Կենտրոնական գերեզմանատուն (Քիշնև)

Կենտրոնական կամ հայկական[1] գերեզմանատուն (ռումիներեն՝ Cimitirul Central (Armenesc), ռումիներեն՝ Cimitirul Central din Chișinău[2]), Մոլդովայի մայրաքաղաք Քիշնևի ամենամեծ և ամենահայտնի գերեզմանոցներից մեկը, Մոլդովայի, Ռուսական կայսրության, Ռումինիայի և ԽՍՀՄ բազմաթիվ հայտնի պատմամշակութային գործիչների թաղման վայրը։ «Հայկական» անվանումը ստացել է այն պատճառով, որ հարում է Հայկական փողոցին, որն իր հերթին անվանակոչվել է հայկական վանատան անունով։

Պատմություն

խմբագրել

Քիշնևի ուղղափառ գերեզմանատունը ստեղծվել է 1811 թվականին։ 19-րդ դարի կեսերին գերեզմանոցի տարածքում կառուցվել է Ամենայն Սրբերի եկեղեցին։ Մինչ հեղափոխությունը գերեզմանոցը եղել է խիստ ուղղափառ, իսկ խորհրդային իշխանության տարիներին՝ ընդհանուր։

Զբաղեցնում է մոտ 10 հա տարածք։ Ամենահին թաղումը թվագրվում է 1825 թվականին։ Գերեզմանատան ստեղծմանը մասնակցել է Ալեքսանդր Բերնարդացին։ Խորհրդային տարիներին գերեզմանոցի տարածքը կրճատվել է 1958 թվականին, նախկին թաղումների տեղում բացվել է «Կոմերիտմիության 40 տարի» կինոթատրոնը (ժամանակակից անվանումը՝ «Գաուդեմուս»)։ Ավելի քան երեսուն տարի գերեզմանատունը փակ է եղել թաղումների համար։ Քաղաքային խորհրդի 2010 թվականի որոշմամբ «Կենտրոնական գերեզմանատան թաղման վայրերը վերապահվել է զինվորական և աշխատանքային պարգևներով (Հանրապետության շքանշան, Ստեփան Մեծի շքանշան) կամ ԽՍՀՄ նախկինի նմանատիպ պետական ​​պարգևների արժանացած անձանց։ Քիշնևի քաղաքապետի որոշմամբ «Հայկական» գերեզմանոցում թույլատրում են հուղարկավորել նաև այլ նշանավոր մարդկանց։

Զինվորական հուշահամալիր

խմբագրել

Գերեզմանատան հարավարևելյան մասում է գտնվում Զինվորական հուշահամալիրը՝ Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ զոհված խորհրդային զինվորների և խաղաղ բնակիչների թաղման վայրը։

Այդ տարածքում կան 300 մարդկանց զանգվածային և անհատական ​​գերեզմաններ, որոնք զոհվել են գերմանա-ռումինական զավթիչներից Քիշնևի պաշտպանության և ազատագրման ժամանակ։ Այդտեղ են գտնվում Խորհրդային Միության հերոս Աֆանասի Կարմանովի, 176-րդ գվարդիական հրաձգային գնդի հրամանատար, փոխգնդապետ Ս. Ֆ. Ռեզնիչենկոյի և այլոց գերեզմանները։

Հուշահամալիրում թաղված են ընդհատակյա խմբավորումների անդամները, որոնք զոհվել են ֆաշիստական ​​օկուպանտների դեմ պայքարում, ինչպես նաև ոստիկանության սպաներ (փոխգնդապետ Ա. Մ. Բաժենով, սերժանտ-մայոր Լ. Ի. Սպեկտոր և այլն), ովքեր զոհվել են խաղաղ ժամանակ ծառայության ընթացքում։ Որոշ զանգվածային գերեզմաններ ունեն կոթողներ և մարմարե տապանաքարեր՝ զոհվածների անուններով։ Գերեզմանատան կենտրոնում տեղադրված է սև մարմարից խորհրդանշական տապանաքար։ Ճերմակ մարմարե տախտակի վրա փորագրված է հնգաթև աստղ և «Հավերժ հիշատակ հերոսներին»։ Կողային մասում տեղադրված են երկու մարմարե սալիկներ հետևյալ գրությամբ․ «Զանգվածային գերեզմանում թաղված են Խորհրդային բանակի զինվորները, որոնք զոհվել են 1944 թվականի օգոստոսին՝ Քիշնևի ազատագրման մարտերում»։

Նշանակալի մարդիկ՝ թաղված այս գերեզմանատանը[3]

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Армянское кладбище: история продолжается
  2. «Cimitirul „Central" | Servicii Funerare» (ռումիներեն). Վերցված է 2024 թ․ փետրվարի 17-ին.
  3. Центральное православное кладбище («Армянское»)