Հիպերտրիխոզ
Հիպերտրիխոզ՝ (լատին․՝ hypertrichosis՝ հին հունարեն հին հունարեն՝ ὑπερ- - չափազանց + τριχός - մազ + -osis . հոմանիշ՝ մազոտություն) հիվանդություն, որն ի հայտ է գալիս մազերի աճի առատությամբ, որը բնորոշ չէ մաշկի տվյալ հատվածին, չի համապատասխանում սեռին և/կամ տարիքին։ Կլինիկապես տարբերակում են հիպերտրիխոզի բնածին (ընդհանուր և սահմանափակ) և ձեռք բերված ձևեր։ Հիմնականում այս հիվանդությամբ տառապում են տղամարդիկ, քանի որ նրա ժառանգականությունը կապված է y քրոմոսոմի հետ, իսկ x քրոմոսոմը այս հիվանդության հետ կապված չէ։
| Հիպերտրիխոզ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | հիվանդության կարգ |
| Բժշկական մասնագիտություն | մաշկաբանություն |
| ՀՄԴ-9 | 704.1 և 757.4 |
 Hypertrichosis Վիքիպահեստում | |
Դասակարգում խմբագրել
Տարբերակում են՝ բնածին թնդանոթային, բնածին սահմանափակ, գոտկատեղ-գավակոսկրային հիպերտրիխոզ, ողնաշարի դիստրոֆիայի դեպքում։ Սիմպտոմատիկ՝ գլխի վնասվածքից հետո, որոշ սիմպտոմների դեպքում, բուլյոզային էպիդերմոլիզի ժամանակ, նյարդային անորեքսիայի, անբավարար սնուցման դեպքերում, դերմատոմիոզիտի, լորձայտուցի և այլ դեպքերում։ Բնածին արատների դեպքում՝ յատրոգեն հիպերտրիխոզ, ձեռք բերովի սահմանափակ հիպերտրիխոզ։
Էթիոլոգիա խմբագրել
Ձեռք բերված հիպերտրիխոզի առավել տարածված պատճառներն են՝ որոշ արտազատական գեղձերի ֆուկցիայի խախտումը (ձվարաններ, մակերիկամներ, հիպոֆիզ), ձվարանների պոլիկիստոզ, հղիության և կլիմաքսի ընթացքում՝ հորմոնային ֆոնի փոփոխությունը, հորմոնալ դեղերի երկարաժամկետ օգտագործումը (կորտիկոստերոիդներ և անդրոգեններ)։ Երբեմն մազերի ավելցուկային աճը կապված է վահանագեղձի պաթոլոգիայի հետ (դիֆուզ տոքսիկ խպիպ) և էպիֆիզ։ Ձեռք բերված հիպերտրիխոզի տարբեր ձևեր կարող են կապված լինել՝ նյարդային համակարգի հիվանդությունների հետ (գլխուղեղի ուռուցք, սթրես և ծանր հոգեբանաէմոցիոնալ ապրումներ, էպիլեպսիա), վարակիչ հիվանդությունների հետ (հատկապես՝ ստրեպտոմիցինով երկարաժամկետ բուժումը), նյութափոխանակության խանգարումների հետ, կրծքագեղձի քաղցկեղի հետ։
Կլինիկական պատկեր խմբագրել
Կանանց մոտ՝ հիպերտրիխոզի ժամանակ, մազերի աճն ուժեղանում է կզակի, կրծքավանդակի շրջաններում, վերջույթների վրա։ Հիվանդությունն ուղեկցվում է նյարդաբանական ախտանշաններով (ոտքերի թուլություն, զգայունության կորուստ), որը կարելի է վերացնել վիրաբուժական միջամտությամբ։ Դեմքի վրա վելցուկային մազածածկույթը կարող է գրավել հոնքերը, հաճախ նկատվում է միևնույն ընտանիքի մի քանի անդամների մոտ։ Տեղայնացված հիպերտրիխոզի շարքին են դասվում՝ բնածին մազածածկ հետքերը (խալեր)։ Նրանք կարող են պատված լինել խիտ՝ անգույն կամ մուգ գույնի մազերով։
Բուժում խմբագրել
Բուժումն արդյունավետ է, եթե հաջողվում է հայտնաբերել և կանխարգելել մազերի անբնական աճի պատճառը։ Ներքին սեկրեցիայի գեղձերի խանգարման դեպքում ցուցված է բուժում էնդոկրինոլոգի մոտ։ Նաև ուսումնասիրում են հոգեբանանյարդաբանական կարգավիճակը, բացահայտում են էնդոկրին համակարգի ֆուկցիոնալ խանգարումները, որպես՝ հիպերտրիխոզի հնարավոր պատճառներ։ Հնարավորության դեպքում դադարեցնում են տեղային ընթացակարգերը և այլ ազդեցությունները, որոնք կարող են խթանել մազերի աճին։ Բնածին հիպերտրիխոզը չի բուժվում։
Հիպերտրիխոզով հիվանդ հայտնի մարդիկ խմբագրել
- Ստեֆան Բիբրովսկի - լեհ դերասան, ով հայտնի է՝ «Մարդ-առյուծ» մականունով։
- Գոնսալվուսի ընտանիք - հիպերտրիխոզի առաջին հայտնի դեպք։
- Ֆեոդոր Եվտիխիև - ռուս շոումեն։
- Խուլիա Պաստրանա - մեքսիկացի մորուք ունեցող կին։
- Սազուֆան Սուպատրա - աղջիկ, ում ամբողջ դեմքը պատված է մազածածկույթով[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 11-Year-Old 'Delighted' After Being Named World's Hairiest Girl. Fox News (February 28, 2011). Проверено 7 марта 2011.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 418)։ 
|