Մալակալ
Մալակալ[1] (անգլ.՝ Malakal), քաղաք Հարավային Սուդանում՝ Վերին Նիլ նահանգի մայրաքաղաքը, Մալակալ շրջանի կենտրոնը։
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Մալակալ | ||
 | ||
| Երկիր |  Հարավային Սուդան | |
| ԲԾՄ | 385 մետր | |
| Բնակչություն | 147 450 մարդ (2014) | |
| Ժամային գոտի | UTC+3 | |
| ||
Պատմություն խմբագրել
1970 թվականի օգոստոսին քաղաքի մերձակայքում ընկել է 2000 գրամ քաշով երկնաքար-հոնդրիտ, որն արդյունքում ստացել է Malakal անվանումը[2]։
2006 թվականի նոյեմբերի վերջին քաղաքում բախումներ են տեղի ունեցել Սուդանի զինված ուժերի և Սուդանի ազատագրման ժողովրդական բանակի միջև, որոնց հետևանքով մոտ 150 մարդ է սպանվել, ևս մի քանի հարյուրը՝ վիրավորվել։ Այս միջադեպը Հյուսիսի և Հարավի ներկայացուցիչների միջև ամենալուրջ հակամարտությունն է դարձել քաղաքացիական պատերազմի ավարտի մասին 2005 թվականի Նայվաշյան համաձայնագրի կնքման պահից ի վեր[3][4]։
2011 թվականի փետրվարի սկզբին Հարավային Սուդանի անկախության հանրաքվեի արդյունքների հայտարարումից մի քանի օր առաջ քաղաքում բախումներ են տեղի ունեցել Սուդանի դաշնային բանակի զինվորների միջև, որոնց հետևանքով սպանվել են մի քանի զինվորական, ինչպես նաև վիրավորվել են խաղաղ բնակիչներ[5]։ Փետրվարի 5-ին հաղորդվել էր, որ ճշտված տվյալներով, փոխհրաձգության ժամանակ զոհվել է առնվազն 20 մարդ, այդ թվում՝ երեխաներ։ Բուն հակամարտությունը տեղի է ունեցել Հարավային Սուդանի հանրաքվեի պատճառով բանակային ստորաբաժանումների հարավայինի և հյուսիսայինի բաժանելու հողի վրա, քանի որ Մալաքալում տեղակայված Սուդանի ԶՈւ ստորաբաժանումներում ծառայում են հարավի բազմաթիվ բնակիչներ, որոնք ավելի վաղ աշխարհազորից են վերցվել և քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ ռազմական գործողություններ են իրականացրել Հյուսիսի կողմում, և նրանց մի մասը հրաժարվել է տեղափոխվել Սուդանի Հյուսիսային վիլայաթներ։ Դիմակայության ընթացքում հրաձգությունն ընթացել է ականանետերից և խոշոր տրամաչափի գնդացիրներից։ ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի վարչության հումանիտար առաքելության ներկայացուցչի տեղեկատվության համաձայն՝ այս միջադեպի հետևանքով, բացի սուդանցի զինծառայողներից, զոհվել են երկու երեխա և բեռնատարի վարորդ[6]։ Ըստ տեղեկությունների՝ փետրվարի 6-ին այս հակամարտությունում զոհվածների թիվը հասել է 30 մարդու[7]։
Ֆիզիկա-աշխարհագրական նկարագիր խմբագրել
Քաղաքը գտնվում է Սպիտակ Նեղոս գետի ափին՝ նրա մեջ Սոբատ գետի թափվելու վայրից հյուսիս։
Կլիմա խմբագրել
Մալակալի կլիման սուբէկվատորիալ է՝ բնորոշ սավաննային՝ հստակ արտահայտված խոնավ և չոր սեզոններով։ Տարեկան տեղումների քանակը 785 մմ է։ Մալակալում միջին տարեկան ջերմաստիճանը 26,5 C° է։ Խոնավ սեզոնը սկսվում է մայիսին և տևում է մինչև հոկտեմբեր։
Բնակչություն խմբագրել
Մալակալի բնակչության մեծամասնությունը դինկա, նուել, շիլուկ ազգերի ներկայացուցիչներ են, որոնց միջև երբեմն բախումներ են տեղի ունենում էթնիկական և սոցիալ-տնտեսական հողի վրա[8]։ Բնակչությունը՝ 147 450 մարդ (2014)։
Թվաքանակի դինամիկա խմբագրել
| Տարի | Բնակչություն |
|---|---|
| 1973 (վիճակագրություն) | 34 894 |
| 1983 (վիճակագրություն) | 33 738 |
| 1993 (վիճակագրություն) | 72 000 |
| 2010 (գնահատական) | 139 434 |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ В русскоязычных источниках название иногда передаётся как Малакал.
- ↑ A. S. Dawoud; J. R. Vail. «Malakal Meteorite, Sudan» (անգլերեն). nature.com. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 6-ին.
- ↑ Opheera McDoom. (01.12.2006). «Hundreds killed in south Sudan clashes» (անգլերեն). «Рейтер». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 6-ին.
- ↑ «UN puts death toll from south Sudan clashes at 150» (անգլերեն). sudantribune.com. 03.12.2006. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 6-ին.
- ↑ «В Судане солдаты-южане столкнулись с солдатами-северянами» (ռուսերեն). «BBC». 04.02.2011. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 6-ին.
- ↑ «Двадцать человек погибли в Судане во время перестрелки военных» (ռուսերեն). «ՌԻԱ Նովոստի» (со ссылкой на «Рейтер»). 05.02.2011. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 6-ին.
- ↑ «30 soldiers die in north Sudan army fighting» (անգլերեն). «Ассошиэйтед Пресс». 06.02.2011. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 6-ին.
{{cite web}}: Invalid|url-status=404(օգնություն) - ↑ «Tribal fighting in Sudan's Malakal may escalate» (անգլերեն). sudantribune.com. 11.01.2009. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 6-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Карта города Малакаль (անգլ.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մալակալ» հոդվածին։ |