«Հեծանիվ հափշտակողները» (իտալ.՝ Ladri di biciclette), 1948 թվականին ռեժիսոր Վիտտորիո դե Սիկայի կողմից նկարահանված իտալական դրամա, Լուիջի Բարտոլինի համանուն ստեղծագործության էկրանավորումը։ Համարվում է Իտալական նեոռեալիզմի դասականներից։
Գործողությունները տեղի են ունենում 1940-ական թվականների հետպատերազմական Իտալիայում։ Երկու երեխաների գործազուրկ հայր Անտոնիո Ռիչչին երկար փնտրելուց հետո վերջապես գտնում է աֆիշ փակցնողի աշխատանք։ Աշխատանքի անցնելու համար, սակայն, Անտոնիոյին հեծանիվ էր անհրաժեշտ։ Անտոնիոն ուներ հեծանիվ, սակայն այն գրավ էր դրել, որպեսզի ինչ-որ չափի գումար ստանար և տան համար ուտելիք գներ։
Հեծանիվը գրավից հանելու համար Անտոնիոյի կին Մարիան գրավ է դնում իր օժիտից ունեցած վերջին արժեքավոր իրը՝ վեց վուշե սավանները։ Առաջին աշխատանքային օրվա ժամանակ, մինչդեռ Անտոնիոն փորձում էր փակցնել Ռիտա Հեյուորթի պատկերով աֆիշը, հեծանիվը գողանում են։ Անտոնիոն իր որդու՝ Բրունոյի հետ ուղևորվում է անհույս փնտրտուքի։
Ֆիլմը դիտողները Հռոմը տեսնում են հոր և որդու աչքերով, հակասական հարուստ և միաժամանակ հավերժ աղքատ քաղաք։ Հենց հեծանիվի փնտրտուքներն էլ կազմում են ֆիլմի հիմնական սյուժեն։ Տեղ-տեղ թվում է, որ Անտոնիոն ուր որ է կգտնի կորցածը, սակայն ամեն անգամ հույսը փոխարինվում է հիասթափությամբ։
Ի վերջո, հասկանալով, որ ընտանիքին սպառնում է սովը, ճարահատյալ Անտոնիոն ինքն է փորձում գողանալ ուրիշի հեծանիվը, բայց բռնվում է։ Այդ ամենը տեղի է ունենում փոքրիկ Բրունոյի աչքի առաջ, այդ պատճառով հեծանիվի տերը ներում է Անտոնիոյին, կարծելով, որ բռնվելը արդեն իսկ ստորացուցիչ էր։
Ֆիլմն ավարտվում է ողբերգական կերպով․ Անտոնիոն մնում է առանց ոչնչի, ինքը գողի կարգավիճակում և առանց հավատի վաղվա օրվա նկատմամբ։
Ֆիլմը վաղ նեոռեալիզմի վառ դրսևորումներից է։ Պարզ սյուժե, նման լրագրային ռեպորտաժի[8] և ոչ պրոֆեսիոնալ դերասանների վառ խաղը գրավում է դիտողի ուշադրությունը։ Քննադատ Բոսլի Կրուոտերը (Նյու Յորք Թայմս ամսագիր, 1949) գրում էր․
Սյուժեի հուսահատությունը բացահայտում է հետպատերազմյան Հռոմի քայքայումը։ Պարզ դրամայի վրա հիմնված ֆիլմը սրում է համամարդկային հիմքային արժեքների ըմբռնումը։ Անկարեկից աշխարհում միայնակ և փոքր մարդու ողբերգությունը կոչ է անում նրան պաշտպանելուն և մխիթարելուն[9]
Կինոնկարը թողել է խլացուցիչ ազդեցություն։ Ի՞նչ գիտեինք մենք օտար մեզ համար այդ երկրի մասին։ Որ իտալացիները եղել են մեր թշնամիները և ֆաշիստ էին։ Իսկ այս ֆիլմում տեսնում ենք սովորական մարդկանց, որոնք չքավորության մեջ են, աշխատանք են փնտրում, սիրում են և դեռ հույս ունեն։ Ֆիլմը կարծես հետ բերեց մեզ մեր 20-30-ական թվականների կինեմատոգրաֆիան։ Եվ այն համոզումը, որ նեոռեալիզմը ծնվել է մեր ֆիլմերի ազդեցությամբ, բավականին արդար է[10]
Կինոնկարը մեծ ազդեցություն է թողել համաշխարհային կինոյի զարգացման վրա, շատ անգամ ներգրավվել[11][12] և հիշատակվել է լավագույն ռեժիսորների և լավագույն ֆիլմերի[13] ցուցակներում։
↑Энциклопедический словарь Кино. СЭ 1986. Москва. стр 296
↑[1]. The New York Times, film review, «Vittorio De Sica’s The Bicycle Thief, a Drama of Post-War Rome, Arrives at World», 13 декабря, 1949. Last accessed: Jul 23, 2008.