Վիքիպեդիա

Մասնակից:Սվետլանա1/Ավազարկղ37

< Մասնակից:Սվետլանա1
Մեկանգամյա օգտագործման կրկնակի փականային ձեռքով վակուումային ասպիրատոր

Վակուումային ասպիրացիա, դա ընթացակարգ է, որն օգտագործում է վակուումային սարք՝ սաղմը կամ պտուղը արգանդի վզիկի միջով հեռացնելու համար: Պրոցեդուրան իրականացվում է աբորտ առաջացնելու համար՝ որպես թերի ինքնաբուխ աբորտի (այլապես հայտնի է որպես վիժում ) կամ պահպանված պտղի և պլացենցայի հյուսվածքի հեռացման կամ արգանդի լորձաթաղանթի նմուշ ստանալու համար (էնդոմետրիումի բիոպսիա)[1][2]: Այն ընդհանուր առմամբ անվտանգ է, և լուրջ բարդություններ հազվադեպ են լինում[3]:

Որոշ աղբյուրներ կարող են օգտագործել ընդլայնում և էվակուացիա [4]կամ «ներծծող» ընդլայնում և կյուրետաժ [5]տերմինները վակուումային ասպիրացիայի համար, թեև այդ տերմինները սովորաբար օգտագործվում են հստակորեն տարբեր ընթացակարգերի համար:

Պատմություն

խմբագրել

Վակուումը որպես արգանդի պարունակությունը հեռացնելու միջոց, այլ ոչ թե նախկինում կոշտ մետաղական կյուրետի օգտագործումը, ստեղծվել է 1958 թվականին բժիշկներ Ու Յուանթայի և Վու Սյանչժենի կողմից Չինաստանում [6], սակայն նրանց աշխատությունը թարգմանվել է անգլերեն միայն հիսուն տարի անց, որը, ճանապարհ հարթեց այս ընթացակարգի չափազանց տարածված դառնալու համար: Այժմ այն հայտնի է որպես ամենաանվտանգ մանկաբարձական պրոցեդուրաներից մեկը և փրկել է բազմաթիվ կանանց կյանքեր[7]:

Կանադայում մեթոդը ստեղծվել և կատարելագործվել է Հենրի Մորգենտալերի կողմից՝ հասնելով 0,48% բարդությունների և 5000-ից ավելի դեպքերում ոչ մի մահ[8]: Նա Հյուսիսային Ամերիկայում առաջին բժիշկն էր, ով կիրառեց այդ տեխնիկան, որը հետո սովորեցրեց այլ բժիշկների օգտագործել[9]:

Դորոթեա Քերսլեյքը մեթոդը ներմուծեց Միացյալ Թագավորություն 1967 թվականին և ԱՄՆ-ում հրապարակեց հետազոտություն, որն էլ ավելի տարածեց այդ տեխնիկան[10][11]:

Հարվի Կարմանը Միացյալ Նահանգներում կատարելագործեց տեխնիկան 1970-ականների սկզբին` ստեղծելով Karman cannula, փափուկ, ճկուն կանուլա, որը խուսափում էր արգանդի վզիկի սկզբնական լայնացման անհրաժեշտությունից և այդպիսով նվազեցնում արգանդի պատռվածքի ռիսկերը[12]:

Կլինիկական օգտագործում

խմբագրել

Վակուումային ասպիրացիան կարող է օգտագործվել որպես հղիության արհեստական ընդհատման մեթոդ, ինչպես նաև ինքնաբուխ վիժումից հետո բուժական պրոցեդուրա: Գործընթացը կարող է նաև օգնել դաշտանային ցիկլի կարգավորմանը և էնդոմետրիումի բիոպսիայի համար նմուշ ստանալուն[13]: Ուսումնասիրությունը պարզել է, որ Կարմանի վակուումային ասպիրացիայի օգտագործումը էնդոմետրիումի բիոպսիայի համար ավելի անվտանգ տարբերակ է՝ համեմատած այլընտրանքների հետ, ինչպիսիք են սովորական էնդոմետրիալ կուրտաժը[14]: Այն նաև օգտագործվում է դադարեցնելու համար այն հղիությունները, որոնց կարող են բերել մեռալածնության[15]:

Երբ օգտագործվում է որպես աբորտի ինքնաբուխ բուժում կամ որպես աբորտի բուժական մեթոդ, վակուումային ասպիրացիան կարող է օգտագործվել միայնակ կամ արգանդի վզիկի լայնացումով առաջին եռամսյակում (մինչև 12 շաբաթական հղիության տարիք ): Ավելի զարգացած հղիությունների դեպքում վակուումային ասպիրացիան կարող է օգտագործվել որպես լայնացման և դուրս բերման ընթացակարգի մեկ քայլ[16]: Վակուումային ասպիրացիան վիրաբուժական միջամտությունն է, որն օգտագործվում է շատ երկրներում առաջին եռամսյակի գրեթե բոլոր աբորտների համար, եթե դեղորայքային աբորտը հարմար տարբերակ չէ[17]:

Ընթացակարգը

խմբագրել
 
Հղիության ութերորդ շաբաթում վակուումային ասպիրացիոն աբորտի ընթացակարգի դիագրամ:1: Ամնիոտիկ պարկ 2: Սաղմը 3. Արգանդի լորձաթաղանթ 4. Սպեկուլյոմ 5: Vacurette 6. Կցված է ներծծող պոմպին Նկար I-ը նախքան ամնիոտիկ պարկի և սաղմի ասպիրացիան, իսկ II նկարը ասպիրացիայից հետո է գործիքը դեռևս արգանդի ներսում:

Վակուումային ասպիրացիան ամբուլատոր պրոցեդուրա է, որը սովորաբար ներառում է մի քանի ժամանոց կլինիկական գործընթաց[18]: Գործընթացը ինքնին սովորաբար տևում է 15 րոպեից պակաս[19][20]: Կախված բնակության վիճակից և տեղական օրենքներից, կարող են պահանջվել երկու հանդիպում և տարբեր այլ ընթացակարգեր, եթե վակուումային ասպիրացիան օգտագործվում է բուժական աբորտի համար[21]: Այս պրոցեդուրաների օգտագործման մեջ առկա է ասպիրացիայի աղբյուրի երկու տարբերակ ասպիրացիան կարող է ստեղծվել կամ էլեկտրական պոմպով (էլեկտրական վակուումային ասպիրացիա կամ EVA) կամ ձեռքով պոմպով (ձեռքով վակուումային ասպիրացիա կամ MVA): Ձեռքի 25cc կամ 50cc ներարկիչը կարող է գործել որպես ձեռքով պոմպ[22]: Այս երկու մեթոդներն էլ կարող են ստեղծել ասպիրացիայի նույն մակարդակը և, հետևաբար, համարվում են համարժեք բուժման արդյունավետության և անվտանգության տեսանկյունից[23][24]: Օգտագործման տարբերությունը հիմնականում կապված է մատակարարի նախապատվության հետ:

Բժիշկը գինեկոլոգիական հաելի է դնում հեշտոցում՝ արգանդի վզիկը պատկերացնելու համար: Արգանդի վզիկը մաքրվում է, այնուհետև արգանդի վզիկի մեջ ներարկվում է տեղային անզգայացնող միջոց (սովորաբար լիդոկաին) պարացերվիկալ բլոկի կամ ներարգանդային ներարկման տեսքով[25]: Բժիշկը կարող է օգտագործել գործիքներ, որոնք կոչվում են «դիլատորներ» աստիճանաբար ավելի մեծ չափերով, որպեսզի նրբորեն բացեն արգանդի վզիկը, կամ բժշկական կերպով հրահրեն արգանդի վզիկի լայնացումը դեղորայքով կամ օսմոտիկ ընդլայնիչներով, որոնք կիրառում են մինչև պրոցեդուրան[26][27]: Վերջում արգանդի մեջ տեղադրվում է ստերիլ կանուլա : Կանուլան կարող է կցվել խողովակի միջոցով պոմպին, եթե օգտագործվում է էլեկտրական վակուում, կամ ուղղակիորեն կցվում է ներարկիչին, եթե օգտագործվում է ձեռքով վակուումային ասպիրատոր: Պոմպը ստեղծում է վակուում և ներծծում, որը դատարկում է արգանդի պարունակությունը, որը կամ մտնում է տարա կամ ներարկիչ[28]:

Աբորտի կամ վիժման բուժման պրոցեդուրայից հետո արգանդից հեռացված հյուսվածքը հետազոտվում է ամբողջականության համար՝ համոզվելու համար, որ բեղմնավորման արգասիքը չի մնացել[29]: Սպասվող պարունակությունը ներառում է սաղմը կամ պտուղը, ինչպես նաև դեցիդուան, քորիոնիկ թավիկները, ամնիոտիկ հեղուկը, ամնիոտիկ թաղանթը և այլ հյուսվածքներ: Սրանք բոլոր հյուսվածքներն են, որոնք հայտնաբերվում են նորմալ հղիության ժամանակ[30]:

Բուժումից հետո խնամքը ներառում է կարճ դիտարկումը վերականգնման տարածքում և հետագա այցը մոտավորապես երկու շաբաթ անց: Այս այցելությունների ընթացքում հնարավոր է, որ մատակարարը կարող է թեստեր կատարել վարակի առկայությունը ստուգելու համար, քանի որ արգանդի մեջ պահպանված հյուսվածքը կարող է վարակի աղբյուր լինել[31]:

Վակուումային ասպիրացիայի ժամանակ օգտագործվող լրացուցիչ դեղամիջոցները ներառում են ՈՍՀԲ ցավազրկողները [32][33], որոնք կարող են սկսվել պրոցեդուրայից մեկ օր առաջ, ինչպես նաև միզոպրոստոլը արգանդի վզիկի հասունացման համար, ինչը հեշտացնում է արգանդի վզիկի լայնացումը[34]: Անհանգստությունից խուսափելու համար հիվանդին կարող են առաջարկվել ընթացակարգային հանգստացնող և ցավազրկում:

Առավելությունները կտրուկ լայնացման և կուրտաժի նկատմամբ

խմբագրել

Կտրուկ լայնացում և կյուրտաժ (D&C), որը նաև հայտնի է որպես սուր կուրտաժ, ժամանակին բուժման ստանդարտ էր արգանդի էվակուացիա պահանջող իրավիճակներում: Այնուամենայնիվ, վակուումային ասպիրացիան մի շարք առավելություններ ունի կտրուկ D&C-ի նկատմամբ և շատ պարամետրերում հիմնականում փոխարինել է D&C-ին[35]: Պարզվել է, որ ձեռքով վակուումային ասպիրացիան ունի թերի էվակուացիայի և արգանդում պահպանված բեղմնավորման արտադրանքի ավելի ցածր տեմպեր[36]: Սուր կուրտաժը նույնպես կապված է Աշերմանի համախտանիշի հետ, մինչդեռ վակուումային ասպիրացիայի դեպքում, որ ունենա այս երկարաժամկետ բարդությունը[37]: Ընդհանուր առմամբ, պարզվել է, որ վակուումային ասպիրացիան ունի բարդությունների ավելի ցածր մակարդակ՝ համեմատած D&C-ի հետ[38]:

Վակուումային ասպիրացիան կարող է օգտագործվել ավելի վաղ հղիության ընթացքում, երբ համեմատվում է սուր D&C-ի հետ: Ձեռքով վակուումային ասպիրացիան միակ վիրահատական աբորտն է, որը հասանելի է հղիության վեցերորդ շաբաթից շուտ[39]:

Վակուումային ասպիրացիան, հատկապես ձեռքով վակուումային ասպիրացիան, զգալիորեն ավելի էժան է, քան սուր D&C-ը: Վակուումային ասպիրացիայի համար անհրաժեշտ սարքավորումներն արժեն ավելի քիչ, քան վիրաբուժական կյուրետների հավաքածուն: Բացի այդ, կտրուկ D&C-ը սովորաբար տրամադրվում է միայն բժիշկների կողմից, վակուումային ասպիրացիա կարող է իրականացվել առաջադեմ պրակտիկայի կլինիկների կողմից, ինչպիսիք են բժիշկ օգնականները և մանկաբարձները, ինչը մեծապես մեծացնում է այս ծառայությունների հասանելիությունը[40]:

Ձեռքով վակուումային ասպիրացիա չի պահանջում էլեկտրաէներգիա և, հետևաբար, այն կարող է տրամադրվել այնպիսի վայրերում, որոնք ունեն անվստահելի էլեկտրական սպասարկում կամ ընդհանրապես չկան: Ձեռքով վակուումային ասպիրացիան ունի նաև անաղմուկ լինելու առավելությունը, առանց էլեկտրական վակուումային պոմպի ավելի բարձր աղմուկի, որը կարող է սթրեսային կամ անհանգստացնել հիվանդներին[41]:

Բարդություններ

խմբագրել

Երբ օգտագործվում է հղիության տարհանման համար, վակուումային ասպիրացիան 98%-ով արդյունավետ է արգանդի ամբողջ պարունակությունը հեռացնելու համար[42]: Հիմնական բարդություններից մեկը հղիության պահպանված արտադրանքն է, որը սովորաբար պահանջում է երկրորդ ասպիրացիոն պրոցեդուրա: Սա ավելի տարածված է, երբ պրոցեդուրան կատարվում է հղիության շատ վաղ՝ մինչև 6 շաբաթական հղիության տարիքը[43]:

Մեկ այլ բարդություն է վարակը, որը սովորաբար առաջանում է բեղմնավորման չպահպանված արտադրանքի կամ հեշտոցային ֆլորայի (այլ կերպ հայտնի է որպես բակտերիաների) արգանդի ներմուծմամբ: Վարակման մակարդակը 0,5% է[44]:

Այլ բարդություններ առաջանում են 100 պրոցեդուրաներից 1-ից պակաս հաճախականությամբ և ներառում են արյան մեծ կորուստ, արգանդի վզիկի կամ արգանդի միջով խուղակի ստեղծում [45] (պերֆորացիա), որը կարող է վնասել այլ ներքին օրգաններին։ Արյան թրոմբները կարող են ձևավորվել արգանդի ներսում և արգելափակել արգանդից արյունահոսության արտահոսքը, ինչը կարող է հանգեցնել արգանդի մեծացման և զգայունության[46]:

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ Sharma M (July 2015). «Manual vacuum aspiration: an outpatient alternative for surgical management of miscarriage». The Obstetrician & Gynaecologist. 17 (3): 157–161. doi:10.1111/tog.12198. ISSN 1467-2561. S2CID 116858777.
  2. ↑ Tansathit T, Chichareon S, Tocharoenvanich S, Dechsukhum C (October 2005). «Diagnostic evaluation of Karman endometrial aspiration in patients with abnormal uterine bleeding». The Journal of Obstetrics and Gynaecology Research. 31 (5): 480–485. doi:10.1111/j.1447-0756.2005.00324.x. ISSN 1341-8076. PMID 16176522. S2CID 20596711.
  3. ↑ Hemlin J, Möller B (2001-01-01). «Manual vacuum aspiration, a safe and effective alternative in early pregnancy termination». Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica. 80 (6): 563–567. doi:10.1080/j.1600-0412.2001.080006563.x (inactive 2024-06-19). ISSN 0001-6349. PMID 11380295.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ DOI inactive as of Հունիս 2024 (link)
  4. ↑ Wood D (January 2007). «Miscarriage». EBSCO Publishing Health Library. Brigham and Women's Hospital. Արխիվացված է օրիգինալից 2007-09-27-ին. Վերցված է 2007-04-07-ին.
  5. ↑ «What Every Pregnant Woman Needs to Know About Pregnancy Loss and Neonatal Death». The Unofficial Guide to Having a Baby. WebMD. 2004-10-07. Արխիվացված է օրիգինալից 2007-10-21-ին. Վերցված է 2007-04-29-ին.
  6. ↑ Wu Y, Wu X (1958). «A report of 300 cases using vacuum aspiration for the termination of pregnancy». Chinese Journal of Obstetrics and Gynaecology.
  7. ↑ Coombes R (14 June 2008). «Obstetricians seek recognition for Chinese pioneers of safe abortion». BMJ. 336 (7657): 1332–3. doi:10.1136/bmj.39608.391030.DB. PMC 2427078. PMID 18556303.
  8. ↑ Morgentaler H (1973). «Report on 5641 outpatient abortions by vacuum suction curettage». CMAJ. 109 (12): 1202–5. PMC 1947080. PMID 4758593. Արխիվացված օրիգինալից 2015-10-18-ին.
  9. ↑ Morgentaler H (May–Jun 1989). «Alan F. Guttmacher lecture». Am J Gynecol Health. 3 (3–S): 38–45. PMID 12284999.
  10. ↑ Coombes R (14 June 2008). «Obstetricians seek recognition for Chinese pioneers of safe abortion». BMJ. 336 (7657): 1332–3. doi:10.1136/bmj.39608.391030.DB. PMC 2427078. PMID 18556303.
  11. ↑ Kerslake D, Casey D (July 1967). «Abortion induced by means of the uterine aspirator». Obstet Gynecol. 30 (1): 35–45. PMID 5338708.
  12. ↑ Coombes R (14 June 2008). «Obstetricians seek recognition for Chinese pioneers of safe abortion». BMJ. 336 (7657): 1332–3. doi:10.1136/bmj.39608.391030.DB. PMC 2427078. PMID 18556303.
  13. ↑ Baird TL, Flinn SK (2001). Manual Vacuum Aspiration: Expanding women's access to safe abortions services (PDF). Ipas. էջ 3. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2008-02-27-ին. Վերցված է 2008-01-28-ին., which cites:
  14. ↑ Tansathit T, Chichareon S, Tocharoenvanich S, Dechsukhum C (October 2005). «Diagnostic evaluation of Karman endometrial aspiration in patients with abnormal uterine bleeding». The Journal of Obstetrics and Gynaecology Research. 31 (5): 480–485. doi:10.1111/j.1447-0756.2005.00324.x. ISSN 1341-8076. PMID 16176522. S2CID 20596711.
  15. ↑ «Managing complications in pregnancy and childbirth: A guide for doctors and midwives». World Health Organization. 2003. Արխիվացված է օրիգինալից 2006-09-09-ին. Վերցված է 2006-09-14-ին.
  16. ↑ Baird (2001), pp. 4-5,14 (sidebars and information box).
  17. ↑ Baird TL, Flinn SK (2001). Manual Vacuum Aspiration: Expanding women's access to safe abortions services (PDF). Ipas. էջ 3. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2008-02-27-ին. Վերցված է 2008-01-28-ին., which cites:
  18. ↑ Baird (2001), p. 10 (table).
  19. ↑ «Manual and vacuum aspiration for abortion». A-Z Health Guide from WebMD. October 2006. Արխիվացված օրիգինալից October 28, 2008-ին. Վերցված է February 18, 2006-ին.
  20. ↑ «What Happens During an In-Clinic Abortion?». www.plannedparenthood.org (անգլերեն). Վերցված է 2022-03-13-ին.
  21. ↑ «Texas Abortion Laws». www.plannedparenthood.org (անգլերեն). Վերցված է 2022-03-13-ին.
  22. ↑ «All About the Machine Vacuum Aspiration Procedure for Early Abortion». about.com. Արխիվացված օրիգինալից 4 March 2016-ին. Վերցված է 3 May 2018-ին.
  23. ↑ Baird (2001), pp. 4-6.
  24. ↑ Goldberg AB, Dean G, Kang M, Youssof S, Darney PD (January 2004). «Manual versus electric vacuum aspiration for early first-trimester abortion: a controlled study of complication rates». Obstetrics and Gynecology. 103 (1): 101–107. doi:10.1097/01.AOG.0000109147.23082.25. ISSN 0029-7844. PMID 14704252. S2CID 11374545.
  25. ↑ Allen RH, Singh R (June 2018). «Society of Family Planning clinical guidelines pain control in surgical abortion part 1 — local anesthesia and minimal sedation». Contraception (անգլերեն). 97 (6): 471–477. doi:10.1016/j.contraception.2018.01.014. PMID 29407363.
  26. ↑ Allen RH, Goldberg AB (2016-04-01). «Cervical dilation before first-trimester surgical abortion (<14 weeks' gestation)». Contraception (անգլերեն). 93 (4): 277–291. doi:10.1016/j.contraception.2015.12.001. ISSN 0010-7824. PMID 26683499.
  27. ↑ Kapp N, Lohr PA, Ngo TD, Hayes JL (2010-02-17). «Cervical preparation for first trimester surgical abortion». Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD007207. doi:10.1002/14651858.cd007207.pub2. ISSN 1465-1858. PMID 20166091.
  28. ↑ «Manual and vacuum aspiration for abortion». A-Z Health Guide from WebMD. October 2006. Արխիվացված օրիգինալից October 28, 2008-ին. Վերցված է February 18, 2006-ին.
  29. ↑ «Manual and vacuum aspiration for abortion». A-Z Health Guide from WebMD. October 2006. Արխիվացված օրիգինալից October 28, 2008-ին. Վերցված է February 18, 2006-ին.
  30. ↑ «Molar pregnancy - Symptoms and causes». Mayo Clinic (անգլերեն). Վերցված է 2022-03-13-ին.
  31. ↑ «FAQ: Post-Abortion Care and Recovery». ucsfhealth.org (անգլերեն). Վերցված է 2022-03-13-ին.
  32. ↑ Cansino C, Edelman A, Burke A, Jamshidi R (December 2009). «Paracervical Block With Combined Ketorolac and Lidocaine in First-Trimester Surgical Abortion: A Randomized Controlled Trial». Obstetrics & Gynecology (անգլերեն). 114 (6): 1220–1226. doi:10.1097/AOG.0b013e3181c1a55b. ISSN 0029-7844. PMID 19935022. S2CID 22458136.
  33. ↑ Allen RH, Singh R (June 2018). «Society of Family Planning clinical guidelines pain control in surgical abortion part 1 — local anesthesia and minimal sedation». Contraception (անգլերեն). 97 (6): 471–477. doi:10.1016/j.contraception.2018.01.014. PMID 29407363.
  34. ↑ Table 2 in: Allison JL, Sherwood RS, Schust DJ (2011). «Management of first trimester pregnancy loss can be safely moved into the office». Rev Obstet Gynecol. 4 (1): 5–14. PMC 3100102. PMID 21629493.
  35. ↑ Baird (2001), p. 2.
  36. ↑ Mahomed K, Healy J, Tandon S (July 1994). «A comparison of manual vacuum aspiration (MVA) and sharp curettage in the management of incomplete abortion». International Journal of Gynaecology and Obstetrics. 46 (1): 27–32. doi:10.1016/0020-7292(94)90305-0. ISSN 0020-7292. PMID 7805979. S2CID 11606702.
  37. ↑ Barber AR, Rhone SA, Fluker MR (2014-11-01). «Curettage and Asherman's Syndrome—Lessons to (Re-) Learn?». Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada (English). 36 (11): 997–1001. doi:10.1016/S1701-2163(15)30413-8. ISSN 1701-2163. PMID 25574677.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  38. ↑ Baird (2001), pp. 4-6.
  39. ↑ «Manual and vacuum aspiration for abortion». A-Z Health Guide from WebMD. October 2006. Արխիվացված օրիգինալից October 28, 2008-ին. Վերցված է February 18, 2006-ին.
  40. ↑ Baird (2001), pp. 5,8-13.
  41. ↑ Baird (2001), pp. 5,8-13.
  42. ↑ Baird (2001), pp. 4-6.
  43. ↑ «Manual and vacuum aspiration for abortion». A-Z Health Guide from WebMD. October 2006. Արխիվացված օրիգինալից October 28, 2008-ին. Վերցված է February 18, 2006-ին.
  44. ↑ «Manual and vacuum aspiration for abortion». A-Z Health Guide from WebMD. October 2006. Արխիվացված օրիգինալից October 28, 2008-ին. Վերցված է February 18, 2006-ին.
  45. ↑ Baird (2001), pp. 4-6.
  46. ↑ «Vacuum Aspiration for Abortion | Michigan Medicine». www.uofmhealth.org. Վերցված է 2022-03-13-ին.


Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Սվետլանա1/Ավազարկղ37&oldid=10015576» էջից