Ձմերուկ (ցեղ)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ձմերուկ (այլ կիրառումներ)

Ձմերուկ
Ձմերուկ սովորական
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր Տիպ Ծածկասերմեր Դաս Երկշաքիլավորներ Կարգ Դդմածաղկավորներր Ընտանիք դդմազգիներ Ցեղ Citrullus Տեսակ Ձմերուկ
Լատիներեն անվանում
Citrullus Schrad. ex Eckl. & Zeyh., 1836
Հոմանիշներ
Anguria Mill. Colocynthis Mill. Citrullus ecirrhosus Citrullus lanatus Citrullus naudinianus
Դասակարգումը Վիքիցեղերում Պատկերներ Վիքիպահեստում

Ձմերուկ (լատիներեն՝ Citrullus)` դդմազգիների (լատիներեն՝ Cucurbitaceae) ընտանիքին պատկանող ծաղկավոր բույսերի տեսակ։ Ձմերուկի պտուղը հատապտղային է։ Ձմերուկ սովորական (լատիներեն՝ Citrullus lanatus), լայնորեն օգտագործվում է սննդի, ինչպես նաև որպես դեղաբույս բժշկության մեջ։ Դասի ներկայացուցիչների վայրի տեսակներն աճում են Աֆրիկայի գրեթե ողջ տարածքում, Արևմտյան և Կենտրոնական Ասիայում։ Աճեցվում է արևադարձային և բարեխառն գոտիներում։

Բուսաբանական նկարագիրը

Միամյա կամ բազմամյա խոտաբույս է, երկար և մագլցող թփերով։ Տերևները հերթադիր, կլորավուն կամ եռանկյուն ուրվագծված, ձվաձև։ Ծաղիկները բազմահամաչափ են, միատուն կամ երկտուն, առանձին, երբեմն խմբերով։ Ծաղիկները ունեն մեծ զանգականման փոշանոթ, 5 նեղ բաժակաթերթերով և պսակաթերթերով, հնգաբաժան, դեղին ծաղկապսակով, որոնք ունեն երկարավուն, ձվաձև կոպիտ բաժանումներ, ունեն 5 առէջներ։ Ծաղիկները ունեն ծաղկապատյան։ Ձվարաները ձվաձև են՝ կարճ սյուներով։ Պտուղը գնդաձև կամ էլիպսաձև, հյութալի կամ չոր։ Սերմերը գնդաձև, տափակացած հաճախ սև կետերով։

Դասակարգում

Ծաղկի կառուցվածքը

Ներկայացուցիչները

Դասը պարունակում է 5-7 տեսակ, նրանցից մի քանիսը ներկայացվում են ստորև՝:

• Citrullus colocynthis
• Citrullus ecirrhosus
• Citrullus lanatus - Ձմերուկ սովորական
• Citrullus rehmii

Արտադրությունը

Հազար տոննա (2008 թ.)
Չինաստան	67 203
Թուրքիա	4002
Իրան	2566
Բրազիլիա	1995
ԱՄՆ	1814
Եգիպտոս	1485
Ռուսաստան	1382
Մեքսիկա	1199
Ուզբեկստան	981
Հարավային Կորեա	856

Տաքսոնոմիան

Ձմերուկի հետևյալ տեսակը մտնում է Benincaseae ցեղի, Cucurbitoideae ենթաթագավորության և դդմազգիների (Cucurbitaceae) ընտանիքի մեջ։ Անվանումը Citrullus առաջին անգամ հիշատակել է շվեդ բուսաբան Պետրուս Ֆորսկալը (Petrus Forskal) 1775 թվականին, բայց նա չի տալիս տեսակի բնութագիրը։ Բայց բնութագիրը ավելի ուշ տվեց գերմանացի բուսաբան Գ. Շրադերի կողմից, ով դարձավ միակ օրինական հեղինակը Citrullus-ի։ Citrullus Schrad անվանումն օրինականացվել է 8-րդ միջազգային բուսաբանական կոնգրեսում 1964 թվականին և ընդգրկվել անունների պահվող ցուցակում։

Արտաքին հղումներ

• Informationen bei www.cucurbit.org.(չաշխատող հղում)
• Internationalen Namen der Taxa in der Gattung.
• Die Wildpflanzen in Namibia.