Վիքիպեդիա

Լողացող քվե

անկայուն ձայն քվեարկությունում


Լողացող քվե, տատանվող ընտրող կամ ճոճվող քվեարկություն (անգլ.՝ swing vote), չկողմնորոշված ընտրողներ։ Բառի ավելի նեղ իմաստով այն ընտրազանգվածն է, որը երկկուսակցական համակարգում քվեարկում է երկու տարբեր կուսակցությունների օգտին երկու խորհրդարանական ընտրություններում[1]։ Բառի ավելի լայն իմաստով քվեարկելու իրավունք ունեցողները տատանվող են նաև, երբ նրանք առաջին կամ երկրորդ ընտրություններում կուսակցության օգտին չքվեարկելու իրավունքն օգտագործում են ընտրական գործընթացին չմասնակցելով, ձեռնպահ մնալով կամ դիտավորությամբ անվավեր քվեարկելով[2]։ Գաղտնի ընտրություններում դատարկ քվեաթերթիկ գցելու կամ անվավեր քվեարկելու հնարավորություն կա նաև պարտադիր քվեարկություն ունեցող երկրներում։ Ի տարբերություն տատանվող ընտրողի, կանոնավոր ընտրողը յուրաքանչյուր ընտրություններում ձայն է տալիս նույն կուսակցությանը։

Տատանվող ձայներ են սովորաբար փնտրում նախընտրական քարոզարշավներում, քանի որ դրանք կարող են մեծ դեր խաղալ արդյունքի որոշման գործում։ Երկկուսակցական համակարգում նրանք, ովքեր հիասթափվում են իրենց երբեմնի ֆավորիտ կուսակցությունից, ավելի հավանական է, որ կքվեարկեն երրորդ կողմի օգտին կամ ձեռնպահ լինեն։

Լողացող է այն ընտրողը, ով կարող է կապված չլինել որոշակի քաղաքական կուսակցության (Անկախ) հետ։ Ամերիկյան քաղաքականության մեջ շատ ցենտրիստներ, լիբերալ հանրապետականներ և պահպանողականդեմոկրատներ համարվում են «տատանվող ընտրողներ», քանի որ նրանց քվեարկության ձևերը հնարավոր չէ որոշակիորեն կանխատեսել։

Այն քաղաքացիները, ովքեր կրկին քվեարկում են տվյալ կուսակցության օգտին կուսակցության անվանումը փոխվելուց հետո չեն համարվում տատանվող ընտրողներ։

Այլ ոլորտներում, ինչպիսիք են, օրինակ գերագույն դատարանները, նույնպես կարող են լինել տատանվող ընտրողներ։ Որքան փոքր է խումբը, այնքան ավելի մեծ ուժ կարող են ունենալ ընտրողները։ Օրինակ, յոթ դատավորներից բաղկացած դատարանում, որոնցից երեքը հակված են հարցի լուծման մի կողմին, մյուս երեքը` մյուս կողմին, ապա յոթերորդ դատավորը կարող է դառնալ գործի միանձնյա որոշում կայացնող։

Ազդեցությունը քարոզարշավի վրա խմբագրել

Խոշոր կուսակցությունների նախընտրական գովազդում առանձնահատուկ նշանակություն ունեն տատանվող ընտրողները, քանի որ դրանք որոշիչ են համարվում ընտրություններում։ Եվ մեծապես շրջանառվում են տարբեր համատեքստերում տարբեր լրատվամիջոցների և լրատվականների կողմից։

Ամենապարզ սահմանումը կլինի մեկը, ով դեռ չի որոշել, թե ինչպես է քվեարկելու։ Այս ընտրողներին կարելի է հեշտությամբ համոզել և ենթարկել խաչաձև ճնշումների։ Սա հատկապես կարևոր է, երբ քաղաքական կուսակցությունները գիտեն, թե ինչի վրա են ուզում կենտրոնացնել իրենց քարոզարշավի ջանքերը։ Ընտրողները, որոնց կարելի է համոզել, ամենաշատ ուշադրության ենթակա զանգվածն է, քանի որ քարոզարշավներն անցկացնել այն ընտրողների շրջանում, որոնք հայտնի է, որ կգնան ընտրատեղամասեր և կաջակցեն իրենց (կանոնավոր ընտրողներ), կարող է թվալ, որ այդքան էլ էական չէ[3]։

Թիրախային կանոնավոր ընտրողներ խմբագրել

Նախընտրական գովազդը հիմնականում ուղղված է ընտրելու իրավունք ունեցող այն անձանց, ովքեր (առաջին անգամ) պետք է քվեարկեն տվյալ կուսակցության օգտին։ Սա ազդում է ոչ միայն բառիս նեղ իմաստով տատանվող ընտրողների, այլև նախկին չընտրողների և պոտենցիալ առաջին անգամ ընտրողների վրա։

Կանոնավոր ընտրողները ոչ մի կերպ «ապահով» ընտրողներ չեն «իրենց կուսակցության» համար։ Բացի այն, որ կուսակցությանը մոտ կանգնած շատերը (այսինքն, կուսակցության հետ իրենց նույնականացնող մարդիկ) հեռու են մնում անհատական ընտրություններից, քանի որ դրանք բավականաչափ կարևոր չեն համարել կամ ցանկացել են «դաս տալ»՝ չքվեարկելով «իրենց» կուսակցության օգտին։ Վերջերս ավելի ու ավելի շատ են մարդիկ, ովքեր կուսակցական են, այլևս չեն քվեարկում, չնայած նրանք միշտ դա անում էին անցյալում (Բերտելսման հիմնադրամն այս ծայրահեղ հավատարմությունը նկարագրում է որպես «դրական կուսակցական նույնականացում»[4]): Նախկին կանոնավոր ընտրողներին նույնպես պետք է սիրաշահել, որպեսզի մրցակցող կուսակցությունների քարոզարշավի մասնակիցների կողմից ապակողմնորոշման փորձերը հաջողությամբ չպսակվեն։

Տատանվողության հաշվարկ խմբագրել

Որոշել, թե ով է տատանվող ընտրողը, կարելի է հաշվարկել՝ չափելով, թե ինչպես է ընտրողը վերաբերվում թեկնածուներից յուրաքանչյուրին։ Ամերիկյան ազգային ընտրությունների ուսումնասիրությունները (ANES) ստեղծել են սանդղակ՝ հարցնելով, թե որքանով են նրանք դրական գնահատում յուրաքանչյուր թեկնածուին` մինուս 100-ից մինչև 100, որտեղ զրոն չեզոքն է։ Այնուհետև թեկնածուների երկու գնահատականները հանվարկվում են, և որքան փոքր է տարբերությունը, այնքան ավելի հավանական է, որ տվյալ անձը տատանվող ընտրող է։ Պատասխանները բնութագրում են ընտրողների քվեարկելու վարքը և նրանց գաղափարական նույնականացումը[5]։ ANES-ը նաև ցույց է տալիս սանդղակի դիրքի և «փոխարկելիության» միջև փոխհարաբերությունները՝ հավանականությունը, որ քարոզարշավից կախված կարող է փոխվել անձի քվեարկության մտադրությունը[6]։ Չափման այս մեթոդը նաև լավ ցույց է տալիս, թե որքան բևեռացված է հասարակությունը։ Օրինակ, 2004 թվականի ԱՄՆ ընտրողների միայն 13%-ն էր համարվում տատանվող ընտրող, ինչը նախորդ ընտրությունների համեմատ ավելի ցածր է։

Մոնիտորինգ խմբագրել

Սովորաբար օգտագործվում են հարցումներ պարզելու համար, թե արդյոք քաղաքացիները տատանվող ընտրողներ են, թե ոչ։ Մարդկանց հարցնում են իրենց քվեարկության վարքագծի մասին առաջին քննարկվող ընտրությունների ժամանակ։ Նույն մարդկանց նորից հարցնում են քննարկվող երկրորդ ընտրությունների իրենց ներկայիս քվեարկության պահվածքի մասին։ Երկու տեղեկատվությունը համեմատելով հնարավոր է որոշել՝ դրանք համընկնում են, թե ոչ։ Այս մոտեցումը խնդրահարույց է, քանի որ սկզբնական հարցվողներից ոչ բոլորից է հնարավոր կրկին հարցազրույց վերցնել և այլն։ Հետևաբար, կիրառվում է այսպես կոչված հետկանչման մեթոդ. մարդկանց հարցնում են, թե ինչպես են քվեարկելու ընթացիկ ընտրությունում, ինչպես նաև, թե ինչպես են քվեարկել նախորդ ընտրություններում։ Այս մեկ հարցումը, սակայն նույնպես խնդիրներ է առաջացնում. մի շարք հարցվածներ այլևս չեն կարողանում հիշել իրենց նախկին քվեարկության պահվածքը կամ չեն ցանկանում դա նշել։ Հետեւաբար, չափման զգալի սխալներ կան։ Գերմանիայում տարածված այս մեթոդը զգալիորեն մեղմում է փոփոխական քվեարկության դինամիկան[7]։

Եզրագիծ խմբագրել

Ընտրությունների ժամանակ կան «որոշ» կամ «կողպեք» ձայներ, ընտրողներ, ովքեր ամուր թիկունք են կանգնում կամ կողմ են կոնկրետ թեկնածուին և չեն մտածի փոխել իրենց կարծիքը, ինչ էլ ասի ընդդիմությունը։ Տատանվող ընտրողները չեն կողմնորոշվում, թե ինչպես են քվեարկելու։ Նրանց երբեմն անվանում են չկողմնորոշված ընտրազանգված, չկողմնորոշվածներ կամ անկայուն ընտրողներ։

Նրանք կարող են լինել դժգոհ կուսակցականներ, որոնք բաց են այլ կուսակցությունների օգտին քվեարկելու գաղափարի առաջ, կամ կարող են պաշտոնապես գրանցված լինել որպես «անկախներ» կամ պարզապես մարդիկ, ովքեր երբևէ ուժեղ կապ չեն ունեցել որևէ քաղաքական կուսակցության հետ և կքվեարկեն՝ կախված որոշ բաներից, որոնցով կարելի է ազդել նրանց վրա՝ առողջապահություն, նպաստներ, նախընտրական քարոզարշավ և այլն։

 
«Խոզի տակառը»[8]. 1917 թվականի ծաղրանկար New York World թերթից

Ոմանք կարող են լինել մարդիկ, ովքեր նախկինում երբեք չեն օգտվել ընտրելու իրենց իրավունքից, օրինակ՝ նրանք, ովքեր նոր են հասել ընտրելու տարիքին։ Որոշ, բայց ոչ բոլոր, տատանվող ընտրողներ համարվում են «ցածր տեղեկատվական ընտրողներ»։ Քանի որ տատանվող ընտրողների ձայները համարվում են «ձեռք բերված», թեկնածուները քարոզարշավի ջանքերի արդար համամասնությունն ուղղում են նրանց, բայց նրանք պետք է մտահոգվեն նաև իրենց քաղաքական հիմքը կազմող ընտրողների մասնակցությամբ։ Կարծիք կա, որ տատանվող ընտրողները հիմնականում դրդված են սեփական շահերից, այլ ոչ թե արժեքներից կամ գաղափարախոսությունից և, հետևաբար, հատկապես հակված են ուրիշի ազդեցությա տակ ընկնել, հեշտությամբ խայծը կուլ են տալիս, այսինքն, հակված են խոզի տակառի ազդեցությամբ կողմնորոշվելուն։

Եթե ընտրատարածքում մեծ մասը տատանվող ընտրողներ են, այն հաճախ անվանում են մարգինալ տեղ, և քարոզարշավի մեծ ռեսուրսներ են գոործադրվում այնտեղ։

Ընտրողների վարքագծի զարգացում խմբագրել

ԵՄ-ում բառի նեղ իմաստով տատանվող ընտրողների մասնաբաժինը նախկինի համեմատ զգալիորեն աճել է[9]։

Մինչ 2017 թվականի դաշնային ընտրություններում AfD-Գերմանիայի համար ալտերնատիվ կուսակցության մուտքը,Գերմանիայի Բունդեսթագում ներկայացված կուսակցությունները բաժանվում էին երկու քաղաքական ճամբարների՝ «աջ» և «ձախ» ճամբարներ։ «Աջ ճամբարում» ընդգրկված էին`

Մինչդեռ «ձախ ճամբարը» ներառում էր`

«Ճամբարային տեսության» ներկայացուցիչները մինչև 2017 թվականը ենթադրում էին, որ օրինակ, մարդը, ով վերջին ընտրություններում քվեարկել էր SPD-ի օգտին, բայց դժգոհ էր «իր» կուսակցությունից, կարող էր քվեարկել մեկ այլ «ձախ» կուսակցության կամ ոչ մի կուսակցության օգտին ընթացիկ ընտրություններում, բայց «աջակողմյան» կուսակցության ճամբարի կողմը չէր անցնի։ Եվ ճիշտ հակառակը, քիչ հավանական էր, որ ընտրողը, ով վերջերս քվեարկել էր իր համար սոցիալական պատասխանատվություն կրող «աջ» կուսակցության օգտին, բայց դժգոհ էր նրա ներկայիս քաղաքականությունից, ընթացիկ ընտրություններում կքվեարկի Կանաչների օգտին։

Սակայն 2018 թվականի Բավարիայի նահանգային ընտրությունների օրինակով, պարզ դարձավ, որ «ճամբարային տեսությունն» այլևս չի արդարացնում կուսակցությունների հույսերը[10][11][12][13]։ Օրինակ, Գերմանիայի ՔԴՄ-ն մեղադրվում է 2005 թվականից ի վեր երեք դաշնային մեծ կոալիցիաներում «սոցիալ-դեմոկրատացվելու» մեջ։

Եվրոպայում սոցիալ-դեմոկրատական մյուս կուսակցությունները նույնպես ձայների նման կորուստներ են ունեցել։ Հունական ՊԱՍՕԿ-ի ձայների բաժինը խորհրդարանական ընտրություններում 2009 թվականի 43,9 տոկոսից 2015 թվականին նվազել է հասնելով 4,7 տոկոսի։ Այս գործընթացի որոշ դիտորդներ խոսում են Եվրոպայում սոցիալիստական կամ սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունների պասոկացման մասին[14]։

Ազդեցություն խմբագրել

Սվինգ կամ տատանվող ընտրողները երբեմն կարող են մեծապես ազդել ընտրությունների արդյունքների վրա։ Առաջին անգամ ընտրողներին և տատանվող ընտրողներին է վերագրվում 1998 թվականին Մինեսոտայի նահանգապետի ընտրություններում Ջեսի Վենտուրայի հաղթանակը։ Կայուն այն ընտրողները, ովքեր պաշտպանում են երրորդ կողմի թեկնածուներին, հիմնական թեկնածուներից խլում են նրանց պոտենցիալ ձայները։ Վենտուրան երրորդ կողմի թեկնածու էր. նրա հակառակորդները դիտվում էին որպես երկու մեծ կուսակցությունների թույլ թեկնածուներ, և այս իրավիճակը սովորականից շատ ավելի տատանվող ընտրողներ ստեղծեց։ Սա հանգեցրեց նրան, որ ընտրություններում հաղթեց երրորդ կուսակցության թեկնածու Ջեսի Վենտուրան։

Միացյալ Նահանգների Գերագույն դատարանում տատանվող դատավորները, եթե այդպիսին կա, ըստ էության որոշում է վճռի ընդհանուր արդյունքը տարաձայնությունների ժամանակ, ինչը կարող է նշանակալիորեն ազդել որոշումների վրա։ Օրինակ, 2000 թվականի ընտրություններում Միացյալ Նահանգների նախագահի արդյունավետ որոշումը, ի վերջո, կայացրել է դատավոր Էնթոնի Քենեդին`«Բուշն ընդդեմ Գոռի» գործով[15]։

Օրինակներ խմբագրել

Տատանվող ընտրողների ընդհանուր օրինակներից են «Ռեյգանյան դեմոկրատները» (դեմոկրատներ, ովքեր քվեարկել են հանրապետական Ռոնալդ Ռեյգանի օգտին 1980-ականներին) և «Քլինթոնի պահպանողականները» (հանրապետականներ, ովքեր քվեարկել են դեմոկրատ Բիլ Քլինթոնի օգտին 1990-ականներին)։ Իր 2012 թվականի «The Swing Vote» գրքում Լինդա Կիլիանը ամերիկյան տատանվող ձայնը բաժանում է 4 խմբակցությունների՝

  1. NPR (Ազգային հանրային ռադիո) հանրապետականներ
  2. Ամերիկայի առաջին դեմոկրատներ
  3. Facebook սերունդ
  4. Starbucks մայրիկներ և հայրիկներ։

Միացյալ Նահանգների Գերագույն դատարանում ասոցիացված դատավորներ Փոթեր Ստյուարտը, Բայրոն Ուայթը, Սանդրա Դեյ Օ'Քոնորը, Էնթոնի Քենեդին և գլխավոր դատավոր Ջոն Ռոբերթսը որակվել են որպես դատարանի երկու խմբակցությունների միջև տեղի ունեցող ձայներ։ Միացյալ Թագավորությունում տատանվող ընտրողների անձնավորումների կարծրատիպային օրինակներ են «Էսսեքսի տղամարդ» կամ «Մոնդեոի տղամարդ»[16], «Վուսթեր կինը»[17] և «Հոլբի քաղաքի կինը»[18][19]։

Փոփոխականության հակասականություն խմբագրել

Աճող համամասնության պատճառը, ի թիվս այլ բաների, երևում է նրանում, որ ավանդական կապերը որոշակի սոցիալական խմբերի հետ գնալով թուլանում են։ Օրինակ, ավելի հավանական է, որ կրոնական մարդիկ, օրինակ Գերմանիայում` Քրիստոնեական-դեմոկրատների օգտին կքվեարկեն կամ քվեարկել են, իսկ արհմիութենականներն ավելի հավանական է, որ քվեարկեն Սոցիալ-դեմոկրատների օգտին։

Գոյություն ունեն տարբեր տեսակետներ տատանվող ընտրողների բնութագրերի վերաբերյալ։

  1. Թերահավատ տեսակետ. տատանվող ընտրողները դիտվում են որպես «քաղաքական սորուն ավազ», ըստ որի քիչ քաղաքական հետաքրքրություններով կամ տեղեկություններով մարդիկ տեղափոխվում են մեկ այստեղ և մեկ այնտեղ։
  2. Լավատեսական տեսակետ. տատանվող ընտրողները դիտվում են ոչ միայն որպես այն քաղաքացիներին, ովքեր հատկապես ազդեցիկ են ընտրություններում, այլ նաև նրանց դիտարկում են որպես միջինից բարձր կրթված ընտրող վերնախավ, որը մեծ հետաքրքրություն ունի քաղաքականության նկատմամբ[20]։

Այդպիսով, տատանվող ընտրողներն ունեն նույն թվով անշահախնդիր, վատ կրթված և անտեղյակ մարդիկ, ինչպես նաև շատ հետաքրքրված, բարձր կրթված և շատ լավ տեղեկացված մարդիկ, ինչպես ընտրողները, ովքեր երկու անընդմեջ ընտրություններում չեն քվեարկում տարբեր կուսակցությունների օգտին[21]։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Gerd Schneider / Christiane Toyka-Seid: Das junge Politik-Lexikon von www.hanisauland.de. Bundeszentrale für politische Bildung. 2019. Abgerufen am 6. Mai 2019
  2. ↑ Wechselwähler (Politikwissenschaft). wissen.de. Abgerufen am 6. Mai 2019
  3. ↑ Eulau, Heinz; Fiorina, Morris P. (1981). «Retrospective Voting in American National Elections». Political Science Quarterly. 96 (4): 671. doi:10.2307/2149903. ISSN 0032-3195. JSTOR 2149903.
  4. ↑ Sabine Kinkartz: Europawahl: Mehr als zehn Prozent rechte Stammwähler. dw.com. 26. April 2019, abgerufen am 8. Mai 2019
  5. ↑ Weisberg, Herbert F.; Rusk, Jerrold G. (1970 թ․ դեկտեմբեր). «Dimensions of Candidate Evaluation». American Political Science Review. 64 (4): 1167–1185. doi:10.2307/1958364. ISSN 0003-0554. JSTOR 1958364.
  6. ↑ Mayer, William (2008 թ․ հունվար). «one What Exactly Is a Swing Voter? Definition and Measurement». Journalists Resource.
  7. ↑ Harald Schoen: Den Wechselwählern auf der Spur: Recall- und Paneldaten im Vergleich. In: Jan W. van Deth, Hans Rattinger, Edeltraud Roller (Hrsg.): Die Republik auf dem Weg zur Normalität? Wahlverhalten und politische Einstellungen nach acht Jahren Einheit. Leske und Budrich, Opladen 2000, S. 199–226; Harald Schoen: Wechselwahl. In: Jürgen W. Falter, Harald Schoen (Hrsg.), Handbuch Wahlforschung. VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden 2005, S. 367–387; Harald Schoen: Does ticket-splitting decrease the accuracy of recalled previous voting? Evidence from three German panel surveys, in: Electoral Studies 30, 2011, S. 358–365.
  8. ↑ The Independent. Robarts - University of Toronto. New York : S.W. Benedict. 1849.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)
  9. ↑ Sabine Kinkartz: Europawahl: Mehr als zehn Prozent rechte Stammwähler. dw.com. 26. April 2019, abgerufen am 6. Mai 2019
  10. ↑ Julian Stahnke / Julius Tröger / Sascha Venohr / Matthias Breitinger: Wechselwähler in Bayern: Wo der CSU die absolute Mehrheit verloren ging. zeit.de. 15. Oktober 2018. Abgerufen am 6. Mai 2019
  11. ↑ "Linke Ideologien bestimmen Diskussion": Wirtschaft geht hart mit Merkel-Politik ins Gericht. Focus Money Online. 23. Oktober 2016, abgerufen am 7. Mai 2019
  12. ↑ Unruhe in der Union: Konservative fürchten Verlust ihrer politischen Heimat. Spiegel Online. 11. September 2010, abgerufen am 7. Mai 2019
  13. ↑ Isabell Trommer: Der deutsche Konservatismus hat sich erschöpft. sueddeutsche.de. 21. Januar 2019, abgerufen am 7. Mai 2019
  14. ↑ Judith Görs: Krankenakte Sozialdemokratie – Warum Europas Genossen am Tropf hängen. n-tv.de. 29. Dezember 2018, abgerufen am 7. Mai 2019
  15. ↑ «Bush v. Gore». Oyez (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  16. ↑ Ollie Stone-Lee, Who's the new Mondeo man?, BBC News 2 January 2005
  17. ↑ «Do 'Workington Man' and 'Worcester Woman' decide elections?». The Spectator (ամերիկյան անգլերեն). 2019 թ․ նոյեմբերի 9. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 24-ին.
  18. ↑ Livingstone, Tomos (2013 թ․ մարտի 28) [Originally published 3 August 2009]. «Tories hope Holby City Woman will clinch the next General Election for them». WalesOnline. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  19. ↑ «Can Tories win over Holby Woman? | David Aaronovitch - Times Online». web.archive.org. 2009 թ․ հուլիսի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  20. ↑ Klaus von Beyme: Das politische System der Bundesrepublik Deutschland. Eine Einführung, 9. Auflage, Westdeutscher Verlag: Wiesbaden 1999, S. 112.
  21. ↑ Jürgen W. Falter, Harald Schoen: Wechselwähler in Deutschland: Wählerelite oder politischer Flugsand? In: Oskar Niedermayer, Bettina Westle (Hrsg.), Demokratie und Partizipation. Festschrift für Max Kaase, Wiesbaden: Westdeutscher Verlag, 2000, S. 13–33.

Գրականություն խմբագրել

 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լողացող_քվե&oldid=9567241» էջից