Հրանտ Ասատուր

Հրանտ Ասատուր; արմտ. հայ.՝ Հրանդ Ասատուր
Ծնվել է	օգոստոսի 22, 1862
Ծննդավայր	Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել է	հունիսի 5, 1928 (65 տարեկան)
Մահվան վայր	Ստամբուլ, Թուրքիա
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն և Թուրքիա
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Մեզպուրյան վարժարաններ և Ռոբերթ քոլեջ
Մասնագիտություն	հասարակական գործիչ, հրապարակախոս, գրական քննադատ և խմբագիր
Աշխատավայր	Մասիս
Ամուսին	Սիպիլ
	Ստորագրություն;

Հրանտ Ասատուր (օգոստոսի 22, 1862(1862-08-22)^[1], Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն^[2]^[1] - հունիսի 5, 1928(1928-06-05)^[1], Ստամբուլ, Թուրքիա^[2]^[1]), հայ բանասեր, գրաքննադատ։

Կենսագրություն Խմբագրել

Ծնվել է Կ. Պոլսում։ Կրթությունն ստացել է Մեզպուրյան վարժարանում և Ռոբերտ կոլեջում, որն ավարտել է 1873 թվականին և նվիրվել գրական-բանասիրական աշխատանքի։ Գրել է բանաստեղծություններ, որոնք լույս են տեսել 1879 թվականին «Պատանեկան ներշնչումներ» խորագրով։ Նույն թվականին առանձին գրքով լույս է տեսել նրա «Սահմանադրություն և հայ ժողովուրդը» գրքույկը։ 1881 թվականին մեկնել է Փարիզ, այնտեղից աշխատակցել «Մասիս» պարբերականին։ 1884 թվականին վերադարձել է Պոլիս, Արաքս ստորագրությամբ «Արևելք» օրաթերթում հրատարակել իր փարիզյան տպավորությունները «Կյանքը ի Ֆրանսիա» խորագրով։ 1892 թվականին Գրիգոր Զոհրապի հետ խմբագրել է «Մասիս» գրական հանդեսը։ 1898-1908 թվականներին պաշտոնավարել է Կ. Պոլսի Կենտրոնական վարժարանում որպես գրականության և աշխարհաբար լեզվի դասատու։ Իր տիկնոջ՝ Զապել Ասատուրի (Սիպիլի) հետ կազմել է լեզվի և գրականության դասագրքեր՝ «Աշխարհաբարի գործնական քերականությունը» և «Թանգարան» (տարրական, միջին և բարձրագույն դասընթաց), որոնք արժանացել են մի քանի տպագրության։ Կյանքի վերջին տասնամյակում զբաղվել է արևմտահայ թատրոնի պատմությամբ, գրել է այդ պատմության առաջին շրջանին վերաբերող մի քանի ուշագրավ հոդվածներ, որոնք լույս են տեսել Ազգային հիվանդանոցի «Ընդարձակ տարեցույցներում» (1925, 1926, 1927)։ 1921 թվականին Կ. Պոլսում լույս է տեսել նրա «Դիմաստվերներ» գիրքը, որը պարունակում է արևմտահայ մի շարք գրողների և հասարակական գործիչների գրական դիմանկարները^[3]^[4]։

Աշխատություններ Խմբագրել

Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Կ. Պոլիս։ Տպ. Հակոբ Մաթևոսյանի, 1877^[5]։
Գործնական քերականութիւն արդի ախարհաբարի։ Գ գիրք (Ա մաս)։ Կ. Պոլիս։ Տպարան տպագր. Հակոբ Մաթևոսյանի, 1902^[6]։
Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Ուսումնական խորհուրդէն վաւերացուած։ Ա գիրք։ Կ. Պոլիս։ տպ. Հակոբ Մաթևոսյանի, 1906^[7]։
Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Նախապատրաստական գիրք։ Ուսումնական խորհուրդէն վաւերացուած։ Կ. Պոլիս։ տպ. Հակոբ Մաթևոսյանի, 1908^[8]։
Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Նախապատրաստական գիրք։ Կ. Պոլիս։ տպ. Յ. Մատթէոսեան, 1910^[9]։
Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Միջին դասընթացք։ Կ. Պոլիս։ տպ. Յ. Մատթէոսեան, 1911^[10]։
Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Գիրք։ Կ. Պոլիս։ Սիւնեաց գրատան հրատ., 1911^[11]:
Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Բարձրագոյն դասընթացք։ Կ. Պոլիս։ Տպարան և կազմատուն Օ. Արզուման, 1921^[12]։
Դիմաստուերներ։ Կ. Պոլիս։ տպ. Կ. Քէշիշեան որդի, 1921^[13]։
Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Պատկերազարդ։ Գիրք Բ։ Կ. Պոլիս։ տպ. Յ. Մատթէոսեան, 1922^[14]։
Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Պատկերազարդ։ Գիրք Ա։ Կ. Պոլիս։ տպ. Յ. Մատթէոսեան, 1922^[15]։
Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Տարրական դասընթացք։ Կ. Պոլիս։ Ա. Եազըճեան գրատուն, 1923^[16]։
Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Միջին դասընթացք։ Գ. տարի։ Կ.Պոլիս։ Ա.հ., [1925]^[17]:
Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Միջին դասընթացք (Դ. տարի) և բարձրագոյն դասընթացք (Ե. տարի)։ Կ. Պոլիս։ Տպ. Հ. Մ. Սեթյանի, 1926^[18]։
Նոր թանգարան հայերէն լեզուի։ Բարձրագոյն դասընթացք։ Կ. Պոլիս։ Տպ. «Սէլամէթ» Դանիէլ Յովհաննէսեան, 1929^[19]։
Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Նախապատրաստական գիրք։ Կ. Պոլիս։ Տպագր. Յ. Մ. Սէթեան, 1934^[20]։
Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Միջին դասընթացք։ Գ. տարի։ Կ. Պոլիս։ տպ. Յ.Մ. Սէթեան, 1935^[21]։
Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Տարրական դասընթացք։ Իսթանպուլ։ Տպ. Հ. Մ. Սեթյանի, 1936^[22]։

Թարգմանություններ Խմբագրել

Ֆրանսիական պոեզիա.- Երևան։ Երևանի համալս. հրատ., 1984.- 480 էջ.- (Ուսանողի գրադարան)։

Գրականություն Խմբագրել

Սրբուհի Հայրապետյան, Հրանտ Ասատուր, Լոս Անջելես, 238 էջ։

Ծանոթագրություններ Խմբագրել

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 1. — էջ 553.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)
↑ Գառնիկ Ստեփանյան (1973)։ Կենսագրական բառարան, հատոր Ա։ Երևան: «Հայաստան»։ էջ էջ 113
↑ «AV Production - Հրանտ Ասատուր»։ avproduction.am։ Արխիվացված է օրիգինալից 2022-08-06-ին։ Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 10
↑ Ասատուր Հրանտ (1877)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Կ. Պոլիս: Տպ. Հակոբ Մաթևոսյանի
↑ Ասատուր Զապէլ Հ, Ասատուր Հրանտ (1902)։ Գործնական քերականութիւն արդի ախարհաբարի. Գ գիրք (Ա մաս)։ Պալենց գրատուն։ Կ. Պոլիս: Տպարան տպագր. Հակոբ Մաթևոսյանի
↑ Ասատուր Զապէլ Հ, Ասատուր Հրանտ (1906)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Ուսումնական խորհուրդէն վաւերացուած. Ա գիրք (Դ տպագրութիւն ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Հակոբ Մաթևոսյանի
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1908)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Նախապատրաստական գիրք։ Ուսումնական խորհուրդէն վաւերացուած։ Կ. Պոլիս: տպ. Հակոբ Մաթևոսյանի
↑ Ասատուր Զապէլ Հ, Ասատուր Հրանտ (1910)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Նախապատրաստական գիրք (Բ տպագրություն ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Յ. Մատթէոսեան
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապել (1911)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր. Միջին դասընթացք (Գ տպագրութիւն բարեփոխուած և ճոխացած ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Յ. Մատթէոսեան
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1911)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Գիրք (2-րդ տպ., հիմնովին բարեփոխ ed.)։ Կ. Պոլիս: Սիւնեաց գրատան հրատ
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1921)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Բարձրագոյն դասընթացք։ Գրատուն Ա. Եազըճեան (Գ. տպագրութիւն ամբողջովին փոխուած ed.)։ Կ. Պոլիս: Տպարան և կազմատուն Օ. Արզուման
↑ Ասատուր Հրանտ (1921)։ Դիմաստուերներ։ Կ. Պոլիս: տպ. Կ. Քէշիշեան որդի
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ (1922)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Պատկերազարդ. Գիրք Բ։ Ա. Եազըճեան գրատուն (Զ տպագրութիւն (հիմնովին բարեփոխուած) ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Յ. Մատթէոսեան
↑ Ասատուր Հրանտ (1922)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Պատկերազարդ։ Գիրք Ա (Է տպագրութիւն (հիմնովին բարեփոխուած) ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Յ. Մատթէոսեան (չաշխատող հղում)
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ (1923)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Տարրական դասընթացք (Չորրորդ տպագրութիւն ed.)։ Կ. Պոլիս: Ա. Եազըճեան գրատուն
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ (1925)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Միջին դասընթացք. Գ. տարի։ Կ.Պոլիս: Ա.հ
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1926)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Միջին դասընթացք (Դ. տարի) և բարձրագոյն դասընթացք (Ե. տարի)։ Կ. Պոլիս: Տպ. Հ. Մ. Սեթյանի
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1929)։ Նոր թանգարան հայերէն լեզուի։ Բարձրագոյն դասընթացք։ Կ. Պոլիս: Տպ. «Սէլամէթ» Դանիէլ Յովհաննէսեան
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1934)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Նախապատրաստական գիրք։ Տիկ. Ն. Եազըճեան գրատուն (Գ. տպագրութիւն ed.)։ Կ. Պոլիս: Տպագր. Յ. Մ. Սէթեան
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1935)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Միջին դասընթացք. Գ. տարի։ Նազիկ Եազըճեան գրատուն (Զ տպագրութիւն ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Յ.Մ. Սէթեան
↑ Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1936)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր :Տարրական դասընթացք (5-րդ տպ ed.)։ Իսթանպուլ: Տպ. Հ. Մ. Սեթյանի

Արտաքին հղումներ Խմբագրել

ՀՐԱՆՏ ԱՍԱՏՈՒՐ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 553)։

[_3a20a16479eeeab1-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 1. — էջ 553.

[_8fc526997967ede8-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)

[3] Գառնիկ Ստեփանյան (1973)։ Կենսագրական բառարան, հատոր Ա։ Երևան: «Հայաստան»։ էջ էջ 113

[4] «AV Production - Հրանտ Ասատուր»։ avproduction.am։ Արխիվացված է օրիգինալից 2022-08-06-ին։ Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 10

[5] Ասատուր Հրանտ (1877)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Կ. Պոլիս: Տպ. Հակոբ Մաթևոսյանի

[6] Ասատուր Զապէլ Հ, Ասատուր Հրանտ (1902)։ Գործնական քերականութիւն արդի ախարհաբարի. Գ գիրք (Ա մաս)։ Պալենց գրատուն։ Կ. Պոլիս: Տպարան տպագր. Հակոբ Մաթևոսյանի

[7] Ասատուր Զապէլ Հ, Ասատուր Հրանտ (1906)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Ուսումնական խորհուրդէն վաւերացուած. Ա գիրք (Դ տպագրութիւն ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Հակոբ Մաթևոսյանի

[8] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1908)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Նախապատրաստական գիրք։ Ուսումնական խորհուրդէն վաւերացուած։ Կ. Պոլիս: տպ. Հակոբ Մաթևոսյանի

[9] Ասատուր Զապէլ Հ, Ասատուր Հրանտ (1910)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Նախապատրաստական գիրք (Բ տպագրություն ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Յ. Մատթէոսեան

[10] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապել (1911)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր. Միջին դասընթացք (Գ տպագրութիւն բարեփոխուած և ճոխացած ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Յ. Մատթէոսեան

[11] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1911)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Գիրք (2-րդ տպ., հիմնովին բարեփոխ ed.)։ Կ. Պոլիս: Սիւնեաց գրատան հրատ

[12] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1921)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Բարձրագոյն դասընթացք։ Գրատուն Ա. Եազըճեան (Գ. տպագրութիւն ամբողջովին փոխուած ed.)։ Կ. Պոլիս: Տպարան և կազմատուն Օ. Արզուման

[13] Ասատուր Հրանտ (1921)։ Դիմաստուերներ։ Կ. Պոլիս: տպ. Կ. Քէշիշեան որդի

[14] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ (1922)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Պատկերազարդ. Գիրք Բ։ Ա. Եազըճեան գրատուն (Զ տպագրութիւն (հիմնովին բարեփոխուած) ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Յ. Մատթէոսեան

[15] Ասատուր Հրանտ (1922)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Պատկերազարդ։ Գիրք Ա (Է տպագրութիւն (հիմնովին բարեփոխուած) ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Յ. Մատթէոսեան (չաշխատող հղում)

[16] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ (1923)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Տարրական դասընթացք (Չորրորդ տպագրութիւն ed.)։ Կ. Պոլիս: Ա. Եազըճեան գրատուն

[17] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ (1925)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Միջին դասընթացք. Գ. տարի։ Կ.Պոլիս: Ա.հ

[18] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1926)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Միջին դասընթացք (Դ. տարի) և բարձրագոյն դասընթացք (Ե. տարի)։ Կ. Պոլիս: Տպ. Հ. Մ. Սեթյանի

[19] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1929)։ Նոր թանգարան հայերէն լեզուի։ Բարձրագոյն դասընթացք։ Կ. Պոլիս: Տպ. «Սէլամէթ» Դանիէլ Յովհաննէսեան

[20] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1934)։ Գործնական քերականութիւն արդի աշխարհաբարի։ Նախապատրաստական գիրք։ Տիկ. Ն. Եազըճեան գրատուն (Գ. տպագրութիւն ed.)։ Կ. Պոլիս: Տպագր. Յ. Մ. Սէթեան

[21] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1935)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր։ Միջին դասընթացք. Գ. տարի։ Նազիկ Եազըճեան գրատուն (Զ տպագրութիւն ed.)։ Կ. Պոլիս: տպ. Յ.Մ. Սէթեան

[22] Ասատուր Հրանտ, Ասատուր Զապէլ Հ (1936)։ Թանգարան հատընտիր հատուածներու։ Արձակ և ոտանաւոր :Տարրական դասընթացք (5-րդ տպ ed.)։ Իսթանպուլ: Տպ. Հ. Մ. Սեթյանի

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

Հրանտ Ասատուր արմտ. հայ.՝ Հրանդ Ասատուր

Ծնվել է	օգոստոսի 22, 1862(1862-08-22)^[1]
Ծննդավայր	Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն^[2]^[1]
Մահացել է	հունիսի 5, 1928(1928-06-05)^[1] (65 տարեկան)
Մահվան վայր	Ստամբուլ, Թուրքիա^[2]^[1]
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն և Թուրքիա
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Մեզպուրյան վարժարաններ^[1] և Ռոբերթ քոլեջ^[1]
Մասնագիտություն	հասարակական գործիչ, հրապարակախոս, գրական քննադատ և խմբագիր
Աշխատավայր	Մասիս^[1]
Ամուսին	Սիպիլ
Ստորագրություն