Կարամայ
Կարամայ (ույղ. قاراماي, Қарамай, չին. պարզ. 克拉玛依, փինյին Kèlāmǎyī), քաղաքային շրջան ՉԺՀ-ի Սինծիան ինքնավար շրջանում։ Գտնվում է Ուրումչիից 320 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Կարամայ անվանումը առաջացել էույղուրերեն լեզվից, և նշանակում է սև յուղ (մազութ)։
 | |
| Երկիր |  Չինաստան |
| Մասն է | Սինծիան ինքնավար շրջան |
| Կարգավիճակ | ՉԺՀ քաղաքային շրջան և մեծ քաղաք |
| Մտնում է | Սինծյան |
| ԲԾՄ | 354 մետր |
| Օրենսդրական մարմին | Q106713362?[1] |
| Բնակչություն (2010) | 391 008 մարդ |
| Տարածք | 7733,91 կմ² |
| Բարձրություն ծովի մ-ից՝ - Միջին բարձրություն | 354 մ |
 | |
| Ժամային գոտի | UTC+8:00 |
| Հեռախոսային կոդ | +86 990 |
| Փոստային ինդեքսներ | 834000 |
| Ավտոմոբիլային կոդ | 新J |
| Պաշտոնական կայք | |
Պատմություն խմբագրել
1955 թվականի հոկտեմբերի 29-ին այդ կողմերում նավթ հայտնաբերվեց, որը ՉԺՀ-ի ստեղծման օրվանից ի վեր նավթի ամենամեծ պաշարն է։ 1957 թվականի հունվարի 24-ին Սինցզյան-Ույղուրական ինքնավար շրջանի ժողովրդական ներկայացուցիչների ասամբլեայի14-րդ նստաշրջանը որոշում կայացրեց ստեղծել նոր բնակավայր, իսկ 1958-ի մայիսի 29-ին ՉԺՀ Պետխորհրդի հրամանագրով ստեղծվեց Կարամայ քաղաքային գավառը։
1975 թվականին ստեղծվեց Կույտուն քաղաքային գավառը, որը հանվեց Կարամայի անմիջական ենթակայության տակից և հանձնվեց Իլի-Ղազախական ինքնավար շրջանի կառավարությանը։ Արդյունքում Կարամայի տարածքը բաժանվեց երկու մասի։
1982 թվականի փետրվարի 16-ին ինքնավար շրջանի ժողովրդական կառավարությունը որոշում կայացրեց Կարամայը վերածել քաղաքային շրջանի՝ բաժանելով այն 4 շրջանի։ 1984 թվականի օգոստոսի 17-ին Կարամայը դուրս է բերվել Չուգուչակի շրջանի և Իլի-Ղազախական ինքնավար շրջանի ենթակայության տակից և տեղափոխվել ինքնավար մարզի կառավարության ուղղակի ենթակայության տակ. միևնույն ժամանակ թաղամասերի բաժանումը հանվեց, և Կարամայը կրկին վերածվեց քաղաքային գավառի։ 1990 թվականի օգոստոսի 8-ին Կարամայի կարգավիճակը կրկին բարձրացվեց` փոխվելով քաղաքային շրջանի։
Բնակչություն խմբագրել
2015 թվականի դրությամբ բնակչությունն այստեղ կազմում է 460 000 մարդ։ Բնակչության 75%-ը կազմում են հաները (չինացիները), մնացածը` ույղուրները, ղազախները, մոնղոլները, հուեյցզուները։ Բնակչության խտությունը 1 քառակուսի կիլոմետրի վրա 50,6 մարդ է[2]։ 2015 թվականի մարդահամարի տվյալներով բնակչության թիվը կազմում է 401,468 մարդ[3]։
Վարչատարածքային բաժանում խմբագրել
Կարամայ քաղաքային շրջանը բաժանվում է 4 շրջանի, որոնցից մեկը համարվում է էքսկլավ.
|
# | Կարգավիճակ | Անվանում | Հիերոգլիֆներ | Փինյին | Ույղուրերեն
(արաբական գիր) |
Ույղուրերեն
(լատինատառ) |
Բնակչություն
(2003) |
Տարածք
(կմ²) |
Բնակչության խտություն
(մարդ/կմ²) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Շրջան | Կարամայ | 克拉玛依区 | Kèlāmǎyī qū | قاراماي رايونى | Qaramay Rayoni | 150 000 | 3833 | 39 | |
| 2 | Շրջան | Մայտագ
(Դուշանցզի) |
独山子区 | Dúshānzǐ qū | مايتاغ رايونى | Maytagh Rayoni | 50 000 | 400 | 125 | |
| 3 | Շրջան | Ջերեբուլակ
(Բայցզյանտան) |
白碱滩区 | Báijiǎntān qū | جەرەنبۇلاق رايونى | Jerenbulaq Rayoni | 50 000 | 1272 | 39 | |
| 4 | Շրջան | Ուրխո | 乌尔禾区 | Wū'ěrhé qū | ئورقۇ رايونى | Orqu Rayoni | 10 000 | 2229 | 4 |
Տնտեսություն խմբագրել
1955 թվականին քաղաքի մերձակայքում հայտնաբերվեց Չինաստանի նավթի ամենամեծ պաշարներից մեկը։ Այդ ժամանակից ի վեր քաղաքը զարգանում է որպես նավթի արդյունահանման և վերամշակման կենտրոն։
Տրանսպորտ խմբագրել
- Գոդաո 217
Կլիմա խմբագրել
Քաղաքում լինում են չոր և տաք ամառներ։ Տարեկան ջերմաստիճանը տատանվում է -25-ից 40 °C սահմաններում։
1994 թվականի ողբերգություն խմբագրել
1994 թվականի դեկտեմբերի 8-ին կինոթատրոնում բռնկված հրդեհի պատճառով մահացավ 323 մարդ, այդ թվում` 288 դպրոցահասակ երեխա։ Այն դարձավ ժամանակակից Չինաստանի պատմության ամենամեծ ողբերգություններից մեկը։ 2009 թվականին այդ դեպքերի հիման վրա նկարահանվեց «Կարամայ» փաստագրական ֆիլմը։
Քույր քաղաքներ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ National Database of Laws and Regulations — 2021.
- ↑ «KÈLĀMĂYĪ SHÌ (Prefecture-level City, Xīnjiāng Wéiwú'ĕr Zìzhìqū) Population». City Population.
- ↑ «Karamay: Bulletin for the economical and social development in 2015». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 18-ին.