Լայտա (գետ)
Լայտա կամ Լիտավա[1] (գերմ.՝ Leitha, հունգ.՝ Lajta), գետ Ավստրիայում և Հունգարիայում, Դանուբի աջ վտակը։ Աննավարկելի է։
| Լայտա | |
|---|---|
 | |
| Բնութագիր | |
| Երկարություն | 180 կմ |
| Ավազանի մակերես | 2138,1 կմ² |
| Ջրի ծախս | 10 մ³/վ |
| Գետաբերանի տեղակայում | Moson-Danube? |
| Կոորդինատներ | |
| Հոսող հոսքեր | Schwarza?, Pitten? և Warme Fischa? |
| Երկրամաս | Ստորին Ավստրիա |
| Ջրահավաք | Դանուբի ավազան |
 | |
Երկարությունը 180 մետր է, ջրի միջին օգտագործումը 10 մ³/վրկ.: Գետի վրա են տեղակայված Վիներ-Նոյշտադտ, Բռոիկ-ան-դեռ-Լայտա (Ավստրիա) և Մոշոնմադյարովար (Հունգարիա) քաղաքները։ Վերջինը գտնվում է Լայտայի անկման վայրի կողքին՝ Մոշոնյան Դանուբում։ Ինչպես նաև գետի վրա տեղակայված են ավելի փոքր ապրելավայրեր։
Գետը առաջանում է Ֆիշբախկյան Ալպերում Վիներ-Նոյշտադտ-ից դեպի արևելք։ Գետի հիմնական ուղությունը դեպի հարավ է, Նիկկելսդորֆի մոտ անցնում է Հունգարիայի սահմանի մեջ։ Էբենֆուրտի և Լայտապրոդերսդորֆի միջև գտնվող տարածքում, ինչպես նաև Գատտենդորֆոմի տարածքում գետը դահման է առաջացնում Ստորին Ավստրիայում, որը համապատասխանում է Ավստրիայի և Հունգարիայի սահմանը մինչև 1921 թվականը։ Գետի աջ ափին՝ հունգարական սահմանների մոտ ձգվում են Լայտագեբիրգյան լեռները։
Գետից մի քանի ջրանցք է դուրս գալիս, որոնք սնուցում են մանր հիդրոէլեկտրակայանները։ Առանձին տարածքներում այդ ջրանցքները վերցնում են Լայտայի ջրերի մեծամասնությունը։ Գետի մեջ մի քանի գետ է թափվում, այդ թվում նաև Շեդ գետը։
Անվանում խմբագրել
Լայտա գետը անունն առաջացել է Ցիսլեյտանիային և Տրանսլեյտանիային՝ Ավստրո-Հունգարիայի հիմնական մաս կազմող քաղաքների անուններից, որոնք կազմավորվել են ըստ 1867 թվականի Ավստրո-հունգարական համաձայնության։ Ցիսլեյտանմիա և Տրանսլեյտանիա բառերը բառացիրոեն նշանակում են «գետի այս» և «գետի այն մյուս ափին»։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Dubrowski P. Dokładny słownik języka polskiego i ruskiego. — Warszawa: Nakład Ferdynanda Hösick, 1877. — С. 850a.