Իզաբելլա Մերի Բիտոն ( երիտասարդ հասակում Մեյսոն, առավել հայտնի է Միսսիս Բիտոն, անգլ.՝ Isabella Mary Beeton, մարտի 12, 1836(1836-03-12)[1], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[2] - փետրվարի 6, 1865(1865-02-06)[3][1], Swanscombe, Swanscombe and Greenhithe, Դարթֆորդ, Միացյալ Թագավորություն և Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[2]), բրիտանացի տնային տնտեսուհի, խոհարար և գրող, հայտնի խոհարարական և տնային տնտեսության գրքի հեղինակ (Mrs Beeton’s Book of Household Management), որն առաջին անգամ հրատարակվել է 1861 թվականին։ Խոհարարության մեջ առաջիններից մեկն է համարվում[4]։

Իզաբելլա Բիտոն
անգլ.՝ Isabella Beeton
Ծնվել էմարտի 12, 1836(1836-03-12)[1]
ԾննդավայրԼոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[2]
Վախճանվել էփետրվարի 6, 1865(1865-02-06)[3][1] (28 տարեկան)
Վախճանի վայրSwanscombe, Swanscombe and Greenhithe, Դարթֆորդ, Միացյալ Թագավորություն կամ Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[2]
ԳերեզմանՎեստ Նորվուդի գերեզմանատուն
Մասնագիտությունհրատարակիչ, լրագրող, գրող, cookbook writer, գործարար և խմբագիր
Լեզուանգլերեն
Քաղաքացիություն Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
ԺանրերԵփութուխ
ԱմուսինSamuel Orchart Beeton?
 Isabella Beeton Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Ծագում

խմբագրել

Իզաբելլա Մերի Բիտոնը ծնվել է Չիպսայդեում (Լոնդոն)։ Նրան մեծացրել է մայրը, քանի որ նրա հայրը մահացել էր դեռ երբ նա փոքր հասակում է եղել։ Շուտով նրա մայրն ամուսնացել է ձիարշավարանի աշխատակցի հետ և տեղափոխվել նրա մոտ՝ Էպսոմ։ Միջնակարգ կրթությունը մի քանի տարի ստացել է Գերմանիայում, որտեղ նաև լավ սովորել է դաշնամուր նվագել, ապա վերադարձել հայրենիք։ Նրա խորթ հայրն առաջին ամուսնությունից ուներ չորս երեխա, իսկ ընտանիքում կային քսանմեկ երեխա, որոնցից Իզաբելլան ամենամեծն էր, այդ իսկ պատճառով մայրը փոքր տարիքից նրան սովորեցրել է կենցաղային տարբեր գործեր, առաջին հերթին՝ խոհարարություն։

Ընտանիք

խմբագրել

1856 թվականին Իզաբելլան ամուսնացել է հրատարակիչ Սեմյուել Բիթոնի հետ, մեկ տարի անց նա որդի է ունեցել, որը շուտով մահացել է։ Երկու տարի անց նա լույս աշխարհ է բերել ևս մեկ երեխա, որը մահացել է 1861 թվականին կարմիր տենդից։ Նա ունեցել է ևս երկու որդի 1863 և 1865 թվականներին։

Գործունեություն

խմբագրել

1850-ականներ թվականների վերջերին Բիթոնը որոշել է գրավոր արձանագրել խոհարարության և տնային տնտեսության իր փորձը և սկսել է գրել բազմաթիվ հոդվածներ այս թեմաներով, որոնք տպագրվել են նրա ամուսնու կողմից հրատարակված ամսագրերում, և ունեցել են մեծ հաջողություններ։ 1861 թվականին բոլոր այդ հովածները հավաքվել են մեկ գրքում։ Գրքի ամբողջական անվանումն էր «Ընտանիքի ղեկավարման մասին, որը իր մեջ ներառում է տեղեկություններ՝ խոհանոցի, սպասարկման ոլորտի մասին, նաև բժշկականա, սանիտարական և իրավական հուշագրեր։ Նրանք ներկայացված են իրենց ծագման պատմությամբ, հատկություններով և կիրառությամբ, ներկայացված է այն ամենը,որը վերաբերբվում է տնային կյանքին և հարմարավետությանը»: Գիրքն անմիջապես ստացել է մեծ ճանաչում։ Գիրքը ոչ միայն խոհարարական էր․ գրքի 1112 էջից մոտ 900-ը նվիրված էր թե ինչպես պատրաստել տարբեր ուտեստներ։

Իզաբելլա Մերի Բիտոնը մահացել է հետծննդյան տենդից՝ չորրորդ երեխայի ծնվելուց հետո և թաղվել Լոնդոնի Վեսթ Նորվուդ (West Norwood) գերեզմանատանը։

Ճանաչում

խմբագրել

Իզաբելլա Մերի Բիտոնի գիրքը դեռևս ճանաչվում է, որպես վիկտորյական դարաշրջանի բրիտանական խոհանոցի ամենաընդգրկուն աղբյուրը։ Բացի այդ, նա, որոշ տեղեկությունների համաձայն, համարվում է այն բաղադրատոմսերի առաջին հեղինակը, որտեղ բաղադրատոմսի նկարագրության սկզբում թվարկվում են ուտեստ պատրաստելու համար անհրաժեշտ բաղադրիչները[5]։

Մատենագրություն

խմբագրել
  • Sarah Freeman: Isabella and Sam: The Story of Mrs Beeton, London: Victor Gollancz, 1977։
  • The Book of Household Management, comprising information for the Mistress, Housekeeper, Cook, Kitchen-Maid, Butler, Footman, Coachman, Valet, Upper and Under House-Maids, Lady’s-Maid, Maid-of-all-Work, Laundry-Maid, Nurse and Nurse-Maid, Monthly Wet and Sick Nurses, etc. etc.—also Sanitary, Medical, & Legal Memoranda: with a History of the Origin, Properties, and Uses of all Things Connected with Home Life and Comfort
  • Kathryn Hughes: The Short Life and Long Times of Mrs Beeton, 2005, ISBN 1841153737։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 A Historical Dictionary of British Women — 2 — Routledge, 2003. — P. 40. — ISBN 978-1-85743-228-2
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 WeChangEd
  3. 3,0 3,1 3,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  4. «Isabella Beeton: "Wife and Fellow Worker"». Months of Edible Celebrations. 2009 թ․ մարտի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 26-ին. {{cite web}}: |first= missing |last= (օգնություն)
  5. Hughes, S. 188ff, 205
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իզաբելլա Բիտոն» հոդվածին։