Խոսե Ֆրանսիսկո դե Սան Մարտին Մատորաս (իսպ.՝ José Francisco de San Martín y Matorras, փետրվարի 25, 1778(1778-02-25)[1][2][3][…], África, San Martín Department, Կորիենտես, Արգենտինա[4] - օգոստոսի 17, 1850(1850-08-17)[5][6][1][…], Բոլուն սյուր Մեր), Լատինական Ամերիկայի երկրների անկախության պատերազմի ղեկավարներից, Արգենտինայի ազգային հերոս։

Խոսե Սան Մարտին
իսպ.՝ José de San Martín
Դիմանկար
Ծնվել էփետրվարի 25, 1778(1778-02-25)[1][2][3][…]
ԾննդավայրÁfrica, San Martín Department, Կորիենտես, Արգենտինա[4]
Մահացել էօգոստոսի 17, 1850(1850-08-17)[5][6][1][…] (72 տարեկան)
Մահվան վայրԲոլուն սյուր Մեր
ԳերեզմանԲուենոս Այրեսի Մայր տաճար
ՔաղաքացիությունԱրգենտինա
ԿրթությունRoyal Seminary of Nobles of Madrid?
Մասնագիտությունռազմական գործիչ, քաղաքական գործիչ և զինվոր
ԱմուսինՄարիա դե լոս Ռեմեդիոս դե Էսկալադա
Ծնողներհայր՝ Խուան դե Սան Մարտին, մայր՝ Gregoria Matorras?[7]
Զբաղեցրած պաշտոններՊերուի նախագահ, Մենդոզայի նահանգապետ և Commander-in-Chief of the Chilean Army?
ԿուսակցությունՊատրիոտ
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԵրեխաներՄերսեդես Թոմասա Սան Մարտին ի Էսկալասդա
Ստորագրություն
Изображение автографа
 José de San Martín Վիքիպահեստում

1802-1812 թվականներին մասնակցել է Նարնջային պատերազմին։ 1812 թվականին վերադարձել է Արգենտինա, նշանակվել (1814) իսպանական գաղութատիրության դեմ պայքարող Արգենտինայի հայրենասերների Հյուսիսային բանակի գլխավոր հրամանատար։ Լա Պլատայի միացյալ նահանգների (1826 թվականից՝ Արգենտինա) անկախության հռչակումից (1816) հետո, 1817-1818 թվականներին ազատագրել է Չիլին (այդ նպատակով դժվարին անցում կատարել Անդերի վրայով), 1820-1821 թվականներին՝ Պերուն։ Դարձել է Պերուի առաջին կառավարության ղեկավար (պրոտեկտոր), մի շարք բարեփոխումներով ամրապնդել երկրի տնտեսական և ռազմական դրությունը։ 1822 թվականի հուլիսին Դուայակիլում Սիմոն Բոլիվարի հետ հանդիպելուց հետո, երբ Բոլիվարը մերժեց համատեղ գործելու Խոսե Սան Մարտինի առաջարկը, հեռացել է զինվորական և քաղաքական գործունեությունից, մեկնել Ֆրանսիա։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 10, էջ 168  
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խոսե Սան Մարտին» հոդվածին։