Թուրքիայի փաստաբանություն

Թուրքիայի փաստաբանություն, Թուրքիայի Հանրապետության սոցիալ-իրավական ինստիտուտներից մեկը։ Այն դատարանում զբաղվում է վստահված անձի իրավունքների, ազատությունների և շահերի պաշտպանությամբ։

Արդարադատության տուն Անկարայի Սիհիյե շրջանում
Անկարայի համալսարանի իրավագիտության ֆակուլտետ,
Թուրքական դատարանի դատական նիստ
Դատական նիստի սովորական դահլիճը թուրքական դատարանում
Դանիշտայ, վերջին ատյանը՝ վարչական դատարանների կայացրած վճիռների և դատական որոշումների քննության համար, որոնք օրենքով չեն դասվել այլ վարչական դատարանների շարքին։
Գերագույն դատարանի առջև արդարության արձանը

Պատմություն խմբագրել

1874 թվականին Բարձր դուռը որոշում կայացրեց «Օտարերկրացիների համար, ովքեր ցանկանում են փաստաբանել Ahkiam adlie դատարանների ընդհանուր քաղաքացիական դատարանում»[1]։ Այսպիսով, Օսմանյան կայսրությունում առաջին փաստաբանությունը ստեղծվեց օտարերկրացիներին օգնելու համար[2]։1876 թվականի հունվարի 13-ը համարվում է Թուրքիայի Ազգային փաստաբանության օրը, կապված է Փաստաբանության մասին առանձին կանոնակարգի ընդունման հետ, կայսրության քաղաքացիների համար նաև փաստաբան է ներկայացվել[2]։

Բարձր դռան փաստաբանին եվրոպական կարգով են ներկայացրել[3]։ Փաստաբանները բաժանվում են երեք խմբի՝ ոմանք կարող են հանդես գալ բոլոր դատարաններում, մյուսները՝ առաջին և երկրորդ ատյանի դատարաններում, իսկ երրորդը՝ միայն առաջին ատյանի դատարաններում։ Այստեղ երևում է Անգլիայի փաստաբանների (բարիստեր, բարձրաստիճան դատապաշտպան՝ փաստաբան, սոլիսիտորներ) հետ ունեցած նմանությունը[4]։

Թուրքիայում փաստաբանության կազմակերպման մասին օրենք խմբագրել

Թուրքիայի փաստաբանական գործունեությունը կարգավորում է «Փաստաբանության մասին» 13-րդ գլխի թիվ 1136 օրենքը։

Փաստաբանի և փաստաբանության բնույթը բացահայտում է թիվ 1136 օրենքի առաջին գլուխը (1-2 հոդվածներ)։ Դա միաժամանակ ենթադրում է պետական ծառայության և անկախ մասնագիտության կարգավիճակ։

Փաստաբանական հոնորար խմբագրել

Փաստաբանական հոնորարի հարցումները կարգավորվել են «փաստաբանական գործունեության մասին» օրենքի 164-րդ հոդվածով։ Փաստաբանի հոնորարը միշտ ներկայացնում է դրամական վարձատրություն։ Թուրքիայում առկա է, այսպես կոչված, փաստաբանի ծառայությունների նվազագույն սակագինը, դա հայցի գումարի նվազագույն տոկոսն է, որը որոշում է հոնորարի չափը։ Փաստաբանը իրավունք չունի վստահված անձի հետ ավելի ցածր գնի շուրջ բանակցություններ վարել։ Օրենքը պարունակում է նվազագույն սակագների շատ մանրամասն ցանց՝ կախված փաստաբանի ծառայությունների տեսակից։ Ընդհանուր կանոն. որքան բարձր է հայցի գումարը, այնքան ցածր է նվազագույն հոնորարը սահմանող տոկոսը։ Օրինակ, եթե հայցադիմումի գումարը 100,000 եվրո է, ապա փաստաբանի նվազագույն հոնորարը կկազմի 11,280 եվրո։ Նվազագույն հոնորարը կախված չէ գործընթացի հաջող ավարտից և վճարվում է փաստաբանի աշխատանքի ավարտին։ Առավելագույն հոնորարը կարող է լինել հայցի պահանջի գումարի 25 տոկոսը[5]։

Օրենքը իրավաբաններին իրավունք է տալիս կնքել pactum de quota litis, այսինքն՝ այն հնարավորություն է տալիս հաճախորդի հետ համաձայնեցնել այսպես կոչված հաջողության հոնորարը:Այս դեպքում պետք է բավարարվեն հետևյալ պահանջները՝ հոնորար` ոչ պակաս, քան փաստաբանության ծառայությունների համար օրենսդրորեն սահմանված նվազագույն սակագինը, հոնորարը չպետք է գերազանցի հայցի գումարի 25 տոկոսը և վճարվում է կանխիկ եղանակո[5]։

Իրավաբանական վարույթի և պատժամիջոցների համակարգի առանձնահատկություններ խմբագրել

Թուրքիայում հնարավոր չէ քննության փուլում դադարեցնել գործընթացը։ Անգամ ապացույցների բացակայության դեպոմ դա կարող է իրականացվել միայն  դատարանում[6]։

Թուրքիայում փաստաբանը դատական համակարգի տարր է և ներկայացնում է ինքնուրույն պաշտպանություն (Թուրքիայի Հանրապետության փաստաբանների մասին օրենքի 1-ին հոդված)։ Այս ձևակերպումը մտցվեց 2001 թվականին թիվ 4667 օրենքով, հաստատեց փաստաբանի մենաշնորհը։

Գրականություն խմբագրել

  1. Васьковский Е. В. Организация адвокатуры. Часть 1. Очерк всеобщей истории адвокатуры. — СПб., 1893. — С. 65.
  2. Владимир Паппафава, Суд и адвокатура в Турции / D-r Wladimir Pappafava; Пер. О. Б. Фукса Харьков : Рус. типо-лит., 1909. с. 69
  3. Решетников Ф. М. Правовые системы стран мира: Энциклопедический справочник. Издание: 3-е. — М: Норма, 2001. -с.780-790
  4. Ylmaz i. Secular law and the emergence of unofficial turkish islamic law// Middle east J. — Wash., 2002. — Vol.56, N 1. — P.113-131
  5. Sazak, Derya. 'Özel Harp', TSK’nın otoritesini de sarstı (Turkish), Milliyet (9 января 2006).
  6. Магута, П. Адвокатура четырёх морей / П. Магута // Новая адвокатская газета. — 2007. — 13 дек. — С. 16. Արխիվացված 2023-07-05 Wayback Machine
  7. Волошин, В. Визит в Турецкую республику. Диалог судебных систем / В. Волошин // Судебный вестник Московской области. № 4 — 2009. — Октябрь-декабрь. — С. 5. Արխիվացված 2016-05-06 Wayback Machine
  8. Юнусов А. С., Казнаев А. О., Адвокатура Турции//Евразийская адвокатура № 2 — 2016-Март-Апрель. С.16-22

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Суд и адвокатура в Турции / D-r Wladimir Pappafava; Пер. О. Б. Фукса Харьков : Рус. типо-лит., 1909. с. 69
  2. 2,0 2,1 Yunusov A. S., Kaznaev A. O.; Kaznaev, A. O. Адвокатура Турции (und) // Евразийская адвокатура. — 2016. — Т. 2. — С. 16—22.
  3. Васьковский Е. В. Организация адвокатуры. Часть 1. Очерк всеобщей истории адвокатуры. — СПб., 1893. — С. 65.
  4. Казнаев, А., Юнусов А. Адвокатура Турции / А. Казнаев, А. Юнусов // Евразийская адвокатура. — 2016. — № 2
  5. 5,0 5,1 «Павел Магута, Новая адвокатская газета». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 30-ին.
  6. Русский Босфор