Հայկ Ասատրյան
Հայկ Կիրակոսի Ասատրյան (փետրվարի 5, 1900, Ալաշկերտ, Աղրըի մարզ, Թուրքիա - հունվարի 13, 1956, Սոֆիա, Բուլղարիա), հայ հասարակական-քաղաքական գործիչ, խմբագիր, փիլիսոփա։
| Հայկ Ասատրյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 5, 1900 |
| Ծննդավայր | Ալաշկերտ, Աղրըի մարզ, Թուրքիա |
| Մահացել է | հունվարի 13, 1956 (55 տարեկանում) |
| Մահվան վայր | Սոֆիա, Բուլղարիա |
| Ազգություն | հայ |
| Կրթություն | Պրահայի Կարլի համալսարան |
| Մասնագիտություն | փիլիսոփա |
| Քաղաքական կուսակցություն | Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն |
| Hayk Asatryan Վիքիպահեստում | |
ԳործունեությունԽմբագրել
Մասնակցել է 1921 թ. փետրվարյան ապստամբությանը, այնուհետև բնակություն հաստատել Բուլղարիայում և Ռումինիայում։ Ավարտել է Բեռլինի բարձրագույն քաղաքական դպրոցը և Պրահայի համալսարանի փիլիսոփայության բաժինը՝ փիլիսոփայական գիտությունների դոկտորի կոչումով։
Եղել է Գարեգին Նժդեհի հիմնադրած Ցեղակրոնության գաղափարակիցը։ Խմբագրել է պարբերականներ, հատկապես նշանավոր «Ռազմիկ» կիսաշաբաթաթերթը, Նժդեհի հետ միասին (1937-1944 թթ.)։ Համատեղ հիմնադրել և քարոզել են Տարոնական շարժում կամ Տարոնականություն հայրենասիրական գաղափարական հոսանքը, տպագրել «Ցեղ և հայրենիք» ամսագիրը։
Գործուն մասնակցություն է ունեցել ֆաշիստական այն քարոզչության ժխտման գործում, որի համաձայն իբրև թե հայերը ոչ թե հնդեվրոպական (արիական), այլ սեմական ծագում ունեն, և որը կարող էր սպառնալիք դառնալ հայերի ջարդի համար, ինչպես այդ տեղի ունեցավ հրեաների հետ։ Հայկ Ասատրյանը հանդես եկավ «Հայաստան-Արիական նախադիրք Առաջավոր Ասիայում» գրքով, որի առաջին մասը լույս է տեսել 1943 թ. Սոֆիայում, Նժդեհի առաջաբանով, իսկ երկրորդ մասը մնացել է անտիպ։
Հայկ Ասատրյանը զբաղվել է կուսակցական գործունեությամբ, եղել է ՀՅԴ Բալկանների կենտկոմի անդամ, ունեցել է տարաձայնություններ գործընկերների հետ, որի արդյունքում հեռացվել է կուսակցությունից (1935 թ.)։
1944 թ. Բուլղարիայում ձերբակալվել է «Սմերշի» կողմից, դատապարտվել է տասը տարվա ազատազրկման և մինչև 1955 թվականը տառապել խորհրդային բանտերում։
Գրականություն Հայկ Ասատրյանի մասինԽմբագրել
- Մուշեղ Լալայան, Տարոնական շարժումը։ Հայկ Ասատրյան, Երևան, 2002։
Հրատարակված գրքերԽմբագրել
- Մտածումներ հայկական ճգնաժամի, Հայ հեղափոխության և Մայիս 28-ի մասին, 1933:
- Արթացի՛ր, հայ մարդ, Երևան, 1998:
- Հայաստան: Արիական նախադիրք Առաջաւոր Ասիայում, Ա գիրք, 1942 (Բ գիրքն անտիպ է), վերահրատ՝ 2000:
- Հայկ Ասատրյան, Հատընտիր։ Երևան, 2004։