Եղևին բալասանային
| Եղևին բալասանային | |
 Եղևին բալասանային | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Մերկասերմեր (Pinophyta) |
| Դաս | Pinopsida |
| Կարգ | Ասեղնատերևավորներ (Pinales) |
| Ընտանիք | Սոճազգիներ (Pinaceae) |
| Ենթաընտանիք | Եղևինայիններ (Abietoideae) |
| Ցեղ | Եղևին (Abies) |
| Տեսակ | Եղևին բալասանային (A. balsamea) |
| Միջազգային անվանում | |
| Abies balsamea | |
| Տարածվածություն և պահպանություն | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝  Քիչ մտահոգող տեսակ  Տաքսոնի տարածվածությունը | |
Եղևին բալասանային (լատին․՝ Abies balsamea), սոճազգիների ընտանիքի, եղևին ցեղի բույս։
Նկարագրություն խմբագրել
Ծառ է, որը ունի 15-20 մ, իսկ երբեմն 27 մ բարձրություն։ Բնի տրամագիծը հասնում է 30-70 սմ-ի։ Ունի բրգաձև գեղեցիկ սաղարթ, համարյա գետնի մակերեսից խիտ ճյուղավորված է։ Երիտասարդ ծառերի կեղևը գորշամոխրավուն է և հարթ։ Մոտավորապես հարյուրամյա հասակում դառնում է մոխրաշագանակագույն, իսկ հետո կարմրաշագանակագույն և ծածկվում է մանր ճաքերով։ Ընձյուղները սկզբում լինում են կանաչ, իսկ հետո դառնում են մերկ, կարմրաշագանակագույն։ Բողբոջները գնդաձև են և ունեն բաց մանուշակագույն երանգ։ Փշատերևներն ունեն 1,5-2,5 սմ երկարություն և 1,5 մմ լայնություն։ Ծառը պտղաբերում է 20-30 տարեկան հասակում, մայիս-հունիս ամիսներին։ Կոները ձևաձև-գլանաձև են, ունեն 5-10 սմ երկարություն և 2-2,5 սմ հաստություն։ Երիտասարդ կոները մուգ մանուշակագույն են, հասունները՝ մոխրագորշավուն։ Սերմերը ունեն 5-6, երբեմն նաև 8 մմ երկարություն։
Էկոլոգիա խմբագրել
Ապրում է 150-200 տարի։ Ցածրավայրերում՝ 50-60, իսկ լեռներում՝ 70-80 տարեկան հասակում սովորաբար բունը սկսում է փտել։ Բարեխառն ցուրտ շրջաններում հիմնականում լավ է աճում։ Դիմանում է ձմեռային ուժեղ սառնամանիքներին։ Բալասանային եղևնին ունի մի շարք պարտիզային ձևեր, որոնք աչքի են ընկնում սաղարթի ձևով։
Տարածվածություն խմբագրել
Բնական պայմաններում հանդիպում է Հյուսիսային Ամերիկայում, փշատերև անտառների գոտում։ Արևելքում հասնում է համարյա մինչև տունդրա։ Լեռներում բարձրանում է մինչև անտառի վերին սահմանը (1500—2500 մ)։ Հյուսիսային Ամերիկայում ամենատարածված եղևինն է։ Հաճախ հանդիպում է ցածրադիր վայրերում, սև եղևինների, ամերիկյան խեժափիճու, արևմտյան թույայի, դեղին կեչու, սև հացենու, կարմիր թխկու և այլ ծառատեսակների հետ միասին։ Բարձրադիր վայրերում բալասանյան եղևնու ուղեկիցներն են կանադական թսուգան, խոշորատերև հաճարենին, շաքարային թխկին եւ այլ տեսակներ։ Մաքուր տնկարկներ է առաջացնում ճահճոտ վայրերում եւ բարձրլեռնային շրջաններում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Հարությունյան Լ․ Վ․, Հարությունյան Ս․ Լ․, Հայաստանի դենդրոֆլորան, հ. 1, Երևան, «Լույս հրատարակչություն», 1985, էջ (32)։
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եղևին բալասանային» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եղևին բալասանային» հոդվածին։ |