Եվրիոնի համաստեղություն
Օմրոնի օղակներ (անգլ.՝ Omron rings), գրաֆիկական պիտակներ, որոնք նախատեսված են թղթադրամները պատճենահանող սարքերի և տպիչների վրա պատճենահանումից պաշտպանելու համար։ Հայտնի են երկու նման նշաններ, որոնցից յուրաքանչյուրը նույն չափի հինգ օղակ է. դրանց արտաքին տրամագիծը 1,2 մմ է, ներքին տրամագիծը՝ 0,8 մմ, այսինքն՝ դրանք նման են մոտ մեկ միլիմետր տրամագծով շրջանակների։
Պիտակներից մեկը (խաչաձև) հայտնի է որպես Եվրիոնի համաստեղություն, հետագայում հայտնաբերվել է ևս մեկը՝ անկանոն հնգանկյուն։
Այս մշակման հեղինակը ճապոնական Omron կորպորացիան է, որն ունի սկանավորման և տպագրության ժամանակ թղթադրամների հայտնաբերման համակարգի արտոնագիր[1], որի օգտագործումը հաստատել է Հնդկաստանի պահուստային բանկը[2]։ Հետևաբար, միջազգային թղթադրամների հասարակություն (IBNS - International Bank Note Society) пայս պաշտպանիչ տարրը կոչվում է «Օմրոնի օղակներ» (Omron rings)։
Պաշտպանական առանձնահատկությունները Օմրոնի հինգ օղակների որոշակի կազմաձևեր են, որոնցից մեկը եվրիոնի համաստեղությունն է։ Այս նշանները հայտնվում են որպես պատահականորեն ցրված թղթադրամների փոքր (մոտ 1 մմ տրամագծով) շրջանակներ անգույն, սովորաբար դեղին, նարնջագույն կամ կանաչ գույներով (նկարում)։ Եթե այս պաշտպանությունը առկա է թղթադրամի վրա, ապա որոշ գունավոր տպիչներ և պատճենահանողներ հրաժարվում են տպել այդ թղթադրամների պատկերները՝ կամ պարզապես անջատվում են, կամ թղթի վրա տպում են սև շերտ կամ էլ թողնում են դատարկ։ Երբեմն սահմանափակումը կիրառվում է գույնի վրա. պատճենահանող սարքերի որոշ մոդելների վրա տպելիս ավտոմատ կերպով աղավաղվում է ամերիկյան դոլարի գամմայի հետ համընկնող գույնը։
Նման պաշտպանության ալգորիթմի տեխնիկական մանրամասները չեն բացահայտվում նույնիսկ պաշտպանված արտադրանքի արտադրողների համար։
Օմրոնի օղակները CBCDG-ի կողմից ձեռնարկված միջոցառումներից մեկն էր՝ կանխելու ոչ պրոֆեսիոնալ կեղծարարությունը (casual counterfeit)։ Այս գյուտը արտոնագրվել է Ճապոնիայում 1994 թվականին, ԱՄՆ-ում 5,845,008 արտոնագիրը տրվել է 1998 թվականին[1]։ Ապարատային և ծրագրային համալիրն իրականացնում է մուտքագրված պատկերի վերլուծություն և, եթե գրաֆիկական նշաններ հայտնաբերվեն Օմրոնի օղակների որոշակի կազմաձևման տեսքով, արգելափակում է այս պատկերի վերարտադրությունը։
Հետազոտություն խմբագրել
2002 թվականին պատճենահանման դեմ գրաֆիկական պիտակների վերլուծությունը նախաձեռնել է Քեմբրիջի համալսարանի հետազոտող Մարկուս Կունը (Markus Kuhn)[3]։ Նա հայտնաբերեց, որ երբ փորձում էր պատճենել, թղթադրամի «նույնականացման նշանը» հինգ փոքր շրջանակներից բաղկացած որոշակի կրկնվող օրինաչափություն է։ Միայն հինգ նման շրջանակների առկայությունը (մեկ համաստեղություն) բավարար է սարքի աշխատանքը արգելափակելու համար։ Կունն այս օրինաչափությունն անվանել է Եվրիոնի համաստեղություն (EURion Constellation), քանի որ հետազոտություն է անցկացրել եվրոյի թղթադրամների վրա, և երկրաչափականորեն շրջանակների Այս խումբը նրան հիշեցրել է Օրիոնի համաստեղությունը, ավելի ճիշտ՝ աստերիզմը, որը հայտնի է որպես Օրիոնի գոտի[3]։
Մատանիների մեծ մասը պատկանում է ինչ-որ համաստեղության, որոնք տարբեր կողմնորոշումներով դասավորված են թղթադրամի վրա՝ ստեղծելով դրանց պատահական դասավորվածության տպավորություն։
Մատանիների մեծ մասը պատկանում է ինչ-որ համաստեղության, որոնք տարբեր կողմնորոշումներով դասավորված են թղթադրամի վրա՝ ստեղծելով դրանց պատահական դասավորվածության տպավորություն [1]։ Այս վերլուծությունից, մասնավորապես, հետևում է, որ թղթադրամը ճանաչելու համար այս երկրաչափական պարամետրերը (գծային չափերը, մաշվածության աստիճանը) պետք է շատ կոշտ պահվեն։
Այսպիսով, OMRON Corporation ընկերության կողմից մշակված պաշտպանական համալիրի շրջանակներում Omron օղակները գրաֆիկական նշաններ են, որոնց միջոցով այս համալիրը, գրաֆիկական պատկերի վերլուծության ժամանակ, «ճանաչում է» թղթադրամը։ Այս պաշտպանությամբ այլ երկրների թղթադրամների ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ Եվրիոնի համաստեղությունը կազմող 5 շրջանակների կոնֆիգուրացիան միակը չէ։ Գոյություն ունի օմրոնի օղակների առնվազն մեկ կոնֆիգուրացիա՝ անկանոն հնգանկյունի տեսքով, որով պատճենահանման համակարգերը նույնականացնում են թղթադրամը։
Օգտագործում խմբագրել
1996 թվականից մինչ օրս 40 երկրներ օգտագործել են այս պաշտպանությունը իրենց թղթադրամներում (աղյուսակ)։ Այս ցուցակը սպառիչ չէ, քանի որ թղթադրամների արտադրողների աճող թիվը սկսում է օգտագործել այս պաշտպանիչ հատկությունը։
Որոշ թղթադրամների վրա Եվրիոնի համաստեղությունն օգտագործվում է որպես գրաֆիկական դիզայնի տարր։ Օրինակ, 2004-ի շարքի ԱՄՆ դոլարով, 20 և 50 դոլար արժողությամբ, համաստեղությունների «աստղերին» ավելացվում են համապատասխան թվեր՝ թղթադրամների արժանապատվությունը նշելու համար։ 5 ԱՄՆ դոլարի թղթադրամի վրա Այս անվանական արժեքը նշվելու է որպես 05։
1999 թվականի 20 ֆունտ ստեռլինգ թղթադրամի վրա, որը նվիրված է կոմպոզիտոր Էդվարդ Էլգերին, այս աստղերը թղթադրամի առջևի մասում խաղում են երաժշտական նշանների դեր։
Նույնիսկ հայտնվեց «եվրիոնիզացիա»(eurionize), ծրագիր, որը Postscript ձևաչափով փաստաթղթում տեղադրում է եվրիոնի համաստեղությունը[4]։ Այս ծրագիրը գրված է Perl լեզվով և պետք է աշխատի օպերացիոն համակարգերի ներքո, որոնք աջակցում են Perl-ին։ Դրա օգնությամբ «Եվրիոնի համաստեղությունը» կարող է ներկառուցվել ցանկացած պաշտպանված արտադրանքի մեջ (այնուամենայնիվ, անպաշտպան նույնպես), և, հետևաբար, ցանկացած նման փաստաթուղթ համապատասխան սարքերի կողմից կճանաչվի որպես թղթադրամ, և դրա պատճենման հնարավոր փորձերը արգելափակվելու են։ Պետք է միայն հիշել, որ սև և սպիտակ պատճենահանող սարքերի համար այս պաշտպանությունը չի գործում։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Mitsutaka Katoh, et al.: Image processing device and method for identifying an input image, and copier scanner and printer including same.
- ↑ Issue of Rs.50 denomination banknotes in Mahatma Gandhi Series with additional/new security features without inset letter in numbering panel bearing the signature of Dr. Y. V. Reddy, Governor Արխիվացված 2015-03-30 Wayback Machine, Press Release: 2005—2006/245, G. Raghuraj, Deputy General Manager, Reserve Bank of India, 24 August 2005
- ↑ 3,0 3,1 Markus Kuhn: The EURion constellation. Security Group presentation, Computer Laboratory, University of Cambridge, 8 February 2002.
- ↑ «Еврионизация» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 26-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Созвездие Евриона и система CDS: первые рубежи защиты купюр // Банкноты стран мира. — М.: ИнтерКрим-Пресс, 2008. — № 2. — С. 30—33.
- Валерий Маресин Тайнопись на службе защиты банкнот // Банкноты стран мира. — М.: ИнтерКрим-Пресс, 2008. — № 11. — С. 30—34.
- Тайнопись на службе средств графической защиты // Ценные бумаги: регистрация, экспертиза, фальсификации. — М.: ИнтерКрим-Пресс, 2008. — № 1. — С. 43—47.