Եվգենի Օնեգին (ֆիլմ, 1958)

«Եվգենի Օնեգին» (ռուս.՝ «Евгений Онегин»), խորհրդային գունավոր լիամետրաժ գեղարվեստական ֆիլմ-օպերա՝ բեմադրված 1958 թվականին «Լենֆիլմ» կինոստուդիայում ռեժիսոր Ռոման Տիխոմիրովի կողմից Պյոտր Չայկովսկու համանուն օպերայի մոտիվներով, որն էլ ստեղծվել է Ալեքսանդր Պուշկինի վեպի հիման վրա։ Օպերայի երաժշտությունը կրճատված է 108 րոպե տևողությամբ։ Գլխավոր մենակատարներն են Մեծ թատրոնի դերասանները՝ Գալինա Վիշնևսկայան, Լարիսա Ավդեևան և Եվգենի Կիբկալոն։

Եվգենի Օնեգին ռուս.՝ Евгений Онегин
Երկիր	ԽՍՀՄ
Հիմք	Եվգենի Օնեգին
Թվական	1958
Լեզու	ռուսերեն
Ռեժիսոր	Ռոման Տիխոմիրով
Սցենարի հեղինակ	Ալեքսանդր Իվանովսկի և Ռոման Տիխոմիրով
Դերակատարներ	Արիադնա Շենգելայա, Սվետլանա Նեմոլյաևա, Վադիմ Մեդվեդև և Իգոր Օզերով
Օպերատոր	Եվգենի Շապիրո
Երաժշտություն	Պյոտր Չայկովսկի
Պատմվածքի վայր	Սանկտ Պետերբուրգ
Կինոընկերություն	Լենֆիլմ
Տևողություն	108 րոպե

ԽՍՀՄ-ում ֆիլմի պրեմիերան տեղի է ունեցել 1959 թվականի մարտի 8-ին։

Սյուժե

Ռուսաստանը 19-րդ դարի սկզբին։ Լարինների ազնվական կալվածքը։ Օլգա և Տատյանա քույրերին ու նրանց մորը հյուր է եկել Վլադիմիր Լենսկին, որն ընդունվում է որպես Օլգայի փեսացու։ Նա Լարիններին ծանոթացնում է իր ընկերոջ՝ Եվգենի Օնեգինի հետ։ Տատյանան բուռն կերպով հափշտակվում է հյուրով։ Նա հուզական կերպով նոր զգացմունքներ է ապրում։ Չկարողանալով զսպել իրեն՝ Օնեգինին նամակ է գրում՝ խոստովանելով իր սերը։ Հաջորդ այցելության ժամանակ Օնեգինը քաղաքավարի, բայց սառն է լինում։ Նա մերժում է Տատյանային, աղջիկը ցնցված է։

Լարինների տանը պարահանդես է։ Նահապետական կացութաձևը իր հետքն է թողնում նաև հրավիրովի երեկույթի վրա։ Օնեգինը ձանձրանում է։ Զվարճանալու նպատակով նա մեծ ուշադրություն է հատկացնում Օլգային, վերջինս կատակով պատասխանում է։ Լենսկին ամեն ինչ լրջորեն է ընդունում, վեճի բռնկման ընթացքում նա Օնեգինին հրավիրում է մենամարտի։ Ձմռան առավոտյան հակառակորդները հանդիպում են հին ջրաղացի մոտ։ Երկուսն էլ ներքուստ պատրաստ են հաշտության, բայց դա տեղի չի ունենում։ Հնչում են կրակոցներ։ Լենսկին մահանում է։

Անցնում է որոշ ժամանակ։ Նորից պարահանդես է, բայց այս անգամ փայլուն, մայրաքաղաքային։ Օնեգինն այստեղ ևս ձանձրանում է։ Հայտնվում է նոր զույգ՝ իշխան Գրեմինը կնոջ հետ։ Երիտասարդ իշխանուհին Տատյանան է։ Մեկ այլ ձևով գնահատելով նրա շքեղությունը՝ Օնեգինը նրան գրում է կրքոտ նամակ։ Նամակը հուզում է երիտասարդ կնոջը, նախկին զգացմունքները կարծես վերադառնում են... մի պահ։ Կրքոտ երիտասարդության ժամանակը թռել է անդառնալիորեն։ Տատյանան Օնեգինին մերժում է։

Գլխավոր դերերում

• Արիանդա Շենգելայա – Տատյանա Լարինա (երգում է Գալինա Վիշնևսկայան)
• Սվետլանա Նեմոլյաևան – Օլգա Լարինա (երգում է Լարիսա Ավդեևան)
• Վադիմ Մեդվեդև – Օնեգին (երգում է Եվգենի Կիբկալոն)
• Իգոր Օզերով – Լենսկի (երգում է Անտոն Գրիգորևը)
• Իվան Պետրով – Գրեմին (երգում է հենց ինքը)

Դերերում (տիտրերում նշված չեն)

• Զինաիդա Կվյատկովսկայա – Լարինա՝ կալվածատիրուհի, Տատյանայի և Օլգայի մայրը
• Օլգա Պորուդոլինսկայա – դայակ
• Էմմանուիլ Կապլան – մսյո Տրիկե, ֆրանսիացի
• Գլիկերիա Բոգդանովա-Չեսնոկովա – հյուր
• Վլադիմիր Վասիլև – Սկոտինին
• Վերա Կուզնեցովա – ճորտ
• Աննա Լյուբիմովա – էպիզոդ
• Յակով Նայշուլեր – էպիզոդ
• Յակով Ռոդոս – հյուր
• Արկադի Տրուսով – կալվածատեր

Նկարահանող խումբ

• Սցենարի հեղինակներ – Ալեքսանդր Իվանովսկի, Ռոման Տիխոմիրով
• Բեմադրող ռեժիսոր – Ռոման Տիխոմիրով
• Գլխավոր օպերատոր – Եվգենի Շապիրո
• Ռեժիսորներ – Ի. Գինդին, Վ. Միրոնովա
• Գլխավոր նկարիչ – Նիկոլայ Սուվորով
• Հնչյունային օպերատոր – Գրիգորի Էլբերտ
• ԽՍՀՄ Մեծ թատրոնի մեներգիչներ, երգչախումբ և նվագախումբ
• Երաժշտական ղեկավար և դիրիժոր – Բորիս Խայկին
• Երաժշտական խորհրդատու – Ա. Դմիտրիև
• Տնօրեն – Վ. Յակովլև

Պարգևներ

1960 թվականին Էդինբուրգում կայացած Միջազգային 13-րդ կինոփառատոնում ֆիլմն արժանացել է դիպլոմի։ Տատյանա Լարինայի դերակատար Արիադնա Շենգելայան 1959 թվականին Մոսկվայի միջազգային կինոփառատոնում ստացել է առաջին մրցանակ, իսկ 1960 թվականին Կիևում տեղի ունեցած Համամիութենական կինոփառատոնում արժանացել է գլխավոր մրցանակի։

Հետաքրքիր փաստեր

• Գալինա Վիշնևսկայան իր հուշերում պատմել է, որ ինքը պատրաստվում էր ոչ միայն երգել Տատյանայի դերերգը, այլև այն խաղալ ֆիլմում։ Նկարահանումներին խանգարել է դերասանոււհու և երգչուհու հղիությունը, սակայն դա չի խանգարել հղիության վերջին ամիսներին կատարելու կադրից դուրս ամբողջ տեքստը, չնայած երգչուհին և դերասանուհին ստիպված է եղել բառացիորեն կիսվել Մոսկվայի ու Լենինգրադի հիմնական աշխատանքների միջև, որտեղ տեղի էին ունենում ֆիլմի նկարահանումներն ու ձայնագրությունները։

Արտաքին հղումներ

• ««Евгений Онегин»». Государственный регистр фильмов. Министерство Культуры Российской Федерации. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 7-ին.
• ««Евгений Онегин» Аннотированный каталог фильмов киностудии «Ленфильм» 1918—2003». Киностудия Ленфильм. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 9-ին.
• ««Евгений Онегин»». Фильмы. Энциклопедия отечественного кино. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 7-ին.
• ««Евгений Онегин»». Статья. Онлайн энциклопедия Кирилла и Мефодия. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 7-ին.
• ««Евгений Онегин»». Энциклопедия кино. Академик. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 7-ին.
• «Եվգենի Օնեգին»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում