Ույղուրերեն
Ույղուրերեն (/ˈwiːɡər/[9][10] ئۇيغۇر تىلى, Уйғур тили, Uyghur tili, Uyƣur tili or ئۇيغۇرچە, Уйғурчә, Uyghurche, Uyƣurqə), նախկինում հայտնի որպես "Արևելյան թուրքերեն", Թյուրքական լեզվախմբի լեզու, որով խոսում են 10-15 միլիոն մարդ, խոսվում է Ույղուրների կողմից արևմտյան Չինաստանի Սինծյան նահանգում։ Ույղուրերեն խոսաղներիմեծ համայնք կա նաև Ղազախստանում, Ղրղզստանում և Ուզբեկստանում։ Ույղուրերենը Սինծյանի Պաշտոնական լեզուն է։ Այնտեղ այն կիրառվում է և՛ բանավոր, և՛ գրավոր խոսքում, ինչպես նաև ռադիոյով և հեռուստացույցով[11]։
![]() | |
Տեսակ | բնական լեզու և կենդանի լեզու |
Ենթադաս | Eastern Karluk? |
Երկրներ | ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Խոսողների քանակ | 10 400 000 մարդ (2019)[8] |
Գրերի համակարգ | արաբական գիր, կյուրեղագիր և լատինական այբուբեն |
IETF | ug |
ԳՕՍՏ 7.75–97 | уйг 715 |
ISO 639-1 | ug |
ISO 639-2 | uig |
ISO 639-3 | uig |
![]() | |
![]() | |
Ույղուրերենի տարածվածությունը Չինաստանում | |
![]() |
Ույղուրերնը պատկանում է Թյուրքական լեզվախմբի Կառլուկական ենթախմբին, որի մեջ մտնում է նաև Ուզբեկերենը։ Ինպես այլ Թյուրքական լեզվախմբի լեզուներ, ույղուրերենը նույնպես ունի սինհարմոնիա և ագլուտինացիա, ունի նաև գոյականական դասերի և քերականական սեռերի պակաս:Ի հավելում թյուքական լեզուների ազդեցությանը ույղուրերնեի վրա մեծ ազդեցություն է գործել պարսկերենը և Արաբերենը, իսկ վերջերս Չինարենը և Ռուսերենը։
Վերափոխված արաբահենք գրերի համակարգը ամենատարածվածն է և միակ ստանդարտացվածն է Չինաստանում, չնայած այլ տեսակի գրերի համակարգեր են օգտագործվում պատմական նպատակներով։ 2 լատինատառ և մեկ կիրիլատառ այբուբեններ նույնպես օգտագործվում են, չնայած շատ ավելի քիչ դեպքերում։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ ScriptSource - China
- ↑ ScriptSource - Uzbekistan
- ↑ ScriptSource - Kazakhstan
- ↑ ScriptSource - Kyrgyzstan
- ↑ ScriptSource - Afghanistan
- ↑ ScriptSource - Mongolia
- ↑ ScriptSource - Turkey
- ↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 2022. — ISSN 1946-9675
- ↑ «Uyghur – definition of Uyghur by the Free Online Dictionary, Thesaurus and Encyclopedia»։ The Free Dictionary։ Վերցված է հոկտեմբերի 5, 2013
- ↑ «Define Uighur at Dictionary.com»։ Dictionary.com։ Վերցված է հոկտեմբերի 5, 2013
- ↑ Engesæth 2009, էջ. 7