Էմերիխ Շաֆրան (գերմ.՝ Emerich Schaffran, մայիսի 25, 1883(1883-05-25) կամ 1883[1], Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա և Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա[1] - հոկտեմբերի 10, 1962(1962-10-10)[2] կամ 1962[1], Վիեննա, Ավստրիա և Վիեննա, Ավստրիա[1]), ավստրիացի նկարիչ, գրաֆիկ նկարիչ, արվեստի պատմաբան, համագործակցել է Անեներբեի հետ։

Էմերիխ Շաֆրան
Ծնվել էմայիսի 25, 1883(1883-05-25) կամ 1883[1]
ԾննդավայրՎիեննա, Ավստրո-Հունգարիա և Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա[1]
Վախճանվել էհոկտեմբերի 10, 1962(1962-10-10)[2] կամ 1962[1]
Մահվան վայրՎիեննա, Ավստրիա և Վիեննա, Ավստրիա[1]
Քաղաքացիություն Ավստրո-Հունգարիա,  Ավստրիա և  Նացիստական Գերմանիա
ԿրթությունՎիեննայի գեղարվեստի ակադեմիա
Մասնագիտություննկարիչ, արվեստագետ և գծանկարիչ

Կենսագրություն խմբագրել

Սկզբում նա բանակում ծառայել է որպես սպա, այնուհետև նվիրվել է արվեստին և 1906-1909 թվականներին Վիեննայում սովորել է հնագիտություն ու արվեստի պատմություն, այնուհետև սովորել է Մյունխենում Հանս Լիտցմանի հետ։ Նա Վիեննայի սեցեսիայի ներկայացուցիչ էր։ 1914 թվականից Ստորին Ավստրիայի ցամաքային թանգարանի գիտաշխատող և վարող էր[3]։ Եղել է Առաջին աշխարհամարտի մասնակից, լուրջ վնասվածքներ է ստացել։ 1924-1946 թվականներին դասավանդել է Վիեննայում։

1930-ական թվականներին հանդիպել է Ազգային սոցիալիստական շարժման ներկայացուցիչների հետ և սկսել է հրատարակել հոդվածներ ու աշխատանքներ, որոնք նվիրված են մաքուր գերմանական արվեստին։ Նա նաև սկսել է համագործակցել Անեներբեի հետ, 1938 թվականի մայիսի 15-ին՝ անշլյուսից անմիջապես հետո, առանց Հիմլերի հրահանգների Վիեննայում բացել է գերմանական արվեստի ուսումնական և հետազոտական բաժին, որը փակվել է այդ տարվա վերջին[4]։ Ժամանակի ընթացքում Շաֆրանի հարաբերությունները նացիստների հետ վատթարացել են, 1943 թվականին նրան վերցվել է Վիեննայի գեստապոյի հսկողության տակ[5]։

1941-1948 թվականներին նա աշխատել է որպես Դորոթեում աճուրդի Վիեննայի արվեստի ոլորտի մասնագետ-խորհրդատու և հուշարձանների հարցով բյուրոյի աշխատակից։

Ստեղծագործություններ խմբագրել

(թերի ցուցակ)

  • Die niederösterreichischen Stifte. Wien : A. Hartleben, [1925].
  • Entwicklungsgeschichte der Stile in der bildenden Kunst. Wien : A. Hartleben, 1925.
  • Führer durch die wichtigsten öffentlichen und privaten Kunstsammlungen und Galerien in Wien. Wien : Steyrermühl, [1928].
  • Wien. Wien : Steyrermühl, [1930].
  • Kunst der Langobarden in Italien, Jena, Diederichs, 1935.
  • Geschichte der Langobarden (Deutsches Ahnenerbe, Reihe C: Volkstümliche Schriften, Bd. 6). Leipzig, v. Hase & Koehler, 1938.
  • Langobardische und nachlango- bardische Kunst in den deutschen Ostalpen. Mannus 30 (1938).
  • Vormärzliches Wien. Wien : Luser, 1939.
  • Der Radstädter Tauern. Wien : Luser, 1940.
  • Kirche Karnburg (Kärnten). München : Schnell & Steiner, 1940.
  • Kunstgeschichte Österreichs. Wien : Hollinek, 1948.
  • Die Wachau. Wien : Deuticke, 1948.
  • Die Baustile Europas. Wien : Prachner, 1949.
  • Frühchristentum und Völkerwanderung in den Ostalpen, in: AfK 37, 1955.
  • Die vorromanischen Wandmalereien in der St. Prokuluskirche zu Naturns (Vinschgau, Südtirol). Innsbruck : Wagner, 1958.
  • Kunstdenkmäler Wiens. Wien : Birken-Verl., 1958.
  • Stuckfragmente aus der Pfarrkirche in Suhr bei Aarau. Erlangen : Dt. Inst. f. Merowingisch-karolingische Kunstforschung, 1959.
  • Dictionary of European art. London : Owen, 1959.
  • Der Inquisitionsprozess gegen Paolo Veronese, in: Archiv für Kultur-Geschichte 42 (1960), Nr. 2.
  • Die Porta Hungarica von Petronell bis Wolfsthal. Wien : Bergland Verl., 1960.
  • Frühchristliche Mosaiken. München : Knorr & Hirth, 1961.
  • Taschenlexikon der Kunst. Berlin : Verl. Lebendiges Wissen, 1964 (բազմիցս արտատպվել է)
  • Ägyptische Malerei. Stuttgart : Parkland-Verlag, [1978] (բազմիցս վերատպված տարբեր լեզուներով)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)
  2. 2,0 2,1 2,2 RKDartists (նիդերլ.)
  3. Deutsche biographische Enzyklopädie (2007). S. 751.
  4. Kater, Michael. Das «Ahnenerbe» der SS, 1935—1945: ein Beitrag zur Kulturpolitik des Dritten Reiches. München, 2006. S. 84.
  5. Wenn erst Friede ist. Überleben mit Anstand in lautloser Opposition. Ein Briefwechsel 1940 - 1945. Wien, 1987. S. 178.

Գրականություն խմբագրել

  • Deutsche biographische Enzyklopädie (2007):