Նովգորոդի Ռուսիա
Նովգորոդի Ռուսիա, Ռյուրիկի պետություն կամ Պրիվոլխովիեի Ռուսիա (ռուս.՝ Новгородская Русь, Государство Рюрика, Поволховская Русь), արևելասլավոնական և ֆիննաուգորական ցեղերի միություն, պետական կազմավորում։ Հիմնադրվել է 862 թվականին։ Նրա գլուխ կանգնած էին Սկանդինավյան թերակղզուց 9-րդ դարում Նովգորոդ տեղափոխված Ռյուրիկովիչները[1]։ Այն Կիևյան Ռուսիայի նախորդն էր, հին ռուսական պետության հիմքը[2]։ Հետագայում, երբ հարավում նվաճվում են նոր տարածքներ և միացվում առաջին համառուսական պետությանը, 882 թվականին մայրաքաղաքը տեղափոխվում է Կիև։ Այդ 20 տարիներին՝ 862-882 կառավարել են 2 իշխաններ՝ Ռյուրիկը (862–879) և Օլեգը (879-882)։ Ռուսական առաջին մայրաքաղաքի հավակնություն ունեն Ռյուրիկովո գորոդիշչե, Հին Լադոգա և Սլովենսկ բնակավայրերը։ Ավելի ուշ հայտնվում է Նովգորոդի հողը (ռուս.՝ Новгородская Земля), որը միացյալ ռուսական պետության մասնիկներից էր։
| ||||
| ||||
| Ընդհանուր տեղեկանք | ||||
| Մայրաքաղաք | Նովգորոդ | |||
| Լեզու | ռուսերեն | |||
| Կրոն | Հեթանոսություն | |||
| Իշխանություն | ||||
| Պետական կարգ | Միապետություն | |||
| Դինաստիա | Ռյուրիկովիչներ | |||
| Պետության գլուխ | Իշխան | |||
| Պատմություն | ||||
.svg){kind=small}
Թեև ընդունված է համարել, որ ռուսական պետության հիմնադրման տարեթիվը 862 թվականն է, իսկ Դնեպր գետի մերձափնյա տարածքների գրավումը և մայրաքաղաքը Կիև տեղափոխելը՝ 882-ը, սակայն որոշ պատմաբաններ գտնում են, որ իրականում Նովգորոդի Ռուսիան հիմնադրվել է 890 թվականին, իսկ տարածքների ընդարձակումը՝ 10-րդ դարի սկզբին։
Իշխան Ռյուրիկը իրեն էր ենթարկել ոչ միայն Նովգորոդը, այլև հարևան ու հեռավոր Լադոգա, Բելոօզերո, Իզբորսկ, Ռոստով, Մուրոմ, Պոլոցկ քաղաքները։ 10-րդ դարի արաբ աշխարհագրագետները իրենց քարտեզներում այս երկիրը նշում էին ալ-Սլավիա (արաբ․՝ السلافية)։ Բյուզանդական կայսր, հայկական ծագում ունեցող հարստության ներկայացուցիչ Կոստանդին Ծիրանածինը այն կոչում էր Ներքին Ռուսիա, իսկ Կիևի տարածքը՝ ուղղակի Ռուսիա։ Պատմական աղբյուրները վկայում են, որ Նովգորոդի Ռուսիան կառավարվում էր սկանդինավյան օրենքներով և աշխարհի քարտեզին հայտնվել էր շատ ավելի առաջ, քան Նովգորոդ քաղաքը։ Սակայն տարեգրության համաձայն վարյագները Նովգորոդից, որի մեջ մտնում էին չուդերի, կրիվիչների, իլմենյան սլովենների և այլ արևելյան սլավոնների հողերը, հարկ էին վերցնում ոչ թե 859, այլ նույնիսկ 852 թվականից։ Իսկ Սմոլենսկի և Լյուբեչի գրավումից հետո Օլեգը տեղափոխվեց հարավ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Նովգորոդի Ռուսիայի մասին ռուսական հանրագիտարանում
- ↑ Цукерман К. Два этапа формирования древнерусского государства // Археологiя : журнал. — Киев: Інститут археології HAH України, 2003. — № 1.