Խարկովի հեռուստաաշտարակ
Խարկովի հեռուստաաշտարակ ( ուկրաիներեն՝ Харківська телевежа ), Խարկով քաղաքում գտնվող 240,7 մ[1] բարձրությամբ մետաղական տարածական վանդակավոր ազատ կանգնած բարձրահարկ կառույց։
| Ստեղծում | 1981  | |
|---|---|---|
| Երկիր | Ուկրաինա | |
| Վարչատարածքային միավոր | • Խարկովի շրջան • Խարկով | |
| Վայր | Շևչենկիվսկի շրջան | |
| Աշխարհագրական կոորդինատներ | 50°2′37″N 36°14′7″E | |
| Նշանակալից իրադարձություն | օդային հարձակում | |
| Պաշտոնական բացման ամսաթիվը | 12 Դեկտեմբերի 1981 | |
| Պահպանման վիճակ | մասնակի քանդվել է | |
Խարկովի ամենաբարձր շենքն էր[2] և հինգերորդ ամենաբարձր հեռուստաաշտարակը Ուկրաինայում։ Հանրապետությունում նրանից բարձր են Կիևի (385 մ[3]), Դոնեցկի (360,5 մ), Վիննիցայի (354 մ), Նովոդնիստրովսկի հեռուստաաշտարակից (245,5 մ[4]) հեռուստաաշտարակները։
Գտնվում է Ալեքսեյ Դերևյանկո փողոցից հինգ հարյուր մետր հեռու Խարկովի անտառային այգու խորքում։
2024 թվականի ապրիլի 22-ին Ուկրաինա ռուսական ներխուժման ժամանակ այն մասամբ ոչնչացվել է ռուսական հրթիռային հարձակման հետևանքով[5]։
Նկարագրություն
խմբագրել
Կառույցը վանդակապատ հատվածային աշտարակ է։ Վանդակապատ առանցքը սկսվում է հիմքից, իսկ կառույցի հիմքը «գրկում է» առանցքը։ Այս կառուցվածքը հարմար է մոնտաժի համար։ Կենտրոնական առանցքի և հիմքի միջև կապերը զգալիորեն պարզեցված են[1]։
Խարկովի հեռուստաաշտարակը բաղկացած է կրող գոտիներից; աշտարակի պարագծային գոտիները միացնող պահանգներից։ Դիֆրագմները և շեղամույթների տարրերը, կազմում են ուղղահայաց հարթություններում տեղակայված հարթ ֆերմաներ։ Այս հարթություններն անցնում են աշտարակի իրար հաջորդող լայնակի գոտիների առանցքներով։ Ընդ որում, նման հաջորդակ
անությունը փոխվում է աշտարակի յուրաքանչյուր հատվածում իր բարձրությամբ, աշտարակի յուրաքանչյուր երկու հարակից հատվածներում, որոնցով անցնում են նշված ուղղահայաց հարթությունները[6]։ Աշտարակի կառուցվածքը տարբերվում է նրանով, որ գոտիների՝ որոնցով անցնում են հարթ ֆերմերները, նյութի ծախսը նվազեցնելու համար, հաջորդում են միմյանց աշտարակի բարձրությամբ հարակից հատվածներում[6]։
Վեցանկյուն աշտարակի դիաֆրագմաները պարունակում են տարրեր, որոնք ապահովում են կառուցվածքի երկրաչափական անփոփոխությունը։ Դիաֆրագմաները ունեն փոքր քանակությամբ տարրեր։ Դիֆրագմայի տարրերի կրող հզորությունը օգտագործվում է, երբ աշտարակը աշխատում է հորիզոնական ծանրաբեռնվածության տակ[6]։
Շինարարություն
խմբագրելՀեռուստատեսության կենտրոնի ամբողջ համալիրը շահագործման է հանձնվել 1981 թվականի դեկտեմբերի 12-ին[6]։ 1981 թվականին խորհրդային պրակտիկայում առաջին անգամ ՄԻ-10Կ բեռնատար ուղղաթիռի օգնությամբ տեղադրվել են Խարկովի հեռուստաաշտարակի սնուցող-վերելակային հորանի կառուցվածքները՝ սկսած 158 մ բարձրությունից[7][8][9]։ Ուղղաթիռի միջոցով կառույցի տեղադրումը տևել է ընդհանուր առմամբ 3 ժամ թռիչք 10 օրվա ընթացքում[7]։
Վնասում և ավերում
խմբագրել.jpg)
2022 թվականի մարտի 6-ին ռուսական Սու-34 ռմբակոծիչը երկու ռմբակոծություն է իրականացրել հեռուստաաշտարակի վրա։ Աշտարակի հենարանները վնասվել են և այն որոշ ժամանակով չի գործել, սակայն գոյատևել է[10][11]։
2024 թվականի ապրիլի 22-ին ռուսական հրթիռային հարձակումից հետո աշտարակը երկու կես է եղել։ Տուժածներ չկան, սակայն թվային հեռուստատեսային ազդանշանի խափանումներ են եղել[5][12]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Павловский В. Ф. Стальные башни (Проектирование и монтаж). К., Будівельник, 1979—199 с.
- ↑ «Телебашня — самый высокий объект в черте города Харькова». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 10-ին.
{{cite web}}: no-break space character in|title=at position 10 (օգնություն) - ↑ Kiev TV Tower Archive copy Wayback Machine-ի միջոցով: at Emporis Buildings database Archive copy Wayback Machine-ի միջոցով:.
- ↑ «Новодністровськ (місто) — Ефірне телебачення та радіомовлення в Україні». ukrtvr.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 21-ին.
- ↑ 5,0 5,1 «Российские войска уничтожили телебашню в Харькове. Она разломилась пополам». Meduza. 2024 թ․ ապրիլի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 22-ին.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Авторское свидетельство СССР № 787604, кл. Е 04 Н 12/08, 1979. (54) (57) Секционная решетчатая башня
- ↑ 7,0 7,1 Г. Розов — Три часа над телебашней. Огонёк № 17, 1981 С. 10-11
- ↑ А. Н. Шулипа Монтаж конструкций с помощью вертолёта. Промышленное строительство, 1988 — с. 34
- ↑ Соболин В. А., Макаров Е. В. Научно-технический прогресс в гражданской авиации. Новое в жизни, науке, технике. серия Транспорт 1987 № 01. М.: Знание, 1987. — 65 с.
- ↑ Российского летчика, бомбившего харьковскую телебашню, приговорили к 12 годам. Архивировано из первоисточника 6 Հունիսի 2023.
- ↑ «Авианалеты на телебашню в Харькове делали по приказу россиянина, родившегося в Чугуеве». 2day.kh.ua (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
- ↑ «Российские войска нанесли удар по харьковской телебашне». BBC. 2024 թ․ ապրիլի 22.