Մոնտոբան
Մոնտոբան (ֆր.՝ Montauban, օքս.՝ Montalban), քաղաք և համայնք Հարավային Ֆրանսիայում՝ Օքսիտանիա երկրամասի Տառն-է-Գառոն դեպարտամենտում, որի վարչական կենտրոնն է։ Ընկած է Տառն և Տեկ գետերի միախառնման վայրի մերձակայքում՝ Թուլուզ քաղաքից 50 կիլոմետր դեպի հյուսիս։
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| Մոնտոբան | |||
| ֆր.՝ Montauban[1] | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Ֆրանսիա | ||
| Մակերես | 135,17 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 87 մետր | ||
| Բնակչություն | ▲61 919 մարդ (հունվարի 1, 2021)[2] | ||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||
| Փոստային դասիչ | 82000[3] | ||
| Պաշտոնական կայք | montauban.com(ֆր.) | ||
| |||
.svg)
Պատմություն խմբագրել
Մոնտոբանը հիմնադրվել է 1144 թվականին Թուլուզի կոմս Ալֆոնս Ջորդանի կողմից և իր անունը ստացել է մոտակա «սպիտակ սարից» (լատին․՝ Mons Albanus):
Լավ ամրացված Մոնտոբանի նշանակությունը մեծացել է 16-րդ դարի կրոնական պատերազմների ժամանակ, երբ այն դարձել է հուգենոտների գլխավոր հենակետն ու պատվարը Ֆրանսիայի հարավ-արևելքում։ Համաձայն 1570 թվականի սենժերմենյան հաշտության պայմանագրի, որը կնքել է ծովակալ Կոլինյին Կարլ IX թագավորի հետ, հուգենոտների ձեռքն է անցել չորս ամրոց՝ Լա Ռոշելը, Կոնյակը, Լա Շարիտե-սյուր-Լուարը, (La Charité-sur-Loire) և Մոնտոբանը։
1621 թվականի օգոստոս-նոյեմբեր ամիսներին Մոնտոբանը առանց մեծ հաջողության պաշարել է Լյուդովիկոս XIII թագավորի բանակը, ով այդ քայլին դիմել էր՝ «անցնելով» իր հոր՝ նանտյան էդիկտի վրայով։ Այնուամենայնիվ, 1629 թվականին Մոնտոբանը գրավվել է ամենակարող Ռիշելյեի կողմից, ով ավելի շատ պրագմատիկ էր, քան կաթոլիկության մոլեռանդ առաջատար։
Տեսարժան վայրեր խմբագրել
Քաղաքի տեսարժան վայրերից են Տառնի միջնադարյան կամուրջը (14-րդ դարի սկիզբ), Էնգրի «Լյուդովիկոս XIII-ի ուխտը» հայտնի նկարն իր պատերի ներսում պահող տաճարը և 17-րդ դարի եպիսկոպոսական պալատը, որը վերածվել է Էնգրի ՝ Մոնտոբանի ամենահայտնի զավակի ստեղծագործությունների թանգարանի։ Այդտեղ ցուցադրված են նաև որոշ ժամանակ Մոնտոբանում ապրած Էմիլ Անտուան Բուրդելի մի շարք աշխատանքներ[4]։
Անվանի անձինք խմբագրել
- Ծնվել է Ժան Օգյուստ Դոմինիկ էնգրը (1780-1867) - ֆրանսիացի նկարիչ և գրաֆիկ։
- 1621 թվականին հուգենոտների առաջնորդներից մեկը ՝ Դանիել Շամիեն, սպանվել է Մոնտոբանի պաշարման ժամանակ։
- 1940 թվականին Մոնտոբանում մահացել է Իսպանիայի նախկին նախագահ Մանուել Ասանյան։
- 1959 թվականին Մոնտոբանում մահացել է իշխան Վյաչեսլավ Վյաչեսլավովիչ Տենիշևը ՝ հոկտեմբերի 17-ի միության առաջնորդներից մեկը։
Ժողովրդագրություն խմբագրել
Մոնտոբանը հանդիսանում է կենտրոնը քաղաքային մի տարածքի (urban area), որի բնակիչների թվաքանակը 2017 թվականի տվյալներով եղել է 79.300[5]:
| Պատմական բնակչություն | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Աղբյուր՝ EHESS[6] and INSEE (1968-2017)[7] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Կլիմա խմբագրել
| Մոնտոբան (1981–2010 averages, extremes 1885–present)ի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 18.5 (65.3) |
23.6 (74.5) |
28.0 (82.4) |
30.3 (86.5) |
35.5 (95.9) |
38.9 (102) |
40.0 (104) |
41.8 (107.2) |
36.2 (97.2) |
32.0 (89.6) |
24.8 (76.6) |
19.4 (66.9) |
41.8 (107.2) |
| Միջին բարձր °C (°F) | 9.2 (48.6) |
11.4 (52.5) |
15.1 (59.2) |
17.7 (63.9) |
21.8 (71.2) |
25.5 (77.9) |
28.3 (82.9) |
28.1 (82.6) |
24.8 (76.6) |
19.8 (67.6) |
13.1 (55.6) |
9.5 (49.1) |
18.7 (65.7) |
| Միջին օրական °C (°F) | 5.6 (42.1) |
6.8 (44.2) |
9.8 (49.6) |
12.3 (54.1) |
16.2 (61.2) |
19.8 (67.6) |
22.2 (72) |
22.0 (71.6) |
18.7 (65.7) |
14.7 (58.5) |
9.2 (48.6) |
6.0 (42.8) |
13.6 (56.5) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 1.9 (35.4) |
2.2 (36) |
4.5 (40.1) |
6.9 (44.4) |
10.7 (51.3) |
14.1 (57.4) |
16.2 (61.2) |
15.9 (60.6) |
12.6 (54.7) |
9.6 (49.3) |
5.3 (41.5) |
2.6 (36.7) |
8.6 (47.5) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −20.0 (−4) |
−18.0 (−0.4) |
−9.3 (15.3) |
−3.0 (26.6) |
−1.0 (30.2) |
2.0 (35.6) |
6.0 (42.8) |
3.0 (37.4) |
1.0 (33.8) |
−3.2 (26.2) |
−9.4 (15.1) |
−11.0 (12.2) |
−20.0 (−4) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 56.5 (2.224) |
54.9 (2.161) |
50.0 (1.969) |
75.1 (2.957) |
72.7 (2.862) |
64.8 (2.551) |
45.1 (1.776) |
50.5 (1.988) |
60.7 (2.39) |
61.2 (2.409) |
58.7 (2.311) |
61.7 (2.429) |
711.9 (28.028) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1.0 mm) | 10.2 | 8.4 | 8.7 | 10.2 | 9.8 | 7.3 | 5.7 | 6.8 | 6.7 | 8.7 | 9.6 | 10.0 | 102.0 |
| Միջին ամսական արևային ժամ | 87.4 | 117.5 | 177.2 | 187.0 | 217.5 | 239.4 | 263.6 | 251.4 | 209.2 | 149.8 | 88.7 | 77.5 | 2066,1 |
| աղբյուր: Météo France[8][9][10] | |||||||||||||
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Քաղաքապետարանը -
Էնգրի և Բուրդելի թանգարանը -
Թանգարանի սրահներից մեկը -
Բուրդելի «Նետաձիգ Հերակլեսը» աշխատանքը -
Բուրդելի «Մեծն ռազմիկը» աշխատանքը -
Տաճարը -
Սեն Ժակ եկեղեցին -
Հին կամուրջը -
Նավահանգիստը
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Code officiel géographique
- ↑ Populations légales 2021 — The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2023.
- ↑ Base officielle des codes postaux — La Poste, 2018.
- ↑ Viguier-Dutheil F. Le Musée Ingres Bourdelle: histoire et collections. Paris: Éditions Faton, 2019.
- ↑ Comparateur de territoire Unité urbaine 2020 de Montauban (82501), INSEE
- ↑ Cassini-Ehess|23155|Montauban
- ↑ Population en historique depuis 1968, INSEE
- ↑ «Données climatiques de la station de Montauban» (ֆրանսերեն). Meteo France. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 8-ին.
- ↑ «Climat Midi-Pyrénées» (ֆրանսերեն). Meteo France. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 8-ին.
- ↑ «Montauban (82)» (PDF). Fiche Climatologique: Statistiques 1981–2010 et records (ֆրանսերեն). Meteo France. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 30-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Монтобан // Многоножки — Мятлик. — М. : Советская энциклопедия, 1954. — С. 261. — (Большая советская энциклопедия : [в 51 т.] / гл. ред. Б. А. Введенский ; 1949—1958, т. 28).
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Մոնտոբան քաղաքի պաշտոնական կայքը(Ֆրանսերեն)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոնտոբան» հոդվածին։ |