Կազիմիր Բուգա

Կազիմիր Բուգա; լիտ.՝ Kazimieras Būga
Ծնվել է	նոյեմբերի 6, 1879; Pažiegė, Զարասայ շրջան, Ուտենայի գավառ, Լիտվա
Մահացել է	դեկտեմբերի 2, 1924 (45 տարեկան); Քյոնիգսբերգ, Պրուսիայի ազատ պետություն, Վայմարյան Հանրապետություն
Գերեզման	Պետրաշյունայ գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Լիտվա
Մասնագիտություն	բառարանագիր, լեզվաբան, բանասեր և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Պերմի պետական համալսարան, Տոմսկի պետական համալսարան և Վիտովտ Մեծի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	լեզվաբանություն, բանասիրություն, բառարանագրություն և Վիտովտ Մեծի համալսարան
Ալմա մատեր	Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան, Քյոնիգսբերգի համալսարան և Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան (1912)
Տիրապետում է լեզուներին	լիտվերեն
	Kazimieras Būga Վիքիպահեստում

Կազիմիր Բուգա (լիտ.՝ Kazimieras Būga, նոյեմբերի 6, 1879(1879-11-06)^[1]^[2], Pažiegė, Զարասայ շրջան, Ուտենայի գավառ, Լիտվա^[3] - դեկտեմբերի 2, 1924(1924-12-02)^[1], Քյոնիգսբերգ, Պրուսիայի ազատ պետություն, Վայմարյան Հանրապետություն), լիտվացի, ռուս լեզվաբան, բանասեր, Պերմի (1916-1919), Տոմսկի (1919-1920) և Կաունասի (1922 թվականից) համալսարանների պրոֆեսոր, լիտվերենի ուսումնասիրող։ Մեծ ներդրում ունի լիտվերենի հնչյունաբանության կառուցվածքում, շեշտադրման ու քերականության ուսումնասիրման մեջ։

Կենսագրություն խմբագրել

Ավարտել է Պետերբուրգի համալսարանը, պատկանել է լեզվաբանության պետերբուրգյան դպրոցին, որի անդամներն են հիմնականում եղել պրոֆեսոր Իվան Բոդուեն դե Կուրտենեի սաները, ովքեր հետագայում եղել են խորհրդային հայտնի լեզվաբաններ` Եվգենի Պոլիվանով, Լև Յակուբինսկի, Բորիս Տոմաշևսկի և այլք։ Լեզվաբանության այս ուղղության ներկայացուցիչնորը զարգացրել են լեզվի մոտեցման նպատակային ու արմատական մոտեցումներ` այս առումով նախորդելով Պրահայի նշանավոր լեզվաբանական դպրոցին։ Պետերբուրգի լեզվաբանական դպրոցի շատ գաղափարներ ընկել են հետագա տասնամյակներում հանդես եկած բազմաթիվ լեզվաբանների աշխարհայացքի հիմքում` կարևոր ազդեցություն ունենալով ժամանակակից լեզվաբանության զարգացման գործում^[5]։

Հետաքրքրությունների ոլորտ խմբագրել

Լիտվերենի ակադեմիական բառարան

Կազիմիր Բուգայի հետաքրքրություններն առնչվում են լիտվերենի գրեթե բոլոր ոլորտներին։ Նա ուսումնասիրել է լիտվերենի շեշտադրումը, տարբեր հնչյունների ծագումը, նրանց պատմական զարգացումը, բացահայտել է շատ բառերի ծագումնաբանությունը։ Հետազոտել է լիտվական անձնանունների բառակազմության եղանակները, հրատարակել է դրանցից շատերի ստուգաբանությունը։

Բուգան վերականգնել է Լիտվական մեծ իշխանների անունների բնօրինակ ձևերը, մեծ ներդրում է ունեցել լիտվերենի հնչյունական կառուցվածքի, շեշտերի, քերականության ուսումնասիրման բնագավառում։

Լիտվական փոստի նամականիշ` Կազիմիր Դուգայի պատկերով

Նա հոգ է տարել գրավոր լեզվի կատարելագործման համար։ Գրել է մեկ աշխատանք գրավոր լեզվի միասնականացման վերաբերյալ, փրկել է լիտվերեն բազմաթիվ գեղեցիկ բառեր, որոնք հռչակվել էին օտար լեզվից փոխառություններ (լիտ.՝ boba, labas, liaudis, riba, kūdikis, skriauda, marios):

Կազիմիր Բուգային թերևս չի հետաքրքրել միայն լիտվերենի շարահյուսությունը։ Իր բառարանի ներածության մեջ նա գրել է. «Թող ընթերցողը չմտածի անգամ այս բառարանից տրոհության նշանները սովորելու մասին»։

Չնայած Բուգան կարճ է ապրել, սակայն մեծ է նրա կատարած գործը։ Նրան կարելի է համարել լիտվերենի գիտական ուսումնասիրման իսկական հիմնադիրներից մեկը։ 1958-1962 թվականներին Վիլնյուսում հրատարկվել է Կազիմիր Բուգայի «Հատընտիր գործեր» (լիտ.՝ «Rinktiniai raštai») եռահատորյակը։

Երկեր խմբագրել

Լիտվացի կառավարիչների անունների մասին
Lituanica.
Հին լիտվացիների և գերմանացիների հարաբերությունների մասին^[6]

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Encyclopædia Britannica
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ Буга, Каземир // Профессора Пермского государственного университета: (1916–2001) / Гл. ред.: В. В. Маланин — Пермь: Изд-во Перм. ун-та, 2001. 279 с. С. 18-19.
↑ Steponas Maculevičius, Doloresa Baltrušienė. Znajomość z Litwą. Księga tysiąclecia. Tom pierwszy. Państwo. – Kaunas: Kraštotvarka, 1999. – ISBN 9986-892-34-1, p. 127.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

http://www.lkz.lt/ Լիտվերենի ակադեմիական բառարանի առաջին առցանց հրատարակությունը (2005) 20 հատորով (1941-1942)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կազիմիր Բուգա» հոդվածին։

[_8c33d190dd34891b-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_d86310f111a5ce44-2] 2,0 ^2,1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8

[_17a2d1955570d3a0-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Encyclopædia Britannica

[_cb84db0a1a914540-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[5] Буга, Каземир // Профессора Пермского государственного университета: (1916–2001) / Гл. ред.: В. В. Маланин — Пермь: Изд-во Перм. ун-та, 2001. 279 с. С. 18-19.

[6] Steponas Maculevičius, Doloresa Baltrušienė. Znajomość z Litwą. Księga tysiąclecia. Tom pierwszy. Państwo. – Kaunas: Kraštotvarka, 1999. – ISBN 9986-892-34-1, p. 127.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Կազիմիր Բուգա լիտ.՝ Kazimieras Būga

Ծնվել է	նոյեմբերի 6, 1879(1879-11-06)^[1]^[2] Pažiegė, Զարասայ շրջան, Ուտենայի գավառ, Լիտվա^[3]
Մահացել է	դեկտեմբերի 2, 1924(1924-12-02)^[1] (45 տարեկան) Քյոնիգսբերգ, Պրուսիայի ազատ պետություն, Վայմարյան Հանրապետություն
Գերեզման	Պետրաշյունայ գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Լիտվա
Մասնագիտություն	բառարանագիր, լեզվաբան, բանասեր և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Պերմի պետական համալսարան, Տոմսկի պետական համալսարան և Վիտովտ Մեծի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	լեզվաբանություն^[4], բանասիրություն^[4], բառարանագրություն^[4] և Վիտովտ Մեծի համալսարան
Ալմա մատեր	Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան, Քյոնիգսբերգի համալսարան և Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան (1912)
Տիրապետում է լեզուներին	լիտվերեն^[1]^[4]
Kazimieras Būga Վիքիպահեստում