Հայուհյաց բարեգործական ընկերություն, հայ կանանց և օրիորդների ընկերություն Թիֆլիսում։ Հիմնվել է 1882 թվականի մարտի 7-ին։ Կանոնադրությունը մշակվել է 1880 թվականին, հաստատվել Կովկասի փոխարքայի պաշտոնակատար, գեներալ, իշխան Մ. Տ. Լոռիս-Մելիքովի կողմից, 1881 թվականի դեկտեմբերի 31-ին։ Ուներ մշտական գործող վարչություն, իսկական, մշտական և պատվավոր անդամներ (1882—1907 թվականին՝ 3844 իսկական, 80 մշտական և 3 պատվավոր անդամ)։ Հայուհյաց բարեգործական ընկերությունը իր գործունեությունը ծավալել է միայն Թիֆլիսում։ Նրա կազմում իսկական անդամներ կային նաև Բաքվից, Մոսկվայից, Վլադիկավկազից (այժմ՝ Օրջոնիկիձե), Թավրիզից, Աստրախանից, Բաթումից, Գորիից, Կարսից, Երևանից (ընդամենը 34 հոգի)։ Կազմակերպել է հանդիսավոր երեկոներ, ցերեկույթներ, ներկայացումներ, պարահանդեսներ, հրապարակային դասախոսություններ, որոնցից ստացված գումարները ծախսվել են ընկերության կարիքների համար։ Սերտ կապեր է պահպանել Կովկասի հայոց մյուս բարեգործական ընկերությունների հետ։ Նրա միջոցներով Թիֆլիսում գործել են 10 ծխական-եկեղեցական դպրոց և մեկ մանկապարտեզ։ Բացել է նաև կար ու ձևի, ձեռագործի, խոհարարական դասընթացներ, լվացքատուն, կազմակերպել ձրի ուսուցչական դասընթացներ, օգնել բնական աղետներից տուժածներին, աղքատներին և կարիքավորներին։ Հայուհյաց բարեգործական ընկերությունը Կովկասի փոխարքային ներկայացրել է ամենամյա հաշվետվություն։ 1907 թվականից Հայուհյաց բարեգործական ընկերությունը կոչվել է «Կովկասյան հայուհյաց բարեգործական ընկերություն» և իրավունք ստացել մասնաճյուղեր ունենալու Կովկասի հայաբնակ քաղաքներում։ Ընկերությունը բեղմնավոր գործունեություն է ծավալել առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին և հետագայում։ Նյութական օգնություն է ցույց տվել Կովկասի ռուսական բանակին և հայ կամավորական խմբերին։ Օգնել է նաև Արևմտյան Հայաստանի գաղթականներին։ Տարբեր տարիների նրա կազմում հայրենանվեր գործ են կատարել Վարվառա Ռոստինյանը, Լիդա Թամամյանը, Գայանե Հովհաննիսյանը, Կատարինե Բոստանյանը, Մարիամ Խատիսյանը, Սոֆյա Արղության-Երկայնաբազուկը, Գայանե Քալանթարյանը, Նվարդ Ալիխանյանը, Կատարինե Լիսիցյանը և ուրիշներ։ Արձակվել է 1921 թվականի գարնանը։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 214)։ 
|
.svg){kind=small}
Վրացական ԽՍՀ