Մարտ (զինված ընդհարում)
| Առաջարկվում է այս և Մարտ (ռազմական ընդհարում) հոդվածները միացնել իրար: (քննարկում) |
Մարտ, կազմակերպված զինված բախում՝ սահմանափակված տարածքով և ժամանակով։
Մարտը իրենից ներկայացնում է հարվածների, կրակի և զորքերի (ուժերի) ամբողջություն, որը ունի հստակ նպատակ, վայր և ժամանակ։ Մարտը զորքերի միավորների և ուժերի միավորների մարտական գործողությունների հիմնական ակտիվ ձևն է ՝ զինծառայողների, ստորաբաժանումների, զորամասերի (նավերի), միավորումների, մարտավարական մասշտաբում։
|
Ճակատամարտը մարդուց նախ և առաջ պահանջում է ինքնազոհաբերության կարողություն, այնուհետև գործելու այնպիսի կարողություն, որ այդ զոհաբերությունը, հնարավորության դեպքում, օգտակար լինի իր հայրենակիցների համար, կործանարար՝ թշնամու - Միքայել Դրագոմիռով, Բնօրինակ և թարգմանված հոդվածների ժողովածու, հատոր II, Սանկտ Պետերբուրգ, 1881, էջ 7
|
|
Տեսակներ խմբագրել
Նախկինում Ռուսաստանի ռազմական գործերում մարտը ընկալվում էր որպես ընդհանուր հասկացություն՝ երկու թշնամական կողմերի միջև բախում[1]։ Մարտը բաժանվում էր հետևյալ տեսակների[1].
- մենամարտություն՝ զինծառառայողների միջև բախում
- կարճատև մարտ՝ բրիգադների, զորագնդերի, գումարտակների, վաշտերի միջև բախում;
- մարտ՝ կորպուսների, դիվիզիաների միջև բախում;
- ճակատամարտ՝ երկու բանակների միջև բախում, որը ռազմաբեմում հանգեցրել է քիչ թե շատ էական փոփոխությունների։
- ընդհանուր մարտ կամ ճակատամարտ՝ երկու բանակների միջև բախում, որի միջոցով որոշվել է պատերազմի կամ առանձին օպերացիայի ճակատագիրը։
Որոշ փոփոխություններով այս աստիճանավորումը պահպանվել է մինչ օրս։
Ըստ զորքերի կամ ուժերի գործողության վայրի՝ մարտը բաժանվում էր հետևյալ խմբերի.
- դաշտային
- ծովային
- քաղաքային
- և այլն։
Ըստ զորքերի (ուժերի) գործողությունների՝ մարտը բաժանվում էր հետևյալ խմբերի.
- պաշտպանողական
- հարձակողական։
Մարտական բոլոր տարատեսակները նպատակ ունեին հնարավորինս մեծ վնաս պատճառել և, հնարավորինս չափ թուլացնել թշնամուն, պատերազմի ընդհանուր նպատակի (ռազմական գործողություններ) պահանջով[1]։
Հիմա, կախված նրանից, թե որ կողմն է սկսում մարտը, այն կոչվում է պաշտպանողական, հարձակողական կամ հանդիպական։
Կախված նրանից, թե ինչպիսի զինուժի (ԶՈՒ), ԶՈՒ տիպի զորքերի (ուժերի) տեսակներից են մարտում ներգրավված, մարտը լինում է․
Կախված նրանից, թե զինված ուժերի ինչ տիպի զորքերի (ուժերի) որ կազմավորումներն են ներգրավված մարտում, այն ունի իր առանձնահատկությունները.
- վաշտերում, էսկադրիլիայում
- գումարտակում, դիվիզիոնում
- գնդում
- բրիգադում
- դիվիզիայում
Մենամարտ խմբագրել
Պայքար կոչվում է նաև անձի կամ մարդկանց խմբի ակտիվ փոխազդեցությունը մեկ այլ անձի, մարդկանց խմբի հետ՝ նպատակ ունենալով փոխադարձ ոչնչացնել սառը զենքի, հրազենի, այլ զենքերի կամ առանց զենքի օգտագործման։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- М. И. Драгомиров, Сборник оригинальных и переводных статей, т. II. — СПб., 1881 год;
- Военный энциклопедический словарь (ВЭС), М., ВИ, 1984 год, 863 стр. с иллюстрациями (ил.), 30 листов (ил.);
- Кацура А., Поединок чести. Дуэль в истории России, ISBN 5-05-004820-6 1999 год;