Կարապի երգը (Կալխաս)

Կարապի երգը; ռուս.՝ Лебединая песня
Տեսակ	դրամատիկական ստեղծագործություն
Ժանր	պիես
Ձև	պիես
Հեղինակ	Անտոն Չեխով
Երկիր	Ռուսաստան
Բնագիր լեզու	ռուսերեն
Գրվել է	1886
Կերպարներ	Vasili Svietlovidoff? և Nikita Ivanitch?
	Swan Song (Chekhov)

«Կարապի երգը (Կալխաս)» (ռուս.՝ Лебединая песня (Калхас)), Անտոն Չեխովի դրամատիկական էտյուդ՝ մեկ գործողությամբ՝ վերափոխված «Կալխաս» պատմվածքից (1886 թ.): Գրվել է 1887 թվականի հունվարին, մի քանի անգամ տպագրվել է կրճատումներով, ինչը հեղինակն առանձին նշել է^[1]^[2]^[3]։

Ստեղծագործությունն իրենից ներկայացնում է էպիկական ժանրից դրամայի անցման օրինակ, պիես-մենախոսության փորձնական ձև, որտեղ հերոսն իր էպիկական սկիզբը ցույց է տալիս իր դրամատիկական դրսևորման միջոցով^[4]^[5]։

Ստեղծման պատմություն

«Կարապի երգը (Կալխաս)» պիեսի պատմությունը սկսվել է 1886 թվականի նոյեմբերի 10-ին՝ «Պետերբուրգյան թերթում» Ա. Չեխոնտե ստորագրությամբ «Կալխաս» պատմվածքի տպագրությամբ, իսկ 1887 թվականի հունվարին այդ պատմությունը վերահրատարակվել է որպես «Կարապի երգը (Կալխաս)» մեկ գործողությամբ դրամատիկական էտյուդ^[1]։

Ինչպես հեղինակն է 1887 թվականի հունվարի 14-ին գրել Մ. Վ. Կիսելևին. «Ես գրել եմ պիես 4 քառորդ թերթում։ Այն կբեմադրվի 15-20 րոպե։ Աշխարհի ամենափոքր դրաման է։ Կխաղա հայտնի Դավիդովը, որն այժմ ծառայում է Կորշին։ Այն տպագրվում է «Սեզոն»-ում, ուստի ամենուրեք կսփռվի։ Ընդհանուր առմամբ, փոքր բաները շատ ավելի լավ են գրվում, քան մեծերը. քիչ հավակնություններ կան, բայց հաջողությունն առկա է ... էլ ի՞նչ է անհրաժեշտ։ Իմ դրաման ես գրել եմ 1 ժամ 5 րոպե»-ում^[1]^[6]։

Պիեսը մի քանի անգամ «Սեզոն» հավաքածուում հրատարակվել է կրճատված տարբերակով^[7], դրա առաջին հրապարակումն ավարտվում է հետևյալ բառերով. «Պետրուշկա, Եգորկա, ո՞վ կա այդտեղ։ Աստված իմ, մոմը հանգչում է», այսինքն, պիեսի երկրորդ մաս չի եղել։ Այս մասին Չեխովը 1889 թվականի սեպտեմբերի 5-ին գրել է Ֆեոդոր Ալեքսանդրովիչ Կումանինին («Արտիստ» ամսագրի հրատարակիչ). «...«Սեզոն»-ում տպագրելու համար ես տվել եմ մենախոսության միայն առաջին մասը»^[1]։

Դրանից հետո՝ 1887 թվականի վերջում, Կորշայի թատրոնում առաջիկա բեմադրության համար պատրաստված ձեռագիր գրաքննության տեքստն ընդլայնվեց, թեև Նիկիտայի դերը կրճատվել էր, ավելացվել էին խոսակցական շրջադարձերը, ավարտվում էր Օթելլոյի մենախոսությամբ. «Օ՜, եթե դա հաճելի լիներ երկնքին ...» (գործողություն IV, տեսարան 2), սակայն մենախոսությունը փոխարինվել էր «Ներիր ինձ, ներիր» (գործողություն III, տեսարան 3), ներկայացվել է Գրական-թատերական կոմիտեի հաստատմանը՝ կայսերական թատրոնի բեմում 1888 թվականին բեմադրելու համար^[1]^[8]։

1889 թվականի սեպտեմբերի 9-ին «Արտիստ» ամսագրին տպագրության համար ուղարկված պիեսի օրինակը համընկնում է վիմագրության հետ, բացառությամբ գործող անձանց ցանկում Նիկիտա Իվանիչի նկարագրության^[1]։

Չեխովի կենդանության օրոք «Կարապի երգը (Կալխաս)» պիեսը թարգմանվել է բուլղարերեն, գերմաներեն, լեհերեն, սերբախորվաթերեն, չեխերեն^[1]։

Գործող անձիք

Վասիլի Վասիլևիչ Սվետլովիդով՝ կոմիկ ծերունի, 68 տարեկան, Ժակ Օֆենբախի «Չքնաղ Հեղինեն» օպերետում կատարում է Կալխասի դերը^[4]^[5]
Նիկիտա Իվանիչ՝ հուշարար, ծերունի^[1]^[5]

Սյուժե

Գործողությունը տեղի է ունենում գավառական քաղաքի բեմում, ներկայացումից հետո։ Գավառական, միջին կարգի թատրոնի դատարկ բեմ։ Աջ կողմում մի քանի չներկված, կոպիտ շինված, դեպի գրիմանոցները տանող դռներ։ Բեմի աջ պլանը և խորքը լցված են հնոտիքներով։ Բեմի մեջտեղում մի շուռ տված տաբուրետ է։ Գիշեր է։ Մութ է^[9]։

Կարապի երգը, նկարը՝ Լ. Օ. Պաստեռնակի, 1895

Գրականություն

Артемьева, Л. С. Архитекстуальность прозы А. П. Чехова 1880-х гг. (к вопросу о функциях шекспировской «памяти жанра») // Уральский филологический вестник. - 2014. - № 1. - (Русская классика: динамика художественных систем).
Артемьева, Л. С. Шекспировский код в произведениях А. П. Чехова 1880-х годов // Вестник Нижегородского университета им. Н.И. Лобачевского. - 2014. - Т. 3, № 2. - С. 14-20.
Виглянская, О. В. Принцип личной актуальности в жанрово-родовых трансформациях произведений раннего А. П. Чехова // Вектор науки Тольяттинского государственного университета. - 2012. - № 2. - С. 79-83. - ISSN 2073-5073.
Громов, М. П. Лебединая песня (Калхас) // Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем: В 30 т. Сочинения: В 18 т. / М. П. Громов, И. Ю. Твердохлебов ; АН СССР. Ин-т мировой лит. им. А. М. Горького. - М. : Наука, 1976.
Корнаухова, Т. В. П. И. Вейнберг и А. П. Чехов: к истории творческих взаимоотношений // XXI Век: итоги прошлого и проблемы настоящего плюс. - 2014. - № 4. - С. 341-345. - ISSN 2221-951X.
Одиноков, В. Г. Функция «эпического повествования» в драматургической поэтике А. П. Чехова (80-е годы) // Вестник Новосибирского государственного университета. - 2009. - Т. 8, № 2. - С. 134-138. - (История, филология).
Чехов, А. П. Полное собрание сочинений и писем: в 30 т. Письма: в 12 т.. - М. : Наука, 1978. - Т. 11. - 447 с.

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Громов, Твердохлебов, 1976
↑ Артемьева, 2014, էջ 71
↑ Артемьева, Л. С., 2014
↑ ^4,0 ^4,1 Одиноков, 2009
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Виглянская, 2012
↑ Чехов, Т.11, 1978, էջ 408
↑ Сборник «Сезон», 1887 г., вып. 1, стр. 52—53, раздел: Для сцены и эстрады. Заглавие: Калхас. Драматический этюд в 1 действии. Подпись: Ант. Чехов
↑ Корнаухова, 2014
↑ Ա. Պ. Չեխով, Երկեր հինգ հատորով, Հայպետհրատ, Երևան, 1962, հ. 5:

[Громов,_Твердохлебов—1976——-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Громов, Твердохлебов, 1976

[Артемьева—2014——71-2] Артемьева, 2014, էջ 71

[Артемьева,_Л._С.—2014——-3] Артемьева, Л. С., 2014

[Одиноков—2009——-4] 4,0 ^4,1 Одиноков, 2009

[Виглянская—2012——-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Виглянская, 2012

[Чехов,_Т.11_—1978——408-6] Чехов, Т.11, 1978, էջ 408

[7] Сборник «Сезон», 1887 г., вып. 1, стр. 52—53, раздел: Для сцены и эстрады. Заглавие: Калхас. Драматический этюд в 1 действии. Подпись: Ант. Чехов

[Корнаухова—2014——-8] Корнаухова, 2014

[9] Ա. Պ. Չեխով, Երկեր հինգ հատորով, Հայպետհրատ, Երևան, 1962, հ. 5:

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]