Կանգար վարդագույն
| Կանգար վարդագույն | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||
| Gundelia rosea
|
Կանգար վարդագույն (լատին․՝ Gundelia rosea), բարդածաղկավորների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
15-60 սմ բարձրությամբ բազմամյա խոտաբույս է։ Տերևները խոշոր են, կաշենման, փշոտ, փետրաձև հատված։ Զամբյուղներն ունեն 4-8 (10) ծաղիկներ, որոնք հավաքված են մեծ երկարավուն-էլիպսաձև կամ գնդաձև գլխիկներում և շրջապատված են կոշտ փշոտ ծաղկակից տերևներով։ Ծաղիկները երկսեռ են, ծիրանագույն կամ դարչնագույն։ Պինդ թաղանթում՝ դիասպորայում, գտնվող սերմիկները հասուն պտղի ժամանակ օվալ կամ հակաձվաձև են, մոխրագույն, կամ դարչնագույն, վերին մասում՝ փշիկներով[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում հանդիպում է միայն Երևանի ֆլորիստիկական շրջանում (Ջրվեժից մինչև Գեղարդ և Լանջազատ)։ Ընդհանուր արեալը ընդգրկում է Նախիջևան, Միջին Ասիան, Կիպրոս կղզին, Անատոլիան, Սիրիան, Իրաքը, Իրանը, Աֆղանստանը և Պակիստանը[1]։
էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է ստորին և միջին լեռնային գոտիներում՝ ծովի մակարդակից 800-1600 մ բարձրությունների վրա, չոր քարքարոտ, խճաքարոտ, հազվադեպ խոտածածկ լանջերին, առավելապես՝ տափաստաններում։ Ծաղկում է հունիս-հուլիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիս-օգոստոսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Վտանգված տեսակ է։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²- ից պակաս է։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված է որպես Gundelia tournefortii հազվագյուտ տեսակ։ CITES–ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում ընդգրկված չէ[1]։
Պոպուլյացիայի մի մասը պահպանվում է «Էրեբունի» պետական արգելոցի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կանգար վարդագույն» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կանգար վարդագույն» հոդվածին։ |