Խաչատուր Կերեքցյան (ապրիլի 4, 1846(1846-04-04)[1], Կարին, Օսմանյան կայսրություն[2][1] - սեպտեմբերի 23, 1891(1891-09-23)[2][1], Կարին, Էրզրումի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն[2][1]), հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ։

Խաչատուր Կերեքցյան
Ծնվել էապրիլի 4, 1846(1846-04-04)[1]
ԾննդավայրԿարին, Օսմանյան կայսրություն[2][1]
Մահացել էսեպտեմբերի 23, 1891(1891-09-23)[2][1] (45 տարեկան)
Մահվան վայրԿարին, Էրզրումի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն[2][1]
Քաղաքացիություն Օսմանյան կայսրություն
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ և դերձակ
ԱնդամությունՊաշտպան Հայրենյաց[2]

Հեղափոխական գործունեություն խմբագրել

Մասնագիտությամբ երիզագործ է։ Սովորել է Կարինի ազգային վարժարանում։ Ազատագրական գաղափարների ձևավորմանը մեծապես նպաստել է 1862 թվականի Զեյթունի ապստամբությունը։ 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմի տարիներին ծավալել է հայրենասիրական գործունեություն՝ Կարինի տեղական ուժերը համախմբելու և ռուսական բանակին օգնելու նպատակով։ 1881 թվականի մայիսին Կարինում հիմնադրել է «Պաշտպան հայրենյաց» ազատագրական-հեղափոխական՝ գաղտնի կազմակերպությունը։ Այն Կերեքցյանի միջոցով կապ էր պահպանում Մկրտիչ Խրիմյանի, Կարինի թեմի առաջնորդ Մ. Օրմանյանի և Թիֆլիսի հայ գործիչների հետ։

1882 թվականի նոյեմբերին կազմակերպությունը հայտնաբերվել է թուրք իշխանությունների կողմից և ջախջախվել։ Կերեքցյանը դատապարտվել է 15 տարվա բանտարկության, բայց 1886 թվականի սեպտեմբերին, ժամկետից շուտ, ազատ է արձակվել։ Նա փորձել է վերականգնել կազմակերպությունը, սակայն 1890 թվականին այն վերջնականապես դադարել է գործելուց՝ տեղը զիջելով ազգային կուսակցություններին։ Կերեքցյանն իր համախոհների հետ, չհամաձայնելով նոր սաղմնավորվող դաշնակցության տակտիկական գծին, պայքար է սկսել նրա դեմ, ընդհարվել է ՀՅԴ կուսակցության Կարինի նորաստեղծ կոմիտեի ծայրահեղականների հետ։

Դաշնակցության տեղական կոմիտեի որոշմամբ Արամ Արամյանը ահաբեկել և գնդակահարել է Կերեքցյանին[3]։

Գրականություն խմբագրել

  • Հովհաննիսյան Ռ.Փ., Արևմտահայ ազգային-ազատագրական շարժումները և Կարինի «Պաշտպան հայրենյաց» կազմակերպութիւնը, Ե., 1965։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. ԱյվազյանԵրևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — էջ 557.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  3. Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 392