Իսլամը Գերմանիայում
1960-ական թվականների աշխատանքային միգրացիայի և 1970 թվականից ի վեր քաղաքական փախստականների մի քանի ալիքների պատճառով մուսուլմանները Գերմանիայում դարձել են նշանավոր կրոնական խումբ[1]։ Ըստ պաշտոնական մարդահամարի, որն անցկացվել է 2011 թվականին, Գերմանիայի բնակչության 1, 9 %-ը (մոտ 1,5 միլիոն մարդ) իրեն մուսուլման է հայտարարել։ Հավանաբար, մարդահամարում մուսուլմանների թիվը թերագնահատված է, քանի որ շատ հարցվածներ կարող էին չնշել իրենց դավանանքը[2]։ 2009 թվականին կատարված գնահատականները ցույց են տվել, որ Գերմանիայում կա 4,3 միլիոն մուսուլման (բնակչության 5,4 %)։ Նրանցից 1,9 միլիոնը Գերմանիայի քաղաքացիներ են (2.4 %)[3]։ Գերմանիայի վիճակագրական գործակալության տվյալներով՝ 2005 թվականին Գերմանիայում բոլոր նորածինների 9,1 %-ը ծնվել է իսլամադավան ծնողներից[4]։
Ժողովրդագրություն խմբագրել
Գերմանիայում մուսուլմանների ճնշող մեծամասնությունը թուրքական ծագում ունի (63.2 %)[5]։ Կան նաև փոքր խմբեր Պակիստանից, նախկին Հարավսլավիայի երկրներից, արաբական երկրներից, Իրանից և Աֆղանստանից։ Մուսուլմանների մեծ մասն ապրում է Բեռլինում և նախկին Արևմտյան Գերմանիայի խոշոր քաղաքներում։ Այնուամենայնիվ, ի տարբերություն եվրոպական այլ երկրների մեծամասնության, զգալի իսլամադավան համայնքներ գոյություն ունեն Գերմանիայի որոշ գյուղական շրջաններում, հատկապես Բադեն-Վյուրթեմբերգում, Հեսսենում և Բավարիայի ու Հյուսիսային Հռենոս-Վեսթֆալիայի շրջաններում։ Նախկին Արևելյան Գերմանիայում մուսուլմանները քիչ են, քանի որ մինչև 1989 թվականը աշխատանքային միգրացիա չկար։ Գերմանիայում մուսուլմանների մեծ մասը սուննիներ են (75 %), կան նաև շիա (7 %) ահմադյան (1 %) համայնքներ[6][6]։
Պատմություն խմբագրել
Առաջին մուսուլմանները Գերմանիա են ժամանել 18-րդ դարում Գերմանիայի և Օսմանյան կայսրության միջև դիվանագիտական, ռազմական և տնտեսական հարաբերությունների շրջանակներում[7]։ Տասնութերորդ դարի սկզբին Պրուսիայում ծառայում էին իսլամադավան 20 զինվոր ֆրիդրիխ Վիլհելմ I-ի մոտ։ 1745 թվականին թագավոր Ֆրիդրիխ II-ը պրուսական բանակում ստեղծեց մուսուլմանական ստորաբաժանում, որը բաղկացած էր հիմնականում բոսնիացիներից, ալբանացիներից և թաթարներից։ 1760 թվականին ստեղծվեց կորպուս՝ շուրջ 1000 բոսնիացիներով[8]։
1798 թվականին Բեռլինում ստեղծվեց մուսուլմանական գերեզմանատուն։ Ներկայումս գործում է 1866 թվականին ստեղծված մուսուլմանական գերեզմանատունը[9]։
1932 թվականին Համաշխարհային իսլամական Կոնգրեսի գերմանական բաժինը և Իսլամական կոլոկվիումը ստեղծեցին Գերմանիայում առաջին իսլամական կրթական հաստատությունը երեխաների համար։
1942 թվականին, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, հիմնադրվել է Իսլամական ինստիտուտը (Մաահադ ալ-Իսլամ), որը ներկայումս հայտնի է որպես Գերմանիայի Կենտրոնական Իսլամական արխիվային ինստիտուտի անունով (Zentralinstitut Islam-Archiv-Deutschland)։
1961 թվականին Արևմտյան Գերմանիայի իշխանությունները հրավիրեցին օտարերկրյա բանվորների (գաստարբայտեր), որոնց մեծ մասը Գերմանիա ժամանեց Հարավարևելյան Անատոլիայի (Թուրքիա) գյուղական շրջանից։ Նրանց երբեմն անվանում են զուգահեռ համայնք էթնիկ գերմանացիների ներսում[10]։
Իսլամական հոսանքներ խմբագրել
Գերմանիայում մուսուլմանները պատկանում են տարբեր իսլամական հոսանքներին (մոտավորապես տվյալներ)․
Իսլամական կազմակերպություններ խմբագրել
Գերմանիայում բնակվող մուսուլմանների ավելի փոքր մասը կրոնական կազմակերպությունների անդամներ են։ Դրանցից շատերը․
- Կրոնների հարցերով թուրք-իսլամական միություն (Türkisch-Islamische Union der Anstalt für Religion, Diyanet İşleri Türk İslam Birliği, DİTİB), թուրքական կրոնների հարցերով կոմիտեի (կրոնների հարցերով վարչություն) գերմանական ֆիլյալ, Քյոլնի կենտրոնակայան։
- Milli Görüş իսլամական համայնք (Islamische Gemeinschaft Millî Görüş, İslâm Toplumu Millî Görüş), թուրքական Saadet Partisi կուսակցությանը մոտ կազմակերպություն, որի կենտրոնակայանը գտնվում է Քերպենում։
- Ջամաթ ան-Նուր իսլամական համայնք (Islamische Gemeinschaft Jama' at-un Nur), Սաիդ Նուրսիի «Ռիսալե-ի Նուր» ընկերության գերմանական մասնաճյուղը։
- Իսլամական համայնքը Գերմանիայում (Islamische Gemeinschaft in Deutschland), արաբական մուսուլմանների կազմակերպություն, որը մոտ է մուսուլման եղբայրներին (Մայնի Ֆրանկֆուրտ)։
- Ահմադյան Մուսուլմանական ջամաթ Գերմանիայում (Ahmadiyya Muslim Jamaat Deutschland), Համաշխարհային Ահմադյան մուսուլման համայնքի գերմանական մասնաճյուղ[14]։
Բացի այդ, կան բազմաթիվ տեղական կազմակերպություններ, որոնք թվարկված չեն։ 2002 թվականին արգելվեցին Հիզբ ութ-Թահրիր ալ-Իսլամի կազմակերպությունները և, այսպես կոչված, խալիֆայության պետությունը, որը հիմնադրվել է Քեմալեթին Կապլանի կողմից և հետագայում ղեկավարվել է նրա որդու՝ Մեթին Կապլանի կողմից, քանի որ նրանց ծրագրերը հակասում էին Գերմանիայի Սահմանադրությանը։
Մարտահրավերներ և քննադատություններ խմբագրել
Մզկիթների կառուցումը բախվում է տեղի բնակչության քննադատությանը։ Այսպես, հակասություններն առաջացել են 2007 թվականին Քյոլնում Մեծ մզկիթ կառուցելու մուսուլմանների ծրագրերի պատճառով[15]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ "Rauf Ceylan: Muslims in Germany: Religious and Political Challenges and Perspectives in the Diaspora Արխիվացված 2018-07-16 Wayback Machine,
- ↑ «Census reveals German population lower than thought». BBC News. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 31-ին.
- ↑ «Studie: Deutlich mehr Muslime in Deutschland | Deutschland | DW.COM | 23.06.2009». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 8-ին.
- ↑ Frank Gesemann.
- ↑ «Germany». Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 «Mitgliederzahlen: Islam» Արխիվացված 2017-05-09 Wayback Machine, in: Religionswissenschaftlicher Medien- und Informationsdienst|Religionswissenschaftliche Medien- und Informationsdienst e.
- ↑ State Policies Towards Muslim Minorities. Արխիվացված 2007-11-19 Wayback Machine
- ↑ Frederick the Great’s Army Albert Seaton.
- ↑ Islamischer Friedhof am Columbiadamm
- ↑ "Rauf Ceylan: Immigration and Socio-Spatial Segregation — Opportunities and Risks of Ethnic Self-Organisation Արխիվացված 2010-10-19 Wayback Machine,
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 11,7 11,8 «Anzahl der Muslime in Deutschland nach Glaubensrichtung im Jahr 2015* (in 1.000)» Արխիվացված 2017-08-30 Wayback Machine, in: Statista GmbH, Retrieved 27 January 2016
- ↑ «Was ist „Ahmadiyyat“?» Արխիվացված 2016-01-22 Wayback Machine, in: Ahmadiyya Muslim Jamaat Germany Website, Retrieved 27 January 2016
- ↑ Der Tagesspiegel: Moschee in Wilmersdorf: Mit Kuppel komplett Արխիվացված 2018-07-05 Wayback Machine, 29 August 2001, Retrieved 27 January 2016
- ↑ Ahmadiyya Muslim Mosques Around the World, pg. 44
- ↑ «Germany». Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. See drop-down essay on «Religious Freedom in Germany»
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իսլամը Գերմանիայում» հոդվածին։ |