Լենցի կանոն

Լենցի կանոն, որոշում է ինդուկցիոն հոսանքի ուղղությունը և ձևակերպվում է հետևյալ կերպ։

Ինդուկցիոն հոսանքն ունի միշտ այնպիսի ուղղություն, որ թուլացնում է առաջացման պատճառի գործունեությունը, կամ ինդուկցիոն հոսանքն ուղղված է իր առաջացման պատճառին հակառակ։

Կանոնը ձևակերպվել է 1833 թվականին Է. Լենցի կողմից։ Ավելի ուշ, 1887 թվականին Լե Շատելյեի և 1887 թվականին Բրաունի աշխատանքներում ընդհանրացվել է բոլոր ֆիզիկական երևույթների վրա։ Այդ ընդհանրացումը հայտնի է ինչպես Շատելյե-Բրաունի սկզբունք։

Լենցի կանոնի էֆեկտիվ ցուցադրումը կոչվում է Թոմսոնի փորձ։

Կանոնի ֆիզիկական իմաստ

Ֆարադեյի էլեկտրամագնիսական ինդուկցիայի օրենքի համաձայն, կոնտուր թափանցող մագնիսական $\Phi$ հոսքի փոփոխության դեպքում, նրանում առաջանում է ինդուկցիոն։ Այդ հոսանքի առաջացման համար պատասխանատու էլեկտրաշարժ ուժի մեծությունը որոշվում է հետևյալ բանաձևով։

${\mathcal {E}}^{ind}=-{\frac {d\Phi }{dt}},$

որտեղ «մինուս» նշանը ցույց է տալիս, որ ինդուկցիոն հոսանքը խոչընդոտում է հոսքի փոփոխությանը

Ալյումինե փակ կոնտուրը հոսանքի ուղղությունը փոխելիս շարժվում է հակառակ ուղղությամբ։ Լենցի կանոնի ցուցադրում։

Լենցի կանոնի ցուցադրում

Լենցի կանոնը կրում է ընդհանուր բնույթ և ճշմարտացի է տարբեր ֆիզիկական իրավիճակներում։ Եթե մագնիսական հոսքը փոխվում է կոնտուրի չափերի փոփոխության պատճառով, ապա ինդուկցիոն հոսանքն առաջանում է Լորենցի ուժի շնորհիվ։ Եթե մագնիսական հոսքը փոխվում է հոսանքի ուժի փոփոխության պատճառով, ապա ինդուկցիոն հոսանքն առաջանում է մրրկային էլեկտրական դաշտի շնորհիվ, որն առաջանում է մագնիսական դաշտի փոփոխությունից։

Ցանկացած դեպքում, փոփոխություն այնպիսին է, որ ձգտում է հավասարակշռել հոսքի փոփոխությունը։

Եթե անշարժ հոսանքակիր կոնտուր թափանցող արտաքին մագնիսական դաշտը ստեղծվում է մեկ այլ կոնտուրով անցնող հոսանքով, ապա ինդուկցիոն հոսանքը կարող է ունենալ տարբեր ուղղություններ, կախված նրանից մեծանում, թե փոքրանում արտաքին դաշտ ստեղծող հոսանքը։ Փոքրացող հոսանքի ստեղծած ինդուկցիոն հոսանքը ձգտում է մեծացնել հոսքը, իսկ աճող հոսանքի ստեղծած ինդուկցիոն հոսանքը ձգտում է փոքրացնել այն։

Արտաքին հղում

• A dramatic demonstration of the effect

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լենցի կանոն» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 566)։