Յինգլակ Չիննավատ

	Յինգլակ Չիննավատ
Կուսակցություն՝	Pheu Thai Party?
Կրթություն՝	Chiang Mai University? և Kentucky State University?
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ և ձեռնարկատեր
Դավանանք	Թհերավադա և բուդդայականություն
Ծննդյան օր	հունիսի 21, 1967 (56 տարեկան)
Ծննդավայր	San Kamphaeng, San Kamphaeng, Չիանհ Մայ, Թաիլանդ
Դինաստիա	Shinawatra family?
Քաղաքացիություն	Թաիլանդ և Սերբիա
Հայր	Lert Shinawatra?
Ամուսին	Anusorn Amornchat?
Ինքնագիր
Պարգևներ	և
Yingluck Shinawatra

Յինգլակ Չիննավատ, (թայլ.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร [jîŋ.lák.t̠͡ɕʰin.ná.wát], հունիսի 21, 1967(1967-06-21)^[1]^[2], San Kamphaeng, San Kamphaeng, Չիանհ Մայ, Թաիլանդ), Թաիլանդի 28-րդ վարչապետ^[3], «Փհա Թայ» կուսակցության առաջնորդներից մեկը, տարագրության մեջ գտնվող Թաիլանդի նախկին վարչապետ և միլիարդատեր Տակսին Չիննավատի կրտսեր քույրը։

Կենսագրություն խմբագրել

Յինգլակ Չիննավատը ծնվել է 1967 թվականի հունիսի 21-ին Թաիլանդի հյուսիսում գտնվող Չիանգմայ գավառում։ Նա տարածաշրջանային խորհրդարանի պատգամավոր Լերտ Չիննավատի ինը երեխաներից ամենափոքրն էր։ Նրա ավագ եղբայրներից մեկը Տակսին Չիննավատն էր, ով հետագայում դարձավ Թաիլանդի վարչապետ։

1988 թվականին Չիննավատն ավարտել է Չիանգմայի համալսարանը (Chiang Mai University) քաղաքագետի և պետական կառավարչի բակալավրի աստիճանով, իսկ 1991 թվականին ավարտել է Կենտուկի նահանգի համալսարանը տեղեկատվական համակարգի ղեկավարման մագիստրոսի աստիճանով (այլ տվյալներով պետական կառավարման մագիստրոսի աստիճան)։ Այնտեղ էլ ստացել է գործնական վարչարարության մագիստրոսի աստիճան։ 2008 թվականի օգոստոս ամսին Չիննավատը ընդգրկվել է Ֆորբս ամսագրի աշխարհի ամենաազդեցիկ կանանց ցուցակում։

Ամերիկյան համալսարանն ավարտելուց հետո Չիննավատը սկսեց աշխատել իր ընտանիքին պատկանող Shinawatra Directories գործող հեռախոսակապի տեղեկատուում, և շուտով ստացել է գործունեության ու առևտրի տնօրենի պաշտոն։ 90-ական թվականների վերջին և 2000-ականների սկզբին աշխատել է Rainbow Media и Advanced Info Service (AIS) հեռահաղորդակցման ընկերության ղեկավար պաշտոններում, որը Թաիլանդի բջջային ցանցի շուկայի առաջատարն էր։ մամուլում գրում էին, որ 2006 թվականին AIS-ի վաճառքը, որը վերահսկում էր Չիննավատը, ուղեկցվում էր կոռուպցիոն սկանդալով։ 2006 թվականից Չիննավատն աշխատում էր SC Asset ընտանեկան զարգացման ընկերությունում որպես գործադիր տնօրեն։

Միևնույն ժամանակահատվածում զարգանում էր Յինգլակ Չիննավատի եղբոր՝ Տակսինի քաղաքական կարիերան։ 2001 թվականի համընդհանուր ընտրությունների ժամանակ նրա «Թաիլանդցիները սիրում են թաիլանդցիներին» (Thai Rak Thai, TRT) կուսակցությունը տարավ վճռական հաղթանակ և ղեկավարեց երկրի կառավարությունը։ Սակայն 2006 թվականի սեպտեմբեր ամսին Տակսին Չիննավատը վարչապետի պաշտոնից հեռացվեց, ինչից հետո երկրի ղեկավարումն անցավ ընդդիմադիր Ժողովրդավարական կուսակցությանը՝ Ապհիսիտ Վեչաչիվի ղեկավարությամբ, ով 2008 թվականին զբաղեցրեց Թաիլանդի կառավարության ղեկավարի պաշտոնը։ «Թաիլանդցիները սիրում են թաիլանդցիներին» կուսակցության գործունեությունը արգելվել է, հետագայում արգելք դրվեց նաև դրանից հետո ձևավորված Ժողովրդական իշխանություն կուսակցության գործունության վրա (People’s Power Party, PPP), որը նույնպես աջակցում էր Տակսինին։ Փորձագետները նար նշում էին, որ եթե այս կուսակցությունն ու Տակսինը կենտրոնանային երկրի գյուղական բնակչության հիմնահարցերի վրա, ապա Ապհիսիտը կներկայացներ միջին խավի, բանակի և թագավորական պալատի, բիզնեսի շահերը։ Քաղաքական անկայունությունը մեծ մասշտաբով առաջ բերեց իշխանության ու Տակսին Չիննավատի միջև բախումների։ 2009 և 2010 թվականներին երկրում հաստատվեց արտակարգ իրավաիճակ։

Դեռ 2009 թվականին երկրում հայտարարվում էր, որ Յինգլակ Չիննավատը կարող է մտնել քաղաքականության դաշտ և ղեկավարել «Փհա Թայ» («Թաիլանդի համար») միավորումը, որը ձևավորվել էր Ժողովրդական իշխանություն կուսակցության արգելքից հետո, սակայն միայն 2011 թվականի մայիս ամսին, Թաիլանդի կառավարության ընտրություններից ոչ շատ առաջ, «Փհա Թայ»-ն ընտրեց Յինգլակին իր նախընտրական ցուցակի առաջատար։ Խորհրդարանական քարոզարշավի ժամանակ Յինգլակը խոստացավ հետագայում հմգամյա քաղաքական անկայունությունը վերականգնել, հայտարարել 2006 թվականի հեղաշրջման և անկարգությունների մասնակիցների համաներում։ Նա նաև ներկայացրեց աղքատության դեմ պայքարի ծրագիր, որն իր մեջ ներառում էր նաև երկրի բոլոր աշակերտներին համակարգիչներով ապահովելը։ Այդ ընթացքում մամուլը գրում էր, որ «Փհա Թայ»-ը ղեկավարում էր Տակսինը, ով այդ ժամանակ գտնվում էր Արաբական միացյալ էմիրություններում, Դուբայում, թաքնվելով հայրենիքում տիրող կոռուպցիայի մեղադրանքներից։

Չիննավատն ամուսնացած է, ունի մեկ որդի։

Վարչապետի պաշտոն խմբագրել

2011 թվականի հուլիսի 3-ին Թաիլանդում անցկացվեցին խորհրդարանական ընտրություններ, որտեղ հաղթանակ տարավ «Փհա Թայ» կուսակցությունը, միավորումը ստացավ 264 տեղ ընդդեմ Ապհիսիտի Ժողովրդավար կուսակցության 160 տեղի, որը զբաղեցրեց երկրորդ տեղը։ 2011 թվականի օգոստոսի 5-ին Թաիլանդի խորհրդարանը պաշտոնապես Յինգլակ Չիննավատին ընտրեց որպես վարչապետ (նրա օգտին տրվել էր 296 ձայն 500 հնարավորից)։ Այդ կերպ նա դարձավ երկրի պատմության մեջ առաջին կին-վարչապետն ու խորհրդարանի ամենաերիտասարդ նախագահը։ Դեռ իր նշանակումից առաջ հեռացել էր SC Assets-ի պաշտոնից։

Բողոքներ խմբագրել

2013 թվականի աշնանը Բանգկոկում սկսվեցին հազարավոր հակակառավարական ցույցեր, որը ղեկավարում էր խորհրդարանի նախկին ընդդիմադիր Ժողովրդավարական կուսակցության անդամ Սուտհեպ Տհաուգսուբանը։ Ցուցարարները պահանջում էին Յինգլակ Չիննավատի հրաժարականը՝ նրան մեղադրելով նրանում, որ իրականում երկիրը ղեկավարում է նրա եղբայր Տակսին Չիննավատը^[4]։ 2013 թվականի սկզբին Չիննավատը որոշում կայացրեց խորհրդարանը լուծարել, ինչը կապված էր երկրում չդադարող բողոքի ակցիաներն ըննդեմ գործող կառավարության հետ։ Տեղական օրենքի համաձայն, նշանակում էր, որ կառավարությունը վարչապետի հետ հեռանում է։

Պաշտոնից հեռացումն ու քրեական պատասխանատվությունը խմբագրել

Մայիսի 6-ին Թաիլանդի վարչապետ Յինգլակ Չիննավատը սենատորների խմբի հայցի՝ 2011 թվականին ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղար Տհավին Պլիենսիրի հեռացմանը առնչվող և իշխանության չարաշահումների մեղադրանքներին^[5] պատասխան տալու հիման վրա ներկայացավ Թաիլանդի Սահմանադրական դատարան։ Դատարանի դահլիճում Յինգկլակ Չիննավատը հայտարարեց.

«Ես ժխտում եմ իմ հասցեին ուղղված բոլոր մեղադրանքները։ ՍՈրպես վարչապետ, ունեմ իմ պարտականությունները կատարելու և որոշումներ կայացնելու իրավունք՝ ելնելով հասարակության շահերից»^[6]^[7]։

Մայիսի 7-ին Թաիլանդի Սահմանադրական դատարանը վճռեց Յինգլակ Չիննավատին հեռացնել երկրի վարչապետի զբաղեցրած պաշտոնից, և ինը նախարաների^[8] ոչ սահմանադրական իրավունքով 2011 թվականին ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղարի պաշտոնից Տհավին Պլիենսիրի հեռացման դեմ բողոքի համաձայն, Չիննավատը Պլիենսիրից ստացավ անձնական եկամուտ, նրա փոխարեն նշանակելով նախկին ոստիկանապետին, իսկ թափուր պաշտոնում նշանակեց իր բարեկամին, ինչը ոչսահամանադրական էր^[9]^[10]։ Դատարանը վճռեց.

«Վարչապետի հավատարմագրերը դադարեցված են, Յինգլակն այլևս չի կարող մնալ իր պաշտոնում»^[11]։

Դատավարությունը հեռարձակվում էր երկրի գլխավոր հեռուստաալիքներով։ Դատական վճռի ժամանակ Չիննավատը ներկա չէր և հետևում էր իրադարձություններին իր կաբինետից^[12]։ Չիննավատի հեռացման դատարանի որոշման հայտարարությունից հետո Բանգկոկի փողոցներում սկսեցին զանգվածային տոնակատարություններ^[13].:

Այդ օրը Թաիլանդի վարչապետի պաշտոնի պարտականություններն անցան Նիվատհումրոնգ Բունսոնգպայսանին^[14]^[15]^[16]։ Ավելի ուշ, Սահմանադրական դատարանի շենքի մոտ, խոշոր առևտրային բանկի և գիտահետազոտական ինստիտուտի շենքերի ներսում պայթեցվեցին նռնակներ։

Մայիսի 8-ին Թաիլանդի Ազգային հակակոռուպցիոն խորհուրդը Յինգլակ Չիննավատին մեղավոր ճանաչեց գյուղատնտեսության մեջ բրնձի հարկային գնման իրացման պետական ծրագրի խարդախության մեջ, ինչը պետական բյուջեին բերեց զգալի վնասներ^[17]։ Հետաքննության պատասխանը կուղարկվի ուսումնասիրման Թաիլանդի սենատում, որտեղ գործի ուսումնասիրման հետագա գործընթացը կարող է բերել 5 տարով քաղաքականությամբ զբաղվելու արգելք և Բարձրագույն դատական խորհրդում հետագա ուսումնասիրության, ինչը կարող է առաջացնել քրեական պատասխանատվություն^[18].: Ազգային հակակոռուպցիոն խորհրդի ղեկավար Պանտեպ Կլանարոնգը հայտարարեց.

«Քննիչ խորհուրդը ձեռք է բերել մեղադրանքի բավարար ապացույցներ։ Այժմ մենք գործն ուղարկում ենք Սենատ»^[19].:

2011 թվականին կառավարության որոշմամբ գյուղատնտեսական ոլորտը ներդրեց գյուղացիներից գրավի դիմաց բրնձի գնման համար շուկայական գներից բարձր գծագիր։ Պետությունն իր վրա վերցրեց գնված բրնձի արտահանման վաճառքի պարտականությունը, սակայն բրնձի համաշխարհային գների իջեցման պայմաններում այն դժվար էր իրականացնել, ինչի արդյունքում բրինձը պահեստներում փչանում էր^[20]։

Գրավի դիմաց գնման գծագիրը Չիննավատին ճանաչում բերեց բնակչության աղքատ շերտերում, բայց Թաիլանդը աշխարհում դարձավ բրնձի արտահանման խոշորագույն պետություն^[21]։ 2013 թվականի վերջին պետությունը գյուղացիների նկատմամբ ուներ 4,4 միլիարդ ԱՄՆ դոլար պարտք, ինչը բերեց Բանգկոկում և Թաիլանդի գավառներում զանգվածային բողոքների^[22]։

2014 թվականի մայիսի 23-ին Չիննավատին ձերբակալեցին իշխանությունը գրաված զինվորականները^[23]^[23]։

Մայիսի 25-ին Չիննավատն ազատ արձակվեց, բայց այն պայմանով, որ չպետք է մասնակցի բողոքի ցույցերին ու չմիավորվի որևիցե քաղաքական շարժման, այլ իրավունք ունի Թաիլանդի սահմաններից դուրս գալ միայն ռազմական իշխանությունների թույլատրմամբ^[24]։

2015 թվականի հունվարի 23-ին խորհրդարանի պատգամավորների մեծամասնությունը 190 ձայնով քվեարկեցին Չիննավատի իմպիչմենտի ներդրման համար և նրան հինգ տարի ժամկետով արգելեցին զբաղվել քաղաքականությամբ։

Փետրվարի 19-ին Թաիլանդի Գլխավոր դատախազությունը նախկին վարչապետին մեղադրանքներ առաջադրեց։ Նրան սպառնում է 10 տարվա ազատազրկում։

Չիննավատն իր մեղքը չի ճանաչում։

2017 թվականի սեպտեմբերի 27-իննախկին վարչապետին կոռուպցիան թաքցնելու համար մեղավոր ճանաչեցին և նրա բացակայությամբ նրան դատապարտեցին հինգ տարի ազատազրկման։ Չիննավատը ներկայանում էր դատարան 2014 թվականից մինչև 2017 թվականը, բայց հետո դատարանին նախազգուշացրեց, որ ունի ականջի բորբոքում։ Դրանից հետո նախկին պաշտոնյան լքեց երկիրը, ենթադրաբար թաքնվելով Դուբայում։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յինգլակ Չիննավատ» հոդվածին։

[_3b588b769c87ff11-1] 1,0 ^1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_ce69f1b40b9565cb-2] 2,0 ^2,1 Munzinger Personen (գերմ.)

[3] ИТАР-ТАСС : Йинглак Чинават избрана 28-м премьер-министром Таиланда

[4] Lenta.ru: Мир: Общество: Демонстранты ворвались на территорию таиландского МИДа

[5] Премьер Таиланда предстала перед конституционным судом Արխիվացված 2015-04-02 Wayback Machine Русская служба Би-би-си, 6 мая 2014

[6] И. о. премьер-министра Таиланда предстала перед Конституционным судом королевства ИТАР-ТАСС, 6 мая 2014

[7] Премьер Таиланда предстала перед судом Lenta.ru, 6 мая 2014

[8] Экс-премьера Таиланда ждет уголовное дело, а страну — новая революция ՌԻԱ Նովոստի, 8 мая 2014

[9] Суд Таиланда постановил освободить от должности и. о. премьера Чинават ՌԻԱ Նովոստի, 7 мая 2014

[10] Суд Таиланда обязал и. о. премьера страны сложить полномочия Коммерсантъ, 7 мая 2014

[11] Конституционный суд Таиланда обязал премьера уйти в отставку Lenta.ru, 7 мая 2014

[12] Конституционный суд Таиланда отправил в отставку и. о. премьер-министра страны ИТАР-ТАСС, 7 мая 2014

[13] Судьи Таиланда свергли своего премьер-министра Известия, 7 мая 2014

[14] Новым и. о. премьер-министра Таиланда назначен министр торговли ИТАР-ТАСС, 7 мая 2014

[15] Министр торговли Таиланда будет исполнять обязанности премьера РИА Новости, 7 мая 2014

[16] Niwatthumrong becomes caretaker PM Արխիվացված 2014-05-08 Wayback Machine The Nation

[17] Таиланд: бывшего премьера обвиняют в халатности Русская служба Би-би-си, 8 мая 2014

[18] Экс-премьер Таиланда признана виновной в халатности ИТАР-ТАСС, 8 мая 2014

[19] Экс-премьер Таиланда Чиннават признана виновной в халатности Взгляд.ру, 8 мая 2014

[20] Более тысячи фермеров протестуют у резиденции правительства Таиланда, требуя выплат за рис ИТАР-ТАСС, 10 февраля 2014

[21] Как демократия утопила Таиланд в рисе Slon.ru, 2 августа 2013

[22] В Таиланде участники политического конфликта готовятся к гражданской войне ИТАР-ТАСС, 28 февраля 2014

[bbc.co.uk-23] 23,0 ^23,1 BBCRussian.com, 23/05/2014, «Таиланд: Йинглак Чинават и её семья арестованы»

[24] Военные выпустили на свободу бывшего премьера Таиланда Lenta.ru, 25 мая 2014

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]