Հարալդ Ֆելլեր

	Հարալդ Ֆելլեր
Մասնագիտություն՝	դիվանագետ
Ծննդյան օր	հունվարի 14, 1913
Ծննդավայր	Բեռն, Շվեյցարիա
Վախճանի օր	դեկտեմբերի 28, 2003 (90 տարեկան)
Քաղաքացիություն	Շվեյցարիա
Պարգևներ	Աշխարհի արդարակյացներ

Հարալդ Ֆելլեր (գերմ.՝ Harald Feller, հունվարի 14, 1913(1913-01-14), Բեռն, Շվեյցարիա - դեկտեմբերի 28, 2003(2003-12-28)^[1]^[2]^[3]), Շվեյցարիայի դիվանագիտական գործիչ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին, ով օգնել է հունգարացի հրեաներին խուսափել համակենտրոնացման ճամբարներից արտաքսվելուց։

Կենսագրություն խմբագրել

Հարալդ Ֆելլերը ծնվել է 1913 թվականի հունվարի 14-ին շվեյցարացի պատմաբան Ռիխարդ Ֆելլերի ընտանիքում։ Ուսանողական տարիներին նա միացել է շվեյցարական «Zofingerverein» ուսանողական կորպորացիային։ 1944 թվականի վերջից Բուդապեշտում Շվեյցարիայի դեսպան Մաքսիմիլիան Եգերին փոխարինել է որպես գործերի ժամանակավոր հավատարմատար։ Նա աջակցել է շվեյցարացի դիվանագետ Կարլ Լուցի գործունեությանը՝ հրեաների փրկության գործում։ Հարալդ Ֆելլերը սերտորեն համագործակցել է այլ չեզոք դեսպանատների հետ, որպեսզի ճնշում գործադրի Միկլոշ Հորթիի և Դյոմե Ստոյայի կառավարության վրա, որպեսզի նրանք դադարեցնեն հրեաների հետապնդումը և արտաքսումը։ Հարալդ Ֆելլերը պաշտպանել է Շվեդիայի ներկայացուցչության անդամներին, որոնք ընկել են խաչասերված սլաքների կուսակցության հարվածի տակ՝ նրանց տրամադրելով Շվեյցարական կեղծ անձնագրեր և կացարան^[4]։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտին Հարալդ Ֆելլերը տասնյակ հրեաներ է թաքցրել Բուդապեշտի իր հյուպատոսական նստավայրի նկուղում։ 1945 թվականի փետրվարին ԽՍՀՄ իշխանությունները ձերբակալել են Հարալդ Ֆելլերին և Շվեյցարական ներկայացուցչության ևս մեկ աշխատակցի և նրանց տեղափոխել են Մոսկվա՝ Շվեյցարիայի այլ քաղաքացիների հետ միասին։ Երկու աշխատակիցներն էլ ազատ են արձակվել 1946 թվականի փետրվարին՝ Շվեյցարիայում վթարի ենթարկված երկու խորհրդային օդաչուների դիմաց։ 1999 թվականին Հարալդ Ֆելլերը ճանաչվել է աշխարհի ժողովուրդների արդարակյաց մարդ իսրայելական Յադ Վա-Շեմ թանգարանի կողմից^[5]։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 The Righteous Among the Nations Database
↑ Erfolg mit später Rache. In: Der Bund. 14. Januar 2003
↑ Er war ein Original. In: Der Bund. 30. Dezember 2003.
↑ Schweizerischer Zofingerverein, Schweizerischer Altzofingerverein (Hrsg.): Mitgliederverzeichnis 1997. Zofingen 1997, S. 31. (Verfügbar in der Schweizerischen Nationalbibliothek, Signatur SWR 1338.)
↑ Harald Feller auf der Website von Yad Vashem (englisch)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Harald Feller auf der Website der Raoul Wallenberg Foundation

[_e39849fced020f59-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 The Righteous Among the Nations Database

[2] Erfolg mit später Rache. In: Der Bund. 14. Januar 2003

[3] Er war ein Original. In: Der Bund. 30. Dezember 2003.

[4] Schweizerischer Zofingerverein, Schweizerischer Altzofingerverein (Hrsg.): Mitgliederverzeichnis 1997. Zofingen 1997, S. 31. (Verfügbar in der Schweizerischen Nationalbibliothek, Signatur SWR 1338.)

[5] Harald Feller auf der Website von Yad Vashem (englisch)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]