Մասնակից:K.M.A.T 1972/Ավազարկղ-2
K.M.A.T 1972/Ավազարկղ-2
Դժոսելին Բելլ Բերնելլ անգլ.՝ Jocelyn Bell Burnell | |
---|---|
Ծնվել է | 15 հուլիսի 1943 |
Ծննդավայր | Բելֆաստ, Հյուս. Իռլանդիա) |
Կրթություն | համալսարան Գլազգո |
Մասնագիտություն | Աստղֆիզիկ |
Գործունեություն | Աստղագիտական օբյեկտների նոր դասի բացահայտող — ռադիոպուլսարների |
Աշխատավայր | Բատսկի համալսարան |
Պարգևներ և մրցանակներ | Ալբերտ Միշելսոնի մեդալ (1973) Բիատրիս Տինսլեի մրցանակ (1986) Գերշելի մեդալ (1989) Կառլ Յանսկոի դասախոսություն (1995) Մայքլ Ֆարադեի մրցանակ (2010) Թագավորական շքանշան (2015) Գիտական հետազոտությունների բարձրագույն խորհրդի ոսկե մեդալ (2015) Կաղապար:Բրիտանական կայսրության |
Սյուզան Դժոսելին Բելլ Բերնելլ (անգլ.՝ Susan Jocelyn Bell Burnell, ։ Բրիտանացի աստղաֆիզիկ: Աստղագիտական նոր տեսակի օբյեկտների՝ պուլսարների առաջին հայտնաբերող: Լոնդոնի Թագավորական հասարակության կայքում նրան համարում են Բրիտանիայի ամենաազդեցիկ գիտնականներից մեկը[1]:
Հանդիսանում է Էդինբուրգյան թագավորական հասարակության (2004) անդամ[2], իսկ 2014—2018 տարիներին՝ վերջինիս նախագահ (առաջին կինն այդ պաշտոնում): Հանդիսանում է նաև Լոնդոնյան թագավորական հասարակության (2003)[3], ԱՄՆ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի (2005)[4] և Ամերիկյան փիլիսոփայական հասարակության (2016) անդամ[1]:
Կենսագրություն խմբագրել
Սյուզան Դժոսելի Բելլը ծնվել է ճարտարապետի ընտանիքում, ով Արմա քաղաքի պլանետարիումում եղել է գլխավոր ճարտարապետ[5]: Հայրը կարդալու մեծ սիրահար է եղել, և շուտով Սյուզանը հոր գրադարանից իր համար առանձնացրել և ուսումնասիրել է աստղագիտությանը նվիրված գրքերը: Սյուզանը մեծացել է Լուռգանում և հաճախել տեղի քոլեջ, որտեղ աղջիկներին չի թույլատրվել ուսումնասիրել գիտություն, քանի դեռ այս հարցը չէր բողոքարկվել ծնողների կամ այլոց կողմից: Քննությունը ձախողելուց հետո 11 տարեկանում ծնողները նրան ուղարկել են Յորքի քվակեր գիշերօթիկ դպրոց[6], որտեղ նրա վրա մեծ ազդեցություն է թողել ֆիզիկայի ուսուցիչը: Դպրոցն ավարտելուց հետո Բելը 1961 թվականին ընդունվել է Գլազգոյի համալսարան և չորս տարի սովորելուց հետո ստացել բնափիլիսոփայության (ֆիզիկա) բակալավրի աստիճան: Այնուհետև ընդունվել է Քեմբրիջյան համալսարանի[7] ասպիրանտուրա:
Լինելով ասպիրանտ՝ Բելլը դարձավ ռադիոպուլսարների առաջին հայտնագործողը, իր գիտական ղեկավարի՝ Էնտոնի Խյուշի հետ, ով ստեղծել էր ռադիոտելեսկոպ ռադիոճառագայթների կոմպակտ աղբյուրները դիտարկելու համար, օրինակ՝ քվազառների: Խյուշի ղեկավարությամբ նա հավաքեց նյութեր դիսերտացիայի համար՝ նայելով ազդանշանների որոնման մեջ ձայնագրիչների գրառումները: Բելլը սովորեց տարբերակել միջամտությունը ցանկալի ազդանշաններից: Բելլը ենթադրեց, որ դրանք ազդանշաններ են կետային աղբյուրից՝ աստղերից, այնուամենայնիվ, իմպուլսների միջև ընկած ժամանակահատվածը չափազանց փոքր էր փոփոխված աստղ—ի համար: Խյուշը համարեց, որ այդ ազդանշանները կապված են մարդու գործունեության հետ: Այնուամենայնիվ, Բելլը շարունակեց ուսումնասիրել դրանք և կարողացավ համոզել Խյուշիին իրականացնել ավելի մանրամասն ուսումնասիրություն, որի արդյունքում նրանց երկրային ծագման վարկածը հերքվեց: Ներգրավվեցին այլ հետազոտողներ: Չհերքվեց հնարավորությունը, որ դրանք փարոսից եկող ազդանշաններ են Ոչերկրային քաղաքակրթության [8], ազդանշանի աղբյուրը նույնիսկ ստացավ նշանակումը LGM-1 (от անգլ.՝ little green men — «маленькие зелёные человечки»)[7]: Սակայն շուտով Բելլը գտավ մոտավորապես նույն հաճախության ևս երեք ազդանշան, որոնք գալիս են երկնքի երեք շատ տարբեր մասերից, և պարզ դարձավ, որ դրանք ազդանշաններ են աստղագիտական օբյեկտների նոր դասի ներկայացուցիչներից [8]. Հետազոտողները երկու հոդված են ներկայացնում «Nature» ամսագրին, առաջինը՝ առաջին ռադիոպուլսարի բացման մասին [9], ըստ ժամանակակից պատկերացումների՝ սա արագորեն պտտվող նեյտրոնային աստղ PSR B1919+21, և երկրորդը՝ հաջորդ երեքի բացման մասին [10]: Շվեդական թագավորական գիտությունների ակադեմիան իր մամլո ասուլիսում 1974 թվականին Նոբելյան մրցանակակիրները ֆիզիկայում պարգևատրել է Ռայլին և Խյուշին՝ ռադիոաստղաֆիզիկայի ոլորտում հիմնարար աշխատանքների համար, հատուկ հիշատակելով Ռայլի գործը օդափոխության սինթեզով և Խյուշի վճռորոշ դերը ռադիոպուլսարի հայտնաբերման գործում: Այսպիսով, Խյուշին շնորհվեց Նոբելյան մրցանակ, ինչպես նաև դոկտոր Մարտին Ռայլ-ին, առանց Բելին որպես համավարկ ստացողի ներառելու, ինչը հակասական էր և հրահրեց կտրուկ դատապարտում աստղագետ սեռ Ֆրեդ Հոյլ-ի կողմից, ինչպես նաև Խյուշի աշակերտի:
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 https://search.amphilsoc.org/memhist/search?smode=advanced;f1-date=2016
- ↑ Professor Dame Susan Jocelyn Bell Burnell DBE FRS PRSE MRIA (անգլ.)
- ↑ Jocelyn Bell Burnell (անգլ.)
- ↑ S. Jocelyn Bell Burnell (անգլ.)
- ↑ Johnston, Colin (2007-03). «Pulsar Pioneer visits us» (PDF). Astronotes. Armagh Planetarium. էջեր 2–3. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012-02-25-ին. Վերցված է 2014-08-23-ին.
- ↑ «BELL BURNELL, Dame (Susan) Jocelyn». Who's Who 2013, A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc, 2013; online edn, Oxford University Press.
- ↑ 7,0 7,1 Джоселин Белл — биография на сайте проекта «Ядерная физика в Интернете» кафедры общей ядерной физики физического факультета МГУ
- ↑ 8,0 8,1 S. Jocelyn Bell Burnell Petit four (und) // Annals New York Academy of Sciences. — 1977. — Т. 302. — С. 685—689. Архивировано из первоисточника 13 Հուլիսի 2012. Արխիվացված 2012-07-13 archive.today
- ↑ Hewish A., Bell S. J., Pilkington J. D. H., Scott P. F., Collins R. A. Observation of a Rapidly Pulsating Radio Source(անգլ.) // Nature. — 1968. — Т. 217. — № 5130. — С. 709. — —
- ↑ Pilkington J. D. H., Hewish A., Bell S. J., Cole T. W. Observations of some further Pulsed Radio Sources(անգլ.) // Nature. — 1968. — Т. 218. — № 5137. — С. 126. —