Դիոնիսիոս Բար Սալիբի
Դիոնիսիոս (Հակոբ) Բար Սալիբի (12-րդ դար, Մալաթիա, Թուրքիա - նոյեմբերի 2, 1171[1], Մալաթիա, Թուրքիա), ասորի աստվածաբան, եկեղեցական գործիչ, Ասորի Ուղղափառ Եկեղեցու եպիսկոպոս։
| Դիոնիսիոս (Հակոբ) Բար Սալիբի | |
|---|---|
| Ծնվել է | 12-րդ դար |
| Ծննդավայր | Մելիտենե |
| Մահացել է | նոյեմբերի 2, 1171[1] |
| Մահվան վայր | Մելիտենե |
| Ազգություն | ասորի |
| Կրոն | Ասորի Ուղղափառ Եկեղեցի |
| Երկեր | Chronicle of the life of church fathers and martyrs? |
| Մասնագիտություն | հոգևորական |
Կենսագրություն խմբագրել
Դիոնիսիոս (Հակոբ) Բար Սալիբի կյանքի և գործունեության մասին շատ տեղեկություններ չեն պահպանվել։ Հայտնի է, որ նա իր գործունեության սկզբնական շրջանում զբաղվել է հռետորական արվեստով և միաժամանակ եղել է տեղի Ասորի Ուղղափառ Եկեղեցու թեմի սարկավագ։ 1148 թվականին ձեռնադրվում է Մարաշի եպիսկոպոս և վերցնում Դիոնիսիոս անունը։ 1155-1156 թթ. Կիլիկյան Հայաստանի իշխան Թորոս Բ-ի եղբոր Ստեփանեի կողմից փորձ է արվում գրավել Մարաշ քաղաքը։ Դիոնիսիոսը ստիպված է լինում փախչել քաղաքից և ապաստանել Կալսուրի վանքում։ Ստեփանեի զորքերը հանդիպելով բնակիչները դիմադրությանը ինչպես նաև վախենալով թուրքերի առաջխաղացումից ստիպված են լինում կրակի մատնել Մարաշը և քաղաքի հայ բնակչության հետ միասին նահանջել Ռուբինյանների տիրույթները։ Հայերի կողմից իր թեմի ավերումը նպաստում է Դիոնիսիոս Բար Սալիբիի մոտ հակահայկական տրամադրությունների առաջացմանը։ Մարաշի ավերումից հետո Դիոնիսիոսը դառնում է Մաբբուգի եպիսկոպոս, իսկ 1166 թվականից Ամիդի մետրոպոլիտ։
Աշխատություններ խմբագրել
Դիոնիսիոս Բար Սալիբին թողել է հարուստ աստվածաբանական ժառանգություն։ Նա հեղինակել է Հին և Նոր Կտակարանների մեկնություններ, գրել է ջատագովական երկեր ընդդեմ իսլամի, հուդայականության, նեստորականության, քաղկեդոնականության ինչպես նաև Հայ Եկեղեցու դավանաբանական և ծիսական ավանդույթների դեմ։
«Հակաճառություն հայոց դեմ» երկը խմբագրել
Դիոնիսիոս Բար Սալիբիի «Հակաճառություն հայոց դեմ» երկում փորձում է ցույց տալ Հայոց Եկեղեցու դավանաբանական և ծիսական ավանդույթի ոչ ուղղափառ լինելու հանգամանքը։ Այս աշխատության բնագիրն և անգլերեն թարգմանությունն առաջին անգամ հրատարակվել է անգլիացի ասորագետ Ա. Մինգանայի կողմից 1931 թվականին Քեմբրիջում։ Ասորերենից հայերեն է թարգմանել Վիեննայի Մխիթարյան միաբանության անդամ Հ. Պողոս Էսապալյանը։ Հայերեն թարգմանությունը հատվածաբար լույս է տեսել 1937-1938 թթ. «Հանդէս Ամսօրեայ»-ի էջերում, այնուհետև առանձին գրքով 1938 թվականին Վիեննայում։
«Հակաճառություն հայոց դեմ» երկի հրատարակությունները խմբագրել
- Mingana, A., The Work of Dionysius Barsalibi against the Armenians, Cambridge 1931.
- Դիոնիսիոս Բարսալիբի, Հակաճառութիւն հայոց դէմ, թրգմ. Հ. Պօղոս Էսապալեան, Վիեննա, 1938.
Գրականություն խմբագրել
- Julius Aßfalg։ D. (Ya'qob) bar Salibi. In։ Lexikon des Mittelalters. Band 3, Sp 1076.
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 66)։ 
|