղափարախոսների ստեղծագործություններում, բայց նացիստների մեծ մասի արտաքին տեսքի անհամապատասխանության պատճառով սկանդինավյան ռասայական տեսակին, գաղափարախոսները նախընտրում էին խոսել ոչ թե երկարագլուխ բարձրահասակ շիկահերների, այլ «սկանդինավյան ռասայական հոգու» կամ պարզապես «բարձրագույն ռասայի» մասին, որը ներառում էր նաև իտալացի ֆաշիստներին և ճապոնացի ռազմականներին[10]։ Ըստ այլ աղբյուրների, ռասայական տեսության սկանդինավյան տարբերակը գործում էր Հայնրիխ Հիմլերի և ՍՍ-ի հետ, բայց Հիտլերի կողմից հաստատված Գերմանիայի պաշտոնական ուսմունքը ռասայական տեսությունն էր ավելի լայն իմաստով. «արիական ցեղը» ներառում էր ամբողջ Գերմանիան և Եվրոպայի զգալի մասը[11]։

Քննադատություն խմբագրել

Ոչ մի ապացույց չկա «սկանդինավյան ցեղի» գերակայության, այս ցեղի կողմից մշակույթի և քաղաքակրթության տարածման և, ընդհանուր առմամբ, մշակույթի և քաղաքակրթության զարգացման կապը որոշակի ցեղի հետ։ Ընդհակառակը, առկա գիտական տվյալները խոսում են միգրացիայի և քաղաքակրթության տարածման այլ ուղիների մասին։ Այսպիսով, հնագույն քաղաքակրթություններ ստեղծած ժողովուրդները մարդաբանորեն հեռու էին «նորդիդներից», իսկ հնդեվրոպական ցեղերի միգրացիաները իրենց տարածքում որոշիչ դեր չեն խաղացել հետագա զարգացման մեջ[12]։

Հակառակ ավանդական նորդիցիստական վարկածին, որ միջերկրածովյան ժողովուրդները վերածնվում են իրենց ռասայական «թերարժեքության» պատճառով, որն արտահայտվում է, մասնավորապես, ավելի մուգ մաշկի գույնի մեջ, քան նորդիդների մոտ, մարդաբանության մեջ ընդունված է դարձել դեպիգմենտացիայի տեսությունը, ըստ որի՝ մաշկի բաց գույնը առաջացել է ավելի մուգ մաշկի գունաթափումից[13]։ Մարդաբան Կառլթոն Կունը իր «Եվրոպայի ցեղերը» (1939) աշխատության մեջ աջակցել է ապիգմենտացիայի տեսությանը, որը պնդում էր, որ "սկանդինավյան ցեղի" բաց մաշկը միջերկրածովյան ցեղի իրենց նախնիների մաշկի ապիգմենտացիայի արդյունք է[14]։

2016 թվականին գենետիկ Դեյվիդ Ռայխի ղեկավարած լաբորատորիայի կողմից հին մարդկանց գենոմների հաջորդականությունը պարզել է, որ «սպիտակամորթ» եվրոպացիները ոչ թե մեկ միատարր խումբ են, այլ հիմնականում ծագում են արևմտյան եվրասիական նախնիների չորս խմբերի խառնուրդից՝ WHG-ից (արևմտյան որսորդ-հավաքողներ), EHG-ից (արևելյան որսորդ-հավաքողներ), Լևանտի կամ Անատոլիայի նեոլիթյան հողագործներից, ինչպես նաև ժամանակակից Իրանի նեոլիթյան հողագործներից (հաճախ կոչվում են "EEF", վաղ եվրոպական հողագործներ), և նրանք իրենց տոհմի մեծ մասը տանում են հին Մերձավոր Արևելքի խմբերից։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Нордизм // Никко — Отолиты. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 18).
  2. Нордизм // Большой энциклопедический словарь. — 2000.
  3. 3,0 3,1 Шнирельман В. А. ««Цепной пёс расы»: диванная расология как защитница «белого человека»». Скепсис. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  4. 4,0 4,1 Alexander D. R., Numbers R. L. Biology and Ideology from Descartes to Dawkins. — University of Chicago Press, 2010. — P. 204. — 416 p.
  5. Boulainvillier J. Histoire de l'ancien gouvernement de la France. — Amsterdam, 1727.
  6. «Deniker, J., The Races of Man». nordish.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  7. «Meaning of Nordicism in English». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 22-ին.
  8. Васильченко А. В. Арийский миф III Рейха. М., 2008. С. 65.
  9. Г. Гюнтер. Злоупотребление расовой идеей и её неправильное понимание. Обвинения в адрес нордической идеи.(չաշխատող հղում)
  10. 10,0 10,1 Энциклопедии & Словари. «Нордизм». Политический словарь — поиск (ռուսերեն). Мир Словарей. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  11. Клейн Л. С. Происхождение славян, версия биохимическая Արխիվացված 2015-09-23 Wayback Machine.
  12. Шнирельман, 2015
  13. Alan W. Ertl. Toward an Understanding of Europe:A Political Economic Précis of Continental Integration. Boca Raton, Florida, USA: Universal Publishers, 2008. P. 8.
  14. Melville Jacobs, Bernhard Joseph Stern. General anthropology. Barnes & Noble, 1963. P. 57.

Գրականություն խմբագրել