Մոդ Լեոնորա Մենտեն (մարտի 20, 1879(1879-03-20)[1], Port Lambton, St. Clair, Lambton County, Օնտարիո, Կանադա[2] - հուլիսի 26, 1960(1960-07-26)[2][3], Օնտարիո, Կանադա), կանադացի կենսաքիմիկոս և հիստոքիմիկոս։

Մոդ Լեոնորա Մենտեն
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 20, 1879(1879-03-20)[1]
ԾննդավայրPort Lambton, St. Clair, Lambton County, Օնտարիո, Կանադա[2]
Մահացել էհուլիսի 26, 1960(1960-07-26)[2][3] (81 տարեկան)
Մահվան վայրՕնտարիո, Կանադա
Քաղաքացիություն Կանադա
ԿրթությունՏորոնտոյի համալսարան (1911)[2], Չիկագոյի համալսարան (1916)[2] և Temerty Faculty of Medicine, University of Toronto?
Ազդվել էSimon Flexner?[2] և Leonor Michaelis?[2]
Մասնագիտությունքիմիկոս, բժիշկ, կենսաքիմիկոս և ախտաբան
ԱշխատավայրՓիթսբուրգի համալսարան
Պարգևներ և
մրցանակներ
 Maud Menten Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Մոդ Մենթենը ծնվել է 1879 թվականին Կանադայի Օնտարիո նահանգի հարավ-արևմուտքում գտնվող Պորտ Լամբթոն գյուղում։ Ավարտելուց հետո նա ընդունվեց Տորոնտոյի համալսարան՝ բժշկական ֆակուլտետում։ 1904 թվականին ստացել է բակալավրի աստիճան։ 1907 թվականին նա աշխատել է Ռոքֆելլերի համալսարանում։ Նույն թվականին նա ստանում է մագիստրոսի կոչում։ 1911 թվականին նա դարձել է Կանադայի առաջին կանանցից մեկը, ով ստացավ բժշկական կոչում։ 1912 թվականին նա աշխատել է Բեռլինում Լեոնոր Միքայելիսի հետ միասին ֆերմենտային ռեակցիաների կինետիկայի ոլորտում։ Մենտենը և Միխայելիսը, հիմնվելով Վիկտոր Անրիի վաղ աշխատանքի վրա, ուսումնասիրում են սուբստրատի կոնցենտրացիայի ազդեցությունը ռեակցիայի արագության վրա։ 1913 թվականին Միքայելիսը և Մենտենը հրապարակեցին իրենց աշխատանքի արդյունքները Biochemische Zeitschrift ամսագրում։ 1916 թվականին պաշտպանեց իր թեկնածուական գիտությունների թեկնածուն Չիկագոյի համալսարանից։ Ատենախոսության թեման նվիրված էր պաթոլոգիական նորագոյացություններում արյան pH- ի փոփոխություններին և մթնոլորտային ճնշման փոփոխություններին։ 1923 թվականից 1950 թվականներին ընկած ժամանակահատվածում աշխատել է Փիթսբուրգի համալսարանում որպես պաթոլոգ։ 1951 թվականին նա վերադառնում է Կանադա և մինչև 1953 թվականն աշխատում է Բրիտանական Կոլումբիայի բժշկական հետազոտությունների ինստիտուտում[5]։ Իր գիտական աշխատանքից բացի, Մենթենը սիրում էր նկարել, կլարնետ նվագել, աստղագիտություն, խոսում էր մի քանի օտար լեզուներով (ֆրանսերեն, գերմաներեն, իտալերեն, ռուսերեն)։ Մոդ Մենթենը կյանքից հեռացավ 1960 թվականի հուլիսի 20-ին Կանադայի Օնտարիո նահանգի Լիմինգթոն քաղաքում[6][7]։

Գիտական հետազոտություն խմբագրել

Ֆերմենտային ռեակցիաների կինետիկայի ուսումնասիրությանը նպաստելուց բացի, Մենթենը հեղինակ է և համահեղինակ է ավելի քան 100 գիտական հրապարակումների։ Մասնավորապես, նա մշակեց հիստոքիմիական մեթոդ` ալկալային ֆոսֆատազի ակտիվությունը որոշելու համար` օգտագործելով ազո զուգակցման ռեակցիա[8]։ Այս մեթոդի փոփոխությունները դեռ օգտագործվում են հիստոքիմիայում։ Թոքաբորբի հիստոպաթոլոգիայի և էթիոլոգիայի վերաբերյալ աշխատանքների հեղինակ։ Բացահայտել է մի շարք բակտերիալ տոքսիններ։ Տարբեր պայմաններում արյան շաքարի կոնցենտրացիայի, երիկամների ֆունկցիայի և պաթոլոգիայի ուսումնասիրման աշխատանքների հեղինակ է, սուլֆոնամիդների ազդեցությունը արյան ֆունկցիայի վրա, տարբեր ուռուցքների հյուսվածքաբանություն։ Արյան պլազմայի սպիտակուցների էլեկտրոֆորեզային տարանջատման ոլորտում ռահվիրաներից մեկը։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 https://www.britannica.com/biography/Maud-Leonora-Menten
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Ogilvie M. B. The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th CenturyRoutledge, 2003. — Vol. 2. — P. 882—883. — 798 p. — ISBN 978-1-135-96342-2
  3. 3,0 3,1 3,2 Who Named It?
  4. http://www.cdnmedhall.org/laureates
  5. Rebecca Skloot. «Some Called Her Miss Menten» (PDF).
  6. «Страница Dr. Maud Menten на сайте Canadian Medical Hall of Fame». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  7. Aaron H. Stock, Anna-Mary Carpenter Obituary Prof. Maud Menten // Nature. — 1961. — № 189. — С. 965.
  8. Maud L. Menten, Josephine Junge, and Mary H. Green A coupling histochemical azo dye test for alkaline phosphatase in the kidney // J. Biol. Chem.. — 1944. — № 153. — С. 471-477.