Ժեքս
Ժեքս (ֆր.՝ Gex), քաղաք և համայնք Ֆրանսիայի Էնա գավառում։ Նույնանուն շրջանի և կանտոնի վարչական կենտրոնն է։
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| Ժեքս | |||
| ֆր.՝ Gex[1] | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Ֆրանսիա | ||
| Մակերես | 32,02 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 532 մետր | ||
| Բնակչություն | ▼13 078 մարդ (հունվարի 1, 2021)[2] | ||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||
| Փոստային դասիչ | 01170[3] | ||
| Պաշտոնական կայք | gex.fr(ֆր.) | ||
| |||
.svg)
Աշխարհագրական դիրք խմբագրել
Ժեքսը գտնվում ծովի մակարդակից 600 մ բարձրության վրա, 16 կմ հյուսւի–արևմուտքում Ժնևում գետի երկայնքով Ժուրնան լեռներում Ժուրնան։
Պատմություն խմբագրել
Ջեկսի տարածքը շատ վաղ է բնակեցվել։ Շատ վաղ հնագիտական պեղումները թվագրվել են 1800 մ․ թ․ա․։ Հին Հռոմի և Գալլերի ժամանակաշրջանում նա եղել է ամուր հենակետ։
Առաջին անգամ պատմական փաստաթղթերում Ջեկսը հիշատակվում է ինչպես de Gayo։ Հետո հանդիպում են անվանումներ Gaix (1137), Jaz (1160), Gez (1227), Jayz (1234), Jax (1265), Jacium (1278), Geyz (1289), Ges (1416), և վերջապես՝ Gex (1559)։
19–րդ դարի սկզբին Ջեկսը եղել է Ջեկս տոհմի բնակատեղին, որը հետագայում անցել է Ջենովյան կոմսերի։ Նրանք հզորացնում են քաղաքը և տալիս են նրան ազատություն։ Քաղաքը գրավելուց հետո 1353 թվականին Ամանդա 6 (կոմս Սավոյի) Ջեկսը երկու հարյուր տարի ընկել է Սավոյի իշխանության տակ։ 1536 թ․ քաղաքը գրավել են Ժնևի հրոսակների կողմից և այնտեղ կատարվեց ռեֆորմ։ Սակայն ըստ Լոզանյան պայմանգրի 1564 թ․ Ջեկսը նորից դուրս եկավ Սավեյան տնից։ 1589 թ․ պատերազմի ժանակ Ժնև քաղաքը նորից եղավ վերջին գրավվածը։ Ըստ Լիոնի պայմանագրի 1601 թ․ Ժեկսը բաժանվեց Ֆրանսիայից և նորից անցավ կաթոլիկ հավատքին։
Վիեննայի կոնգրես 1814—1815 թվականներին Ջեկսը թողնում են Ֆրանսիայի կազմում, սակայն քաղաքը մնում է ազատ տնտեսագիտական գոտի, որը հանգեցնում է Ժնևում նեղ առևտրային հարաբերությունների։
Տեսարժան վայրեր խմբագրել
- Եկեղեցի Ջեկս(1860 թ․)
- քաղաքի պատի ավերակներ 13–րդ դարի և հին կառույցներ 17–ից 19-րդ դարեր՝ քաղաքի կենտրոնում։
- Ավերակներ միջնադարյան ամրոցի 13–րդ դարի Ֆլորիմեն ամրոցի։
- Հրշեջ գործի թանգարան։
Տնտեսություն և արդյունաբերություն խմբագրել
Մինչև 20-րդ դարի սկիզբը Ժեքսի բնակչությունը հիմնականում զբաղվում էր գյուղատնտեսությամբ և թեթև արդյունաբերությամբ:Անցյալ դարի 50-ական թվականներից քաղաքը Ժնևի ագլոմերացիայում ավելի ու ավելի է դառնում կարևոր ու զարգացած քաղաք:Ժեկսը ունի լավ ավտոմոբիլային ճանապարհներ:Քաղաքից ոչ հեռու գտնվում է Ժնևի օդանավակայանը։
Զբոսաշրջություն խմբագրել
Ժնևին մոտիկ լինելու փաստը շատ է օգնում Ժեկսին,դեռ 1960-ական թվականներից այստեղ զբոսաշրջիկների տեղատարափ է դիտվում:Կոլե- դե -լա -ֆոսիլ ճանապարհը համարվում է զբոսաշրջիկների դեպի Ժուրնան ուղեվորության սկիզբը,իսկ ձմռանը այստեղ են ժամանում դահուկորդները։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Աղբյուրներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժեքս» հոդվածին։ |