Երկնագույն հրաշք
Երկնագույն հրաշք (գերմ.՝ Blaues Wunder), կամուրջ Էլբա գետի վրա` Դրեզդենում։ Կառուցվել է 1891-1893 թվականներին։ Միացնում է Դրեզդենի Բլազևից և Լոշվից շրջանները։ Պաշտոնական անունը «Լոշվիցի կամուրջ» է (գերմ.՝ Loschwitzer Brücke), մինչև 1912 թվականը կոչվել է «Ալբերտի կամուրջ» (գերմ.՝ König-Albert-Brücke): «Երկնագույն հրաշք» անվանումը կամուրջը ստացել է 1893 թվականին այն ժամանակներում կամուրջների համար հազվագյուտ համարվող կապույտ գույնի, ինչպես նաև անսովոր տեսքի համար. կառուցված լինելով մետաղական կոնստրուկցիաներից` ունեցել է ընդամենը երկու հենարան, այն էլ ոչ թե գետի հունի մեջ, այլ ափին։ 2007 թվականին կամուրջը Գերմանիայի ինժեներական արվեստի պատմական խորհրդանիշ անվանակարգում ստացել է մրցանակ։
 | |
|---|---|
 | |
| Անունով | Լոշվից |
| Երկիր |  Գերմանիա[1] |
| Տեղանք | Դրեզդեն[1] |
| Տեսակ | բարձակային կամուրջ, պողպատե կամուրջ, ճանապարհային կամուրջ, կախովի կամուրջ, ճարտարապետական հուշարձան, տեսարժան վայր, փողոց և շղթայաձև կամուպջ |
| Նյութ | պողպատ |
| Թռիչքների քանակ | 3 |
| Հատում է | Էլբա |
| Երկարություն | 280 մետր |
| Բացման տարեթիվ | հուլիսի 15, 1893 |
| Ժառանգության կարգավիճակ | մշակութային հուշարձան |
 | |
 | |
Տեխնիկական տվյալներ խմբագրել
- Ընդհանուր երկարություն - 280 մ
- Հիմնական թռիչքի երկարություն - 146 մ
- Կամրջի բարձրություն (առանց հենարանների) - 24 մ
- Լայնություն - 12 մ
- Քաշ - 3.500 տ
Շինարարության պատմություն խմբագրել
Դեռևս 1471 թվականին Դրեզդենի մերձակա Լոշվից և Բլազևից համայնքների միջև գոյություն ուներ հաղորդակցություն, որ կատարվում էր Էլբա գետով։ Սակայն 19-րդ դարի կեսերին բնակչության թվաքանակի աճի և արդյունաբերության զարգացման հետ կամուրջ կառուցելու անհրաժեշտություն է առաջանում։ Սկսած 1870 թվականից` մշակվում են երեք տարբեր եղանակներ, սակայն միայն 1883 թվականին հասարակության ճնշմամբ սաքսոնական իշխանությունը որոշում է ընդունում կամուրջ կառուցել` գործը հանձնարարելով ֆինանսների նախարարության` երկաթգծերի կառուցման բաժնին։ Նախագծման աշխատանքները գլխավորում էր Կլաուս Կյոպսկեն` Դրեզդենի Պոլիտենիկումի (այժմ` Դրեզդենի տեխնիկական համալսարան) պրոֆեսորը։ 1885 թվականին պատրաստ էր աննախատիպ նախագիծը։ Լինելով կախովի կամուրջ` նրա նախագիծն առանձնանում էր այն բանով, որ նմանատիպ կամուրջներում կիրառվող պողպատե ճոպանների ու շղթաների փոխարեն օգտագործվել են դուրգամված պողպատի թերթեր։ Կիրառվել են այլ նորամուծություններ ևս, որ ամրություն են հաղորդել կամրջին ռեզոնանսի դեպքում։
1891 թվականին սկսում է կամրջի պաշտոնական հիմնարկեքը։ Շինարարությունն իրականացնում էր «Սաքսոնական երկաթուղային ընկերությունը» (գերմ.՝ Sächsischen Eisenbahnkompanie AG)` ինժեներ Գ. Կրյուգերի ղեկավարությամբ։ Երկու տարի անց «Թագուհի Մարիա» գործարանում (գերմ.՝ Königin-Marien-Hütte) պատրաստված մետաղական բոլոր կոնստրուկցիաները մոնտաժվում են։ 1893 թվականի հուլիսի 11-ին կայանում է կամրջի պաշտոնական բացումը և փորձարկումը։
Փորձարկում խմբագրել
1893 թվականին հուլիսի 11-ին կամուրջը, ժամանակի պահանջներին համապատասխան, փորձարկվում է ամրության տեսանկյունից։ Կամրջի` երթևեկության համար նախատեսված մասը բեռնվում է նավի խարիսխներով ու քարերով բեռնված տրամվայի վագոններով, կառքերով, տակառներով բեռնված քարշակներով, օմնիբուսներով։ Կամրջով քայլերթով անցնում են զինվորական ջոկատներ։ Կամրջի ընդհանուր բեռնվածությունը հասնում է 157 տոննայի։ Կամրջի բարձրության փոփոխությունը նրա կենտրոնում կազմում է ընդամենը 9 մմ։
Ֆինանսավորում խմբագրել
«Երկնագույն հրաշքի» կառուցման համար ծախսվել է 2.25 միլիոն մարկ ոսկով, ինչն այն ժամանակների համար հսկայական գումար է կազմել։ Ֆինանսավորումը իրականացվել է սաքսոնական կառավարության երկու համայնքների հաշվին։ Որպեսզի փոխհատուցվեն ծախսերը, 1893 թվականին կամրջով երթևեկության վարձ է սահմանվում։ Այն կազմում է ամեն մարդու համար 2, ձիով անցնելու դեպքում ամեն ձիու համար 10, ավտոմեքենայի համար` 20 պֆենինգ։ Այդ եղանակով հնարավոր է լինում ոչ միայն ամբողջությամբ վերականգնել ծախսված գումարը, այլև բարեկարգել կամրջի շրջակայքը։ Վարձավճարը կիրառվում է մինչև 1921 թվականը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վերջին օրերին երկու մարդ փրկել են կամուրջը պայթեցումից` պայթուցիկի լարերը կտրելով[2]։
Կամրջի շահագործում խմբագրել
Ի սկզբանե կամուրջն ուներ միայն խճուղի, որ օգտագործում էին նաև հետիոտները։ 1895 թվականին անցկացվում են տրամվայի լրացուցիչ գծեր։ 1935 թվականին ավտոմոբիլային ավելացող երթևեկության պատճառով հետիոտների անվտանգությունն ապահովելու նկատառումներով կամրջի երկու կողմերից ավելացվում են մայթեր։ 20-րդ դարի կեսերին օրեցօր աճող ավտոմոբիլային հոսքի պատճառով մտցվել են սահմանափակումներ։ Այդ նույն պատճառով 1986 թվականից դադարեցվել է տրամվայի երթևեկությունը կամրջով։
Վիճակը ներկայումս խմբագրել
Ներկայումս կամրջով օրական անցնում է շուրջ 35.000 ավտոմեքենա` 16 կմ/ժ միջին արագությամբ։ Ավտոմեքենաների համար կա երկու սահմանափակում. միջին արագությունը` 30 կմ/ժ, տրանսպորտային միջոցի քաշը` մինչև 15 տ։ Խախտումներն արձանագրելու համար կամրջի ձախ կողմում մինչև մուտքը տեղադրված է ցուցիչների համակարգ։ Կամրջի վրա հաճախ խցանումներ են լինում։ Կամուրջը սպասարկելու համար տարեկան ծախսվում է մոտ 134.000 եվրո։ 1997 թվականին կատարված ուսումնասիրությունների համաձայն` նրա անվտանգ շահագործումը կարող է իրականցվել մինչև 2027 թվականը։ Մինչ այդ քաղաքային իշխանությունները պետք է վճռեն «Երկնագույն հրաշքի» ճակատագիրը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 archINFORM (գերմ.) — 1994.
- ↑ Taylor, Frederick (2004). Dresden: Tuesday, February 13, 1945. New York: HarperCollins. pp. 383–284. ISBN 0-06-000676-5.
Գրականություն խմբագրել
- Volker Helas: Das Blaue Wunder. Die Geschichte der Elbbrücke zwischen Loschwitz und Blasewitz in Dresden, Fliegenkopf-Verl., Halle, 1995, ISBN 3-930195-07-0
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Երկնագույն հրաշք» հոդվածին։ |