Կումանովոյի համաձայնագիր
Ռազմատեխնիկական համաձայնագիր Միջազգային անվտանգության ուժերի և Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության և Սերբիայի Հանրապետության կառավարությունների միջև, հայտնի է նաև որպես Կումանովոյի համաձայնագիր, հրադադարի համաձայնագիր, որը ստորագրվել է Կոսովոյի միջազգային անվտանգության ուժերի (KFOR), Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության և Սերբիայի Հանրապետության կառավարությունների միջև 1999 թվականի հունիսիս 9-ին Կումանովոյում (Հյ․ Մակեդոնիա)։
| Կումանովոյի պայմանագիր | |
|---|---|
| Ռազմատեխնիկական համաձայնագիր Միջազգային անվտանգության ուժերի և Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության և Սերբիայի Հանրապետության կառավարությունների միջև | |
| Պայմանագրի տիպ | հրադադարի համաձայնագիր |
| Ստորագրվել է — վայր |
հունիսի 9, 1999 Կումանովո, Հյուսիսային Մակեդոնիա |
| Ուժի մեջ է մտել | հունիսի 10, 1999 |
| Ստորագրել են | .svg){kind=small} Նեբոյշա Պավկովիչ Մայք Ջեքսոն
|
| Կողմեր | Հարավսլավիա Կոսովոյի ուժեր
|
| Լեզու | ֆրանսերեն, անգլերեն, սերբերեն |
Համաձայնագրի ստորագրումը ազդարարում է Կոսովոյի ռազմական գործողությունների ավարտը[1] և հաստատում նոր հիմնարար հարաբերություններ Հարավսլավիայի և Կոսովոյի ուժերի միջև։
Նախապատմություն խմբագրել
Կումանովոյի համաձայնագրին նախորդել է բանակցությունների տարափ ոչ միայն Հարավսլավիայի և Սերբիայի, այլև Հյուսիսատլանտյան դաշինքի (նաև ուղիղ կերպով ԱՄՆ-ի) և Ռուսաստանի Դաշնության միջև։ Չնայած նախնական պայմանավորվածությանը, օրինակ՝ Կոսովոյից սերբական զորքերի դուրսբերման ժամանակացույցի վերաբերյալ, Կոսովոյում գտնվող ՆԱՏՕ-ի ուժերը դեռևս շարունակում էին մնալ իրենց տեղակայման վայրերում՝ սպասելով սերբական զորքերի ամբողջական դուրսբերման ավարտին[2]։
Որոշ աղբյուրներ վկայակոչում են համաձայնագրի ձեռքբերման գործում Ռուսաստանի նշանակալի դերի մասին։ Նախքան Կումանովոյում համաձայնագրի ստորագրումը՝ տեղի է ունեցել հանդիպում ՌԴ ԱԳ նախարար Իգոր Իվանովի և ԱՄՆ պետքարտուղար Մադլեն Օլբրայթի միջև, որի շրջանակներում ձեռք են բերվել որոշ նախնական պայմանավորվածություններ։ Դրանք վերաբերում էին ՆԱՏՕ-ի օդային հարձակումների դադարեցմանը, ինչպես նաև Ռուսաստանի խնդրանքով ապագա համաձայնագրում նախատեսվող որոշ կետերի հեռացմանը (փոխարենը ՌԴ-ն խոստանում էր վետո չկիրառել ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի բանաձևի ընդունման ժամանակ)։
Առանց Ռուսաստանի Դաշնության ներգրավվածության իրատեսական էր Հարավսլավիայի հրթիռակոծությունների շարունակականությունը ՆԱՏՕ-ի կողմից։
Համաձայնագրի դրույթներ խմբագրել
Համաձայնագրի հիմնական դրույթները նախատեսում էին հետևյալը.
- Կոսովոյի ուժերի (KFOR) և Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության (ՀԴՀ) միջև ռազմական գործողությունների դադարեցում, մասնավորապես՝ ռմբակոծությունների դադարեցում Հարավսլավիայի կողմից համաձայնագրի դրույթներին հավատարիմ մնալու պարագայում,
- Կոսովոյի սահմանների շուրջ 25 կմ օդային անվտանգության և 5 կմ ցամաքային անվտանգության գոտու ստեղծում,
- Ստորագրումից ավելի քան 11 օրվա ընթացքում ՀԴՀ-ի ուժերի փուլային դուրսբերում Կոսովոյից, ներառյալ կապի գծերից ռազմական օբյեկտների (ականների, պայթուցիկ թակարդների) մաքրում և հնարավոր վտանգների մասին ՆԱՏՕ-ի ուժերին տեղեկատվության տրամադրում,
- Կոսովոյում քաղաքացիական և անվտանգության ուժերի տեղակայում՝ համաձայն ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի ընդունվելիք բանաձևի,
- ՆԱՏՕ-ի Կոսովոյի ուժերին օգնություն տրամադրելու և անհրաժեշտ ուժի կիրառման թույլտվություն՝ միջազգային քաղաքացիական ներկայության և խաղաղ կարգավորման առաքելության համար անվտանգ միջավայր ստեղծելու համար։
ՆԱՏՕ-ի ներկայությունը հաստատվել է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի թիվ 1244 բանաձևով, որը լիազորում էր ՄԱԿ-ի անդամ պետություններին և միջազգային կազմակերպություններին պահպանել միջազգային ներկայությունը՝ Կոսովոյի ուժերի (KFOR) կարգավիճակով[3]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ NATO (1999 թ․ հունիսի 9). «Military Technical Agreement between the International Security Force ("KFOR") and the Governments of the Federal Republic of Yugoslavia and the Republic of Serbia». Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 15-ին.
- ↑ Lajos, Szaszdi (2008). Russian Civil-Military Relations and the Origins of the Second Chechen War. Lanham: University Press of America, Inc. էջ 178. ISBN 9780761840374.
- ↑ Dorr, Oliver; Schmalenbach, Kirsten (2018). Vienna Convention on the Law of Treaties: A Commentary. London: Springer. էջ 958. ISBN 9783662551592.