Յանինա Դեգուտիտե

Յանինա Դեգուտիտե (լիտ.՝ Janina Degutytė, 6 հուլիսի, 1928, Կաունաս – 8 փետրվարի, 1990, Վիլնյուս), լիտվացի բանաստեղծուհի, թարգմանչուհի, մանկական բանաստեղծությունների հեղինակ։

Յանինա Դեգուտիտե լիտ.՝ Janina Degutytė
Ծնվել է	հուլիսի 6, 1928(1928-07-06)
Ծննդավայր	Կաունաս, Լիտվա
Վախճանվել է	փետրվարի 8, 1990(1990-02-08) (61 տարեկան)
Վախճանի վայր	Վիլնյուս, Լիտվական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Անտակալնիսի գերեզմանատուն
Մասնագիտություն	թարգմանչուհի, բանաստեղծուհի և գրող
Լեզու	լիտվերեն
Քաղաքացիություն	Լիտվա և  ԽՍՀՄ
Կրթություն	Վիլնյուսի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներ	«Կրակի կաթիլներ» (լիտ.՝ „Ugnies lašai“, 1959) «Լիալուսին» (լիտ.՝ „Pilnatis“, 1967) „Saulėtos dainelės“ (1972)
Պարգևներ

Կենսագրություն

Յանինա Դոգուտիտեն ծնվել է 1928 թվականի հուլիսի 6-ին Լիտվայի Կաունաս քաղաքում։ Ծնողների հետ միասին մի քանի տարի ապրել է Կեդայնյայում ու Տելյայում։ Մանկությունից ունեցել է թույլ առողջություն։

1948 թվականին ավարտել է Կաունասի գիմնազիայի յոթերորդ դասարանը։ 1955 թվականին ավարտել է Վիլնյուսի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետը, որտեղ սովորել է լիտերեն ու լիտվական գրականություն։ Տաուրագեի մանկական գրադարանում աշխատել է որպես գրադարանավար։ Ռուսերեն է դասավանդել երեկոյան դպրոցում։ Որպես ուսուցիչ աշխատել է Նեմենչնեում։ Առողջության վատացման պատճառով աշխատանքի է անցել առողջարանային մանկատանը։

1958 թվականին բնակություն է հաստատել Վիլնյուսում, որտեղ որպես խմբագիր աշխատել է Գեղարվեստական գրականության հանրապետական հրատարակչությունում (1958—1961)։ Բուժվել է Մոսկվայում, Յալթայում։ 1958 թվականից Լիտվայի գրողների միության անդամ է։

1961 թվականից ապրել է գրական աշխատանքով։

Ապրել է Անտակալնիսում։ Մահացել է 1990 թվականի փետրվարի 8-ին Վիլնյուսում։ Թաղվել է Անտակալնիսի գերեզմանատանը։

2005 թվականին Կաունասում՝ Յանինա Դեգուտիտեի տանը, տեղադրվել է հուշատախտակ առ այն, որ այդտեղ ապրել է բանաստեղծուհի Յանինա Դեգուտիտեն (ճարտարապետ՝ Ալգիմանտաս Շլապիկաս)։

Գրական գործունեություն

Յանինա Դեգուտիտեն սկսել է բանաստեղծություններ գրել 10 տարեկան հասակում։ Նրա ստեղծագործություններն առաջին անգամ տպագրվել են 1957 թվականին։ Լիտվայի գրողների միության անդամ է դարձել նախքան իր առաջին գրքի հրատարակությունը։ Յանինա Դեգուտիտեի ստեղծագործությանը հատուկ է ռոմանտիկ աշխարհընկալումը։ Արդեն առաջին ժողովածուն՝ «Կրակի կաթիլներ» (լիտ.՝ „Ugnies lašai“, 1959) ուշադրության արժանացավ իր էմոցիոնալ լեզվի շնորհիվ։ Նրա քնարերգության հիմնական մոտիվներն են ներքին անհանգստությունը, ատելությունը գորշության նկատմամբ, անսահման սերը դեպի կյանքը։ Ստեղծել է Լիտվայի քնարական բնապատկերների շարքեր։ Էդուարդաս Մեժելայտիսի հետ միասին լիտվական քնարերգության մեջ նոր ծնունդ է տվել բնապատկերային մանրանկարներին։

Բանաստեղծությունների «Լիալուսին» (լիտ.՝ „Pilnatis“, 1967) ժողովածուի համար 1968 թվականին արժանացել է Հանրապետական մրցանակի։ 1974 թվականին ստացել է Լիտվայի կոմերիտմիության մրցանակ լիտ.՝ „Saulėtos dainelės“ (1972) բանաստեղծական ժողովածուի համար։

Յանինա Դեգուտիտեն լիտվերեն է թարգմանել Ագնիա Բարտոյի, Վալերի Բրյուսովի, Էմիլ Վերհառնի բանաստեղծությունները։ Յանինա Դեգուտիտեի բանաստեղծությունները թարգմանվել են անգլերեն, բելառուսերեն, բուլղարերեն, իսպաներեն, լատվիերեն, մոլդովերեն, լեհերեն, ռուսերեն, ուկրաիներեն, էստոներեն և այլ լեզուներով։

Գրքեր

Բանաստեղծությունների ժողովածուներ

• Ugnies lašai։ eilėraščiai. Vilnius։ Valst. grož. lit. l-kla, 1959. 142 p.
• Dienos – dovanos։ eilėraščiai. Vilnius։ Valst. grož. lit. l-kla, 1960. 190 p.
• Saulė ir dainelė։ eilėraščiai vaikams. Vilnius։ Valst. grož. lit. l-kla, 1961. 22 p.
• Rugelis dainuoja։ eilėraščiai vaikams. Vilnius։ Valst. grož. lit. l-kla, 1963. 24 p. (երկրորդ հրատարակություն՝ Vilnius։ Vaga, 1967)
• Ant žemės delno։ eilėraščiai. Vilnius։ Valst. grož. lit. l-kla, 1963. 98 p.
• Sniego lelija։ eilėraščiai vaikams. Vilnius։ Vaga, 1964. 24 p.
• Mano diena։ eilėraščiai vaikams. Vilnius։ Vaga, 1965. 20 p.
• Žalia ugnelė։ eilėraščiai vaikams. Vilnius։ Vaga, 1966. 44 p.
• Šiaurės vasaros։ eilėraščiai. Vilnius։ Vaga, 1966. 107 p.
• Pilnatis։ eilėraščiai. Vilnius։ Vaga, 1967. 119 p.
• Mėlynos deltos։ rinktinė. Vilnius։ Vaga, 1968. 243 p.
• Pelėdžiuko sapnas։ pasakos. Vilnius։ Vaga, 1969. 63 p.
• Debesų pilis։ eilėraščiai vaikams. Vilnius։ Vaga, 1970. 24 p.
• Šviečia sniegas։ eilėraščiai. Vilnius։ Vaga, 1970. 71 p.
• Saulėtos dainelės։ eilėraščiai vaikams. Vilnius։ Vaga, 1972. 71 p. (երկրորդ հրատարակություն՝ Vilnius։ Vaga, 1979)
• Prieblandų sodai։ eilėraščiai. Vilnius։ Vaga, 1974.
• Kregždės lopšinė։ jaunesniam mokykliniam amžiui. - Vilnius, 1976.
• Tylos valandos։ lyrikos rinktinė. Vilnius։ Vaga, 1978. 35 p.
• Tarp saulės ir netekties։ eilėraščiai. Vilnius։ Vaga, 1980. 95 p.
• Piemenaitė karalaitė։ eilėraščiai. Vilnius։ Vaga, 1982.
• Juokias duonelė. Vilnius։ Vaga, 1982.
• Klevų viršūnės։ eilėraščiai. Vilnius։ Vaga, 1983. 267 p.
• Baltas gulbių sostas. Vilnius։ Vaga, 1984. 95 p.
• Purpuru atsivėrusi։ eilėraščiai. Vilnius։ Vaga, 1984. 71 p.
• Neužpūsk pienės pūko։ eilėraščiai. Vilnius։ Vaga, 1985. 106 p.
• Nepalik manęs։ pasakojimai apie gyvulėlius. Vilnius։ Vyturys, 1986. 56 p.
• Naujieji metai։ žaislinė knygelė. Vilnius։ Vyturys, 1986.
• Šaltinėlis. Vilnius։ Vyturys, 1988
• Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius։ Vaga, 1988
• Rinktiniai raštai. T. 2. Vilnius։ Vaga, 1988
• Miško šokis. Vilnius։ Vaga, 1988
• Artumas։ eilėraščiai. Kaunas։ Spindulys, 1995
• Poezija. Poems. Vilnius։ Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla, 2003
• Į saulėtekį ir dainą. Vilnius։ Gimtasis žodis, 2003

Թարգմանություններ

• A. L. Barto. Po mūsų sparnu. Vilnius։ Valst. grož. lit. l-kla, 1961.
• V. Briusovas. Poezija. Vilnius, 1961.
• E. Verharnas. Poezija. Vilnius, 1961.

Գրականություն

• Dagytė, Emilija; Straukaitė, Danutė. Degutytė Janina // Tarybų Lietuvos rašytojai. Biografinis žodynas. — Vilnius: Vaga, 1975. — С. 41—42. — 190 с. — 30 000 экз.
• В. Галинис, В. Кубилюс, Й. Ланкутис, Р. Пакальнишкис. Janina Degutytė // История литовской литературы / Й. Ланкутис, ред.. — Вильнюс: Vaga, 1977. — С. 725—820. — 959 с. — 5000 экз.
• Janina Degutytė // Lietuvių rašytojai. Biobliografinis žodynas. — Vilnius: Vaga, 1979. — Т. A—J. — С. 431—437. — 774 с. — 30 000 экз.

Արտաքին հղումներ

• Յանինա Դեգուտիտե