Թադևոս Աղեկյան

Թադևոս Արտեմի Աղեկյան, (ռուս.՝ Татеос Артемьевич Агекян, մայիսի 12, 1913(1913-05-12), Բաթում, Ռուսական կայսրություն - հունվարի 16, 2006(2006-01-16), Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան), հայ խորհրդային աստղագետ։

Թադևոս Աղեկյան
Ծնվել է	մայիսի 12, 1913(1913-05-12) Բաթում, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	հունվարի 16, 2006(2006-01-16) (92 տարեկան) Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան
Բնակության վայր(եր)	Սանկտ Պետերբուրգ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն,  ԽՍՀՄ,  Ռուսաստան և  Հայաստան
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	աստղագետ և ֆիզիկոս
Հաստատություն(ներ)	Astronomical Institute?, Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան և Սանկտ Պետերբուրգի տրանսպորտի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	աստղագիտություն
Ալմա մատեր	Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի մաթեմատիկամեխանիկական ֆակուլտետ (1938)
Կոչում	պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր (1958)
Տիրապետում է լեզուներին	ռուսերեն
Հայտնի աշակերտներ	Վիկտոր Օրլով
Պարգևներ	Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան ՌԴ գիտության վաստակավոր գործիչ «Լենինգրադի պաշտպանության համար» մեդալ «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ և Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան

Կենսագրություն

Ծնվել է 1913 թ. մայիսի 12-ին, Բաթումում։ 1938 թ. ավարտել է Լենինգրադի համալսարանի մաթեմատիկա-մեխանիկական ֆակուլտետը։ 1938-1941 թվականներին դասավանդել է միջնակարգ դպրոցում և զուգահեռաբար սովորել է ԼՊՀ հեռակա ասպիրանտուրայում։ 1941-1945 թվականներին մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին՝ զենիթային հրետանու գնդի շտաբի պետի պաշտոնում (կապիտանի կոչումով)։ Մարտական ծառայությունների համար պարգևատրվել է Հայրենական մեծ պատերազմի 2-րդ կարգի շքանշանով և մեդալներով։ Զորացրումից հետո վերադարձել է ԼՊՀ և 1946 թվականից դասավանդել է աստղային դինամիկա, աստղային կինեմատիկա և աստղային վիճակագրություն։ 1947 թվականին պաշտպանել է թեկնածուական թեզ, իսկ 1958 թվականին դարձել է ֆիզիկա-մաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր։ 1961 թվականին արժանացել է պրոֆեսորի կոչման։ Վախճանվել է 2006 թ. հունվարի 15-ին Լենինգրադում։

Գործունեություն

Գիտական հետազոտությունները վերաբերում են գալակտիկական աստղագիտության, աստղային համակարգերի դինամիկայի, աստղային վիճակագրության և երկնային մեխանիկայի խնդիրներին։ Հիմնական գիտական արդյունքները ստացել է աստղային համակարգերի անկանոն դաշտի տեսության, ռադիոդիտումների տվյալների հիման վրա աստղային համակարգերի դինամիկայի, պտտա-համաչափ պոտենցիալի դաշտում շարժման տեսության ոլորտներում։

Աղեկյանն աստղագիտության մեջ հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության կիրառության հարցերին նվիրված դասագրքերի («Սխալների տեսության հիմունքները աստղագետների և ֆիզիկոսների համար», «Հավանականությունների տեսությունը աստղագետների և ֆիզիկոսների համար»), «Աստղաֆիզիկայի և աստղային աստղագիտության դասընթացի» և այլ աշխատությունների հեղինակ է։ Աղեկյանի ղեկավարությամբ պաշտպանվել է 10 թեկնածուական թեզ, իսկ նրա աշակերտներից չորսը պաշտպանել են նաև դոկտորական թեզ։

Պարգևներ և կոչումներ

Աստղագիտության զարգացման մեջ մեծ ներդրման համար Աղեկյանի անունով է կոչվել Արեգակնային համակարգի թիվ 3862 փոքր մոլորակը (աստերոիդը)։

Երկեր

• Աստղեր, Գալակտիկաներ, Մետագալակտիկա, Ե., 1971
• Динамика поохождений звезд сквозь пылевые облака, ДАН СССР, № 3, 1950
• Распледеление истинных конфигураций тройных звезд, Аст. журнал. № 32, 1955
• Третий интеграл движения и поле скоростей для квазиньютоновкоого потенциала, Вестник ЛТУ, № 7, 1973

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։