Յան Ստեֆանի
Յան Ստեֆանի (լեհ.՝ Jan Stefani հայտտնի է նաև Steffan, Steffani, Joannis, Johann, Jean, 1746[1][2][3][…], Պրահա, Չեխական թագի հողեր, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[2][4] - փետրվարի 23, 1829[5], փետրվարի 24, 1829[6] կամ 1839, Վարշավա, Ռուսական կայսրություն), ազգությամբ չեխ լեհաստանցի կոմպոզիտոր, ջութակահար և Վարշավայի ազգային օպերայի դիրիժոր, մասոնական կազմակերպության անդամ[7]։
| Յան Ստեֆանի | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1746[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Պրահա, Չեխական թագի հողեր, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[2][4] |
| Մահացել է | փետրվարի 23, 1829[5], փետրվարի 24, 1829[6] կամ 1839 |
| Մահվան վայր | Վարշավա, Ռուսական կայսրություն |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն,  Ռեչ Պոսպոլիտա և .svg){kind=small} Լեհաստան[4] |
| Մասնագիտություն | դիրիժոր, կոմպոզիտոր, ջութակահար, երաժիշտ և Կապելմայստեր |
 Jan Stefani Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Յան Ստեֆանին ծագումով չեխ է։ Ծնվել է Պրահայում, որտեղ էլ ստացել է կրթություն և այն ավարտելուց հետո դարձել կապելմեյստեր։ Աշխատանք փնտրելու նպատակով 1771 թվականին մեկնել է Լեհաստան, որտեղ Ռեչ Պոսպոլիտա թագավորությունում զբաղեցրել է ազգային թատրոնի նվագախմբի կոնցերտմեյստերի և դիրիժորի պաշտոնը։ Նա եղել է նաև նվագախմբի առաջին ջութակահարը։
Վարշավա ժամանելուց հետո նա արագ համագործակցություն հաստատեց այլ կոմպոզիտորների (նաև արտասահմանցի) և դերասանների, այդ թվում՝ Ազգային թատրոնի գլխավոր անիմատոր Վոյցեխ Բոգուսլավսկու հետ։ Վարշավայում նա սկսել է հետաքրքրվել նաև ժողովրդական երաժշտությամբ և որոշ մասնագետներ նրան անվանում էին «Ազգային օպերայի հայր» Ստեֆանիի ամենահայտնի ստեղծագործությունը Վոյցեխ Բոգուսլավսկու լիբրետոյի հիման վրա ստեղծված օպերան է՝ «Մտքի հրաշքը»[8]։
Որդին՝ Յուզեֆը, երգահան և մանկավարժ է եղել։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
- Król w kraju rozkoszy (1787)
- Cud mniemany czyli Krakowiacy i Górale (1794)
- Wdieczni poddani czyli Wesele wiejskie (1796)
- Szczesliwi wiesniacy — Drzewo zaczarowane (1796)
- Frozyna czyli Siedem razy jedna (1806)
- Rotmistrz Górecki czyli Oswobodzenie (1807)
- Polka czyli Oblezenie Trembowli (1807)
- Stary mysliwy (1808)
- Papirius czyli Ciekawosc dawnych kobiet (1808)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Ավստրիական կենսագրական բառարան (գերմ.) — ÖAW. — doi:10.1553/0X00284DC4
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Wurzbach D. C. v. Stefani, Johann (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 37. — S. 302.
- ↑ 3,0 3,1 NUKAT — 2002.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Dziębowska E. Encyklopedia muzyczna PWM (польск.) — P. 422—423.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Find A Grave — 1996.
- ↑ «Mistrz opery - Jan Stefani». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
- ↑ «Jan Stefani (1746-1829) - Find a Grave Memorial». www.findagrave.com (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 7-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Stefani JanԱրխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine(լեհ.)
- Cmentarz Stare Powązki: MARYA STEFANI Արխիվացված 2021-05-17 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յան Ստեֆանի» հոդվածին։ |