Վիքիպեդիա

Ժանսայա Աբդումալիկ

Ժանսայա Դանիյարովիչ Աբդումալիկ (ղազ.՝ Жансая Даниярқызы Әбдімәлік, հունվարի 12, 2000(2000-01-12)[1], Ալմաթի, Ղազախստան[1]), ղազախ շախմատիստուհի, միջազգային վարպետ (2017) և կանանց գրոսմայստեր (2014), Ալմաթի քաղաքային մասլիխատի 7-րդ գումարման պատգամավոր, ընտրվել է «Նուր Օտան» կուսակցությունից, 2021 թվականի հունվարի 14-ին[2]։

Ժանսայա Աբդումալիկ
ղազ.՝ Жансая Даниярқызы Әбдімәлік
Դիմանկար
Ծնվել էհունվարի 12, 2000(2000-01-12)[1] (24 տարեկան)
ԾննդավայրԱլմաթի, Ղազախստան[1]
Քաղաքացիություն Ղազախստան
ԿրթությունInternational Information Technology University?
Մասնագիտությունշախմատիստ
 Zhansaya Abdumalik Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ժանսայայի առաջին մարզիչը եղել է հայրը՝ Դանիար Աշիրովը[3]։ Աբդումալիկն իր առաջին տիտղոսը նվաճել է վեց տարեկան հասակում․ 2006 թվականին Ալմաթի քաղաքի առաջնության մինչև 8 տարեկան աղջիկների շրջանում[4]։

2007 թվականի հունվարին մասնակցել է Ղազախստանի առաջնությանը՝ մինչև 8 տարեկան աղջիկների շրջանում 9 հնարավորից վաստակել է 8,5 միավոր և զբաղեցրել առաջին տեղը։ Նույն թվականին հունիսին նա ոսկե մեդալ է նվաճեց Ուկրաինայում կայացած միջազգային մրցաշարում և 7 տարեկան հասակում լրացրել առաջին կարգի նորմը։ Նոյեմբերին Թուրքիայում տեղի ունեցած տղաների և աղջիկների աշխարհի առաջնությունում ղազախ շախմատիստուհին զբաղեցրել է 4-րդ տեղը։

2008 թվականի հունվարին նա իր տարիքային խմբում կրկին դարձել է Ալմաթիի չեմպիոն։ Նույն թվականի մարտին Ժանսայան դարձել է մինչև 10 տարեկան աղջիկների շրջանում Ղազախստանի բացարձակ չեմպիոն մինչև 10 տարեկան աղջիկների շրջանում՝ նվաճելով ոսկե մեդալներ «դասական», «արագ» և «բլից» խաղաձևերում։ Հուլիսին Իրանում կայացած Ասիայի առաջնությունում դարձել է հաղթող և կրել շախմատի պատմության մեջ ամենաերիտասարդ Ասիայի չեմպիոնի տիտղոսը։ Հոկտեմբերին Վիետնամում տեղի ունեցած մինչև 8 տարեկան տղաների և աղջիկների աշխարհի առաջնությունում 11 հնարավորից վաստակել է 10 միավոր և նվաճեց աշխարհի չեմպիոնի տիտղոսը[5]։

2010 թվականի հուլիսին Թուրքիայում տեղի ունեցած դպրոցականների աշխարհի առաջնությունում Ժանսայան 9 հնարավորից վաստակել է նույնքան միավոր և գլխավորել մրցաշարի աղյուսակը[6]։ Մրցաշարից հետո նրան շնորհվել է ՖԻԴԵ-ի վարպետի կոչում։

2011 թվականի մայիսին Լեհաստանում նա նվաճել է իր տարիքակիցների աշխարհի ուժեղագույն կին շախմատիստի կոչումը։ ՖԻԴԵ-ն նրան տարեվերջին շնորհել է կանանց միջազգային վարպետի կոչում։

Նոյեմբերին Բրազիլիայի Կալդաս Նովաս քաղաքում մինչև 12 տարեկան աղջիկների աշխարհի առաջնությունում Ժանսայան երկրորդ անգամ դարձել է հաղթող։

2012 թվականի հունիս ամսին ղազախական լրատվամիջոցներում հայտարարել են, որ Աբդումալիկը դարձել է ամենաերիտասարդ կին գրոսմայստերը[7], սակայն ՖԻԴԵ-ի խորհրդակցությունում նրան չեն շնորհել գրոսմայստերի կոչում` մեկ կասկածելի մրցաշարի մասնակցելու պատճառով[8]։ Նույն թվականի նոյեմբերին Սլովենիայի Մարիբոր քաղաքում նա դարձել է աշխարհի առաջնության արծաթե մեդալակիր՝ մինչև 12 տարեկան աղջիկների տարիքային խմբում։

2013 թվականի սեպտեմբերին Աբդումալիկն Թուրքիայում կայացած մինչև 20 տարեկան աղջիկների աշխարհի առաջնությունում գրավել երկրորդ տեղը՝ զիջելով առաջին տեղը ռուս շախմատիստուհի, կանանց գրոսմայստեր Ալեքսանդրա Գորյաչկինային[9]։ Նոյեմբերին առանց պարտության դարձել է Չեխիայում տեղի ունեցած տղամարդկանց միջազգային մրցաշարի հաղթող[10]։

2014 թվականին Ալմաթի քաղաքում Աբդումալիկի ծնողների կողմից հիմնվել է ակադեմիա՝ Ժանսայա Աբդումալիկի շախմատի ակադեմիա[11]։ Ակադեմիայի բացման արարողությանը ներկա է եղել աշխարի նախկին չեմպիոն Անատոլի Կարպովը, որը Աբդումալիկի հետ անցկացրած պարտիաներից երկուսը հաղթել է, մեկը պարտվել, իսկ չորրորդն ավարտվել է ոչ-ոքի[12][13]։ Փետրվարին նրա անունն ընդգրկվել է ՖԻԴԵ-ի կանանց ուժեղագույն վարկանիշ ունեցող շախմատիսստների 100-րդ հորիզոնականում։

2014 թվականի մարտի 30-ին ՖԻԴԵ-ի նՆախագահական խորհուրդը Խանտի-Մանսիյսկում (Ռուսաստան) կայացած նիստում 14-ամյա Ժանսայա Աբդումալիկին շնորհել է կանանց միջազգային գրոսմայստերի կոչում[14]՝ գերազանցելով իր հայրենակից Դինարա Սադուակասովայի ռեկորդը, որը գրոսմայստերի կոչման է արժանացել 16 տարեկանում։ Ապրիլի 20-ին Արաբական Միացյալ Էմիրություններում (Շարջա) տեղի ունեցած Ասիայի կայծակնային առաջնությունում, որտեղ անցկացվում էր դասական շախմատի տղամարդկանց և կանանց Ասիայի մայրցամաքային առաջնությունը, Աբդումալիկը գրավել է երրորդ տեղը՝ թողննելով իրենից առաջ չինացի և հնդիկ գրոսմայստեր Թան Չժունյիին և Հարիկա Դրոնավալլիին[15]։

2013 թվականի արդյունքներով Աբդումալիկը ՖԻԴԵ-ի Ասիայի ֆեդերացիայի կողմից ճանաչվել է Ասիայի մինչև 20 տարեկան լավագույն շախմատիստուհին[16][17],։

2015 թվականի սեպտեմբերին Խանտի-Մանսիյսկում տեղի ունեցած մինչև 20 տարեկան աղջիկների աշխարհի առաջնությունում Աբդումալիկը գրավել է 3-րդ տեղը[18]։

2016 թվականին ղազախ շախմատիստուհին առաջին անգամ դարձել է Ղազախստանի կանանց առաջնության հաղթող[19]։

2017 թվականի մարտին ՖԻԴԵ-ի նախագահական խորհուրդը Աբդումալիկին շնորհել է շախմատի տղամարդկանց միջազգային վարպետի կոչում։ Նա Ղազախստանի շախմատիստուհիներից առաջինն է, որը նվաճել է այդ կոչումը[20]։ Նույն թվականի հուլիսին Աբդումալիկը լրացրել է միջազգային գրոսմայստերի առաջին նորման՝ «World Open 2017» միջազգային խոշոր մրցաշարում (Ֆիլադելֆիա, ԱՄՆ)[21]։ Նոյեմբերին Տարվիզիոյում (Իտալիա) դարձել է մինչև 20 տարեկան աղջիկների աշխարհի չեմպիոն՝ 11 հնարավորից վաստակել 9 միավոր[22]։

2018 թվականի մարտին լրացրել է միջազգային գրոսմայստերի երկրորդ նորմը՝ Սկոպիեում (Մակեդոնիա) տեղի ունեցած «Karpos Open-2018» մրցաշարում, որտեղ 150 մասնակիցների մեջ զբաղեցրել է հինգերորդ տեղը[23], ապրիլին երրորդ նորմն է լրացրել Հունգարիայի մայրաքաղաք Բուդապեշտում կայացած «Budapest Spring Festival 2018» միջազգային մրցաշարում[24]։ Օգոստոսին Համադանում (Իրան) կայացած Ասիայի ազգերի գավաթի մրցաշարում 3-րդ տախտակի վրա նվաճել է բրոնզե մեդալ[25]։

Վարկանիշի փոփոխության գրաֆիկ խմբագրել

Էլոյի վարկանիշի փոփոխություններ[26][27]
Տարի Հնվ Փտր Մրտ Ապր Մայ Հուն Հուլ Օգս Սեպ Հոկ Նոյ Դեկտ Տարվա
լավագույն		 Տարվա
վատագույն
2009 1854 1831 1804 1804 1854 1804
2010 1816 1865 1888 1888 1870 1870 1888 1816
2011 1938 1941 1989 2030 2030 2109 2109 1938
2012 2119 2137 2141 2193 2193 2174 2174 2173 2169 2193 2119
2013 2169 2184 2187 2209 2236 2250 2265 2265 2277 2311 2311 2341 2341 2169
2014 2343 2366 2379 2379 2350 2350 2333 2333 2319 2332 2332 2332 2379 2319
2015 2369 2379 2379 2411 2393 2393 2371 2371 2380 2390 2390 2390 2411 2369
2016 2381 2381 2381 2381 2386 2382 2382 2389 2389 2393 2405 2405 2405 2381
2017 2430 2430 2430 2442 2420 2397 2400 2423 2428 2428 2428 2449 2449 2397
2018 2449 2449 2449 2443 2484 2488 2488 2481 2482 2482 2473 2470 2488 2443
2019 2468 2468 2469 2463 2464 2464 2458 2457 2469 2472 2472 2465 2472 2457
2020 2471 2471 2461 2478 2478 2478 2478 2478 2478 2478 2478 2478 2478 2461
2021 2472 2472 2472 2505 2502 2507 2491 2507 2472
2022 2491 2496 2489 2495 2503 2501 2496 2503 2489
2023 2497 2473 2468 2497 2468


Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 chessgames.com — 2001.
  2. ↑ Ермахан Ибраимов и Жансая Абдумалик стали депутатами маслихата Алматы
  3. ↑ «Нужно уходить из детских шахмат!»
  4. ↑ «Юная королева шахмат Жансая Абдумалик обыграла всех, пожелавших сыграть с ней партию». sport.gazeta.kz. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 3-ին.
  5. ↑ Газета Время — Триумф шахматной принцессы
  6. ↑ Sports.kz — Принцесса метит в королевы
  7. ↑ Tengrinews.kz — 11-летняя казахстанская шахматистка стала самым юным гроссмейстером в мире
  8. ↑ Жансая АБДУМАЛИК. РАССТАВЛЯЯ ТОЧКИ НАД i
  9. ↑ «Александра Горячкина — первая в мире «до 20»». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 29-ին.
  10. ↑ Жансая Абдумалик в Брно-Опен
  11. ↑ «Об Академии | Академия Шахмат Жансаи Абдумалик». chessacademy.kz. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 27-ին.
  12. ↑ Жансая Абдумалик выиграла одну из четырёх партий у Анатолия Карпова
  13. ↑ Академия шахмат Жансаи Абдумалик
  14. ↑ Жансая Абдумалик получила звание международного гроссмейстера среди женщин
  15. ↑ Жансая Абдумалик заняла третье место на чемпионате Азии
  16. ↑ Жансая Абдумалик признана лучшей шахматисткой Азии до 20 лет
  17. ↑ Престижная награда нашла героя, или Почему Жансая Абдумалик уходит от детских шахмат Արխիվացված 2014-07-03 Wayback Machine
  18. ↑ Лучшей шахматисткой мира стала 19-летняя львовянка
  19. ↑ 16-летняя Жансая Абдумалик впервые стала чемпионкой Казахстана по шахматам
  20. ↑ «Жансая Абдумалик первой из шахматисток Казахстана получила звание мужского международного мастера». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 17-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 29-ին.
  21. ↑ Абдумалик выполнила норму мужского международного гроссмейстера
  22. ↑ Жансая Абдумалик стала чемпионкой мира по шахматам до 20 лет
  23. ↑ Абдумалик заняла пятое место на Karpos Open-2018 и выполнила вторую норму мужского гроссмейстера
  24. ↑ Абдумалик будет присвоено звание мужского гроссмейстера
  25. ↑ Знатный улов в Хамадане
  26. ↑ Էլոյի վարկանիշը ՖԻԴԵ ցանկերից։ Աղբյուրներ՝ fide.com, benoni.de, olimpbase.org
  27. ↑ Տեխնիկական խնդիրների պատճառով աղյուսակը ժամանակավորապես չի աշխատում։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժանսայա Աբդումալիկ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ժանսայա_Աբդումալիկ&oldid=9456072» էջից