Եվրասիական ջրաքիս
| Եվրոպական ջրաքիս | ||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||||||||||||||
| Mustela lutreola | ||||||||||||||||||||||||||
| Հատուկ պահպանություն | ||||||||||||||||||||||||||
| Արեալ | ||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||
(շագանակագույն) Պահպանված տարածվածությունը (կարմիր) Նոր բնակեցված (նարնջագույն) Հնարավոր է պահպանված/ոչնչացած | ||||||||||||||||||||||||||
|
|
Եվրասիական ջրաքիսը (լատ․՝ Mustela lutreola), աքիսների ցեղին պատկանող տեսակ է։ Կոչվում է նաև ռուսական ջրաքիս։ Ունի մի քանի ենթատեսակներ։
ՆկարագրությունԽմբագրել
Գիշատիչ կաթնասուն է: Ունի երկար մարմին և կարճ պոչ: Վերջույթները կարճ են, իսկ մատներն իրար միացած են թույլ զարգացած լողաթաղանթով: Գլուխը և աչքերը փոքր են: Ականջները փոքր են և կլորավուն: Եվրոպական ջրաքիսի դունչը սպիտակ է: Նրանցից որոշները կարող են ունենալ սպիտակ բծեր կոկորդի, կրծքավանդակի և ստամոքսի վրա: Մարմնի երկարությունը կազմում է 30-45 սմ, պոչի երկարությունը՝ 12-20 սմ: Արուների քաշը հասնում է մինչև 800 գ, իսկ էգերինը՝ 600-700 գ: Խիտ, փայլուն մորթին մորթարդյունաբերության թանկարժեք օբյեկտ է, կարող է ունենալ մուգ շագանակագույնից մինչև սև գունավորում, իսկ ստորին մասը՝ շագանակագույն է: Եվրոպական ջրաքիսի մորթին և մարմինը հարմարեցված են ջրային պայմաններում ապրելու համար: Այս կենդանին կարող է լողալ և սուզվել ջրի մեջ:
Տարածում և բնական միջավայրԽմբագրել
Տարածված է Ռուսաստանի Եվրոպական մասի և Հարավարևելյան Սիբիրի հարթավայրային շրջաններում: Հանդիպում է նաև Ուկրաինայում, Բելառուսում, Լատվիայում, Գերմանիայում, Հունգարիայում, Շվեյցարիայում, Ռումինիայում, Ֆրանսիայում և Կովկասում: Եվրոպական ջրաքիսը բնակվում է խիտ բուսականություն ունեցող գետերի ափերին, երբեմն լճերի ափերին: Նրան հազվադեպ կարելի է հայտնաբերել քաղցրահամ ջրերից ավելի քան 100 մետր հեռավորության վրա:
ՎարքԽմբագրել
Եվրոպական ջրաքիսը չի ընդլայնում իր տարածքները, քաղցրահամ ջրերում սննդի հնարավոր առատ լինելու պատճառով: Եվրոպական ջրաքիսն ունի ինչպես մշտական բներ, այնպես էլ ժամանակավոր կացարաններ: Բները կառուցված են լինում ծղոտից, մամուռից, մկան բրդից և թռչունների փետուրից: Եվրոպական ջրաքիսն առավել ակտիվ է մթնշաղին և գիշերվա ընթացքում:
ՍննդակարգԽմբագրել
Սնվում է մկնակերպ կրծողներով, ջրային առնետներով, գորտերով, թռչուններով, ծառերի սերմերով, միջատներով, խեցգետնակերպերով և մանր ձկներով: Սովորաբար որսի է դուրս գալիս մթնշաղին և գիշերով: Բնության մեջ նրա հիմնական թշնամին ջրասամույրն է:
ԲազմացումԽմբագրել
Զուգավորվում է փետրվարից մինչև մարտ ամիսներին: Հղիության տևողությունը՝ մոտավորապես 35-72 օր. ձագերը ծնվում են ապրիլին և մայիսին: Կարող է ունենալ 2-7 ձագ, սակայն սովորաբար լինում է շուրջ չորս կամ հինգ ձագ: Չորս շաբաթ անց ձագերը բացում են իրենց աչքերը: Էգերը սեռահասուն են դառնում 1 տարեկանում: Բնական պայմաններում ապրում է 4-6 տարի, իսկ անազատ պայմաններում՝ մինչև 10 տարի:
Պահպանման կարգավիճակԽմբագրել
Տեսակն ընդգրկված է ԲՊՄՄ (Բնության պահպանության միջազգային միություն) (IUCN) Կարմիր Էջում «խիստ վտանգված» կարգավիճակով: Այն ունի թանկարժեք մորթի, որի պատճառով հայտնվել է անհետացման եզրին։