Վիքիպեդիա

Դոնդի

Դոնալդ ժոզեֆ Ուայթ, «DONDI» (ապրիլի 7, 1961(1961-04-07)[1][2], Բրուքլին, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[3] - հոկտեմբերի 2, 1998(1998-10-02)[2][1]), ամերիկացի գրաֆիտի արտիստ[4][5][6]։

Դոնդի
Դիմանկար
Ծնվել էապրիլի 7, 1961(1961-04-07)[1][2]
ԾննդավայրԲրուքլին, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[3]
Մահացել էհոկտեմբերի 2, 1998(1998-10-02)[2][1] (37 տարեկան)
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մասնագիտությունարվեստագետ

Կենսագրություն խմբագրել

Կյանքի վաղ շրջան խմբագրել

Դոնդին ծնվել է Արևելյան Նյու Յորքի Բրուքլին թաղամասում և ընտանիքի հինգ երեխաներից փոքրն է եղել։ Ծնողները եղել են աֆրոամերիկացի ու իտալական ծագումով ամերիկացի։ Երկրորդ կուրսում հաճախել է կաթոլիկ դպրոց։ 1975 թվականին Արևելյան Նյու Յորքը դարձել էր անկայուն շրջան՝ ռասայական լարվածությամբ և սոցիալական բախումներով, ինչպիսին եղել է ավազակախմբերի հայտնիությունը։ Զեֆիրին (Zephyr) տված հարցազրույցում Դոնդին հայտարարել է, որ 1970-ականներին միացել է մի քանի ավազակախմբերի՝ հարձակման ենթարկվելուց խուսափելու համար։ Դպրոցը թողնել ձգտելով՝ նա 1984 թվականին ստացավ GED, աշխատանքի է տեղավորվել պետական հաստատությունում և սկսել է հետաքրքրվել գրաֆիտիով։

Գրաֆիտի խմբագրել

 
Դոնդիի գրաֆիտիներից գնացքի վրա

Գրաֆիտին Դոնդիի կյանքի լուրջ մասն է դարձել 1970-ականների կեսերին։ Նա օգտագործել է «NACO» և «DONDI» պիտակները և աշխատել է կատարելագործել իր ոճը՝ աստիճանաբար անցնելով պարզ պիտակներից՝ ավելի բարդ տարրերի ստեղծմանը։ Այն ժամանակ Դոնդիի անվան օգտագործումը (իր իսկ անվանման տարբերակը) համարվում էր խիստ ռիսկային, քանի որ Քաղաքային տրանսպորտի ղեկավարությունը և Նյու Յորքի ոստիկանության վարչությունը (NYPD) փորձում էին ճնշել գրողներին։ 1979 թվականին Դոնդին պաշտոնապես ընդունել է իր անունը, երբ իր տան տանիքին նկարել է հսկա կտոր։

1977 թվականին նա դարձել է TOP անձնակազմի (The Odd Partners) անդամ։ 1978 թվականին Դոնդին ստեղծել է իր անձնակազմը` CIA (Crazy Inside Artists) անունով, որում ընդգրկվել են այլ հայտնի արվեստագետներ, ինչպիսիք են նրա լավ ընկերը՝ DURO: Հաջորդ 20-ից ավել տարիների ընթացքում Դոնդին ճանաչվել է որպես ոճական չափանիշ՝ ազդելով գրաֆիտի հեղինակների սերունդների վրա[7]։

Դոնդին առաջ է մղել բազմաթիվ ոճեր և տեխնիկա, որոնք այսօր էլ օգտագործվում են ժամանակակից գրաֆիտի նկարիչների կողմից։ Չնայած նա հաճախ է ստեղծել վայրի ոճի կտորներ այլ հեղինակների համար (օրինակ՝ հայտնի 2MANY կտորը), նա ցանկանել է, որ հասարակությունը կարդա և վայելի իր աշխատանքը, ուստի նա կենտրոնացել է ընթեռնելի տառերի վրա՝ բարդ լրացումներով և խորհրդանիշներով։

1978-1980 թվականներին նրա ամենահայտնի աշխատանքը եղել է «Գերեզմանի երեխաները» (մաս1, 2 և 3)՝ Նյու Յորքի մետրոպոլիտենում երեք ամբողջական վագոն։ Պիեսի անունը վերցվել է Black Sabbath երգից։ Ռեժիսոր Մարթա Կուպերը նկարահանել է ֆինալաային հատվածը սկզբից մինչև վերջ։ Այս վերջին հատվածում Դոնդին որդեգրել է հանգուցյալ Վոն Բոդեի (Vaughn Bode) մուլտհերոսներին։ Ավելի ուշ նա «Գերեզմանի երեխաներ 3» տարբերակը նկարել է ստուդիայում։

Նա առաջին գրաֆիտի արտիստն է եղել, ով անհատական ցուցադրություն է ունեցել Նիդեռլանդներում և Գերմանիայում, և նրա աշխատանքները հավաքվել են եվրոպական թանգարաններում։

Ինչպես վկայել են 1980-ականների սկզբի թերթերն ու ամսագրերը, ինչպես նաև People ամսագիրը, նա աշխատել է Fun Gallery-ի հետ և այնպիսի արվեստագետների հետ, ինչպիսիք են Ժան-Միշել Բասքիան, Լի Քվինոնեսը, Քիթ Հարինգը, ERO (Դոմինիկ Ֆիլբերտ), Rammellzee, Fab 5 Freddy, Futura 2000, Toxic, Zephyr և այլք, նա փողոցներից գրաֆիտիի արվեստը բերել է պատկերասրահներ, Միացյալ Նահանգների, Եվրոպայի և Ճապոնիայի թանգարաններ։

Վախճան խմբագրել

Դոնդին մահացել է ՁԻԱՀ-ից, 1998 թվականի հոկտեմբերի 2-ին[8][9]։

Ժառանգություն խմբագրել

Դոնդին երեխա չի ունեցել, բայց նրա ընտանիքը, այդ թվում՝ եղբայրը՝ Մայքլ Ուայթը և նրա որդին՝ Մայք Ուայթը, առաջ էին տանում նրա ժառանգությունը:Դոնդին իրենից հետո թողել է հարյուրավոր նկարներ և գծանկարներ, որոնց սեփականության իրավունքը դեռ վիճարկվում է։ 1998 թվականից 2000 թվականներին Zephyr-ը, IZ-ը, Wiz-ը, Doc-ը և Keo-ն նկարել են մեծարման որմնանկարներ։ Ապակե խողովակների նկարիչ Marbleslinger-ը օգտագործել է Dondi տրաֆարետը 2008 թվականի ստեղծագործությունների շարքի համար։

Dondi- ն ներկայացվել է Converse կոշիկի վրա, Product Red նախագծի շրջանակներում (2007)[10], ինչպես նաև Kool Sugar Apparel- ի պարկուճ հագուստի շարքում, որը պետք է հասանելի լիներ 2016-ին։ Ստացված հասույթի մի մասը փոխանցվել է ՁԻԱՀ-ի բարեգործական կազմակերպությանը։ 2019 թվականին Դոնդի Ուայթ Հիմնադրամը համագործակցել է Virgil Abloh-ի հետ իր Off-White հագուստի շարքի համար։ Առաջիկա բոլոր համագործակցային աշխատանքները կտեղադրվեն Instagram- ում @dondi_the_real:

2018 թվականի հունվարին Artnet-ի աճուրդում 1984 թվականի Դոնդիի կտավը, որը կոչվել է «Պինդ կազմավորում» (անգլ.՝ {{{1}}}Solid Formation), գնահատվել է 50,000 ԱՄՆ դոլար և 70,000 ԱՄՆ դոլար, 240,000 ԱՄՆ դոլար[11]։

Լրատվամիջոցներ խմբագրել

Ցուցահանդեսներ և ներկայացումներ խմբագրել

  • Martha Cooper and the Radiant Children (1979)
  • Esses ստուդիո (1980)
  • New York/New Wave (1981)
  • Fun պատկերասրահ (1982)
  • New York City Rap Tour (1982)
  • Yaki Kornblit պատկերասրահ (1983)
  • Fun պատկերասրահ (2) (1983)
  • Museum Boijmans - Van Beuningen (1983)
  • Եվրոպական թանգարանային ներկայացումներ(1983–85)
  • 56 Bleecker պատկերասրահ (1987)
  • The Rempire ներկայացում (1992)
  • Groninger Museum Retrospective (1992)
  • * GHOST Galerie DONDISM (Marseille; 2018)
  • Musee des Monuments Francais (Փարիզ)[12]

Կինոնկար խմբագրել

  • Dreams Don't Die (1982)
  • Style Wars (1983)
  • Wild Style (1983)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Delarge J. Le Delarge (ֆր.) — Paris: Gründ, Jean-Pierre Delarge, 2001. — ISBN 978-2-7000-3055-6
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Fitzpatrick T. White, Dondi // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T2091098
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Style master general : the life of graffiti artist Dondi White | WorldCat.org — P. 106.
  4. ↑ Graustark, Barbara (2009 թ․ ապրիլի 10). «Chronicler of the Furtive Arts». The New York Times. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 8-ին.
  5. ↑ Bachor, Kenneth (2017 թ․ ապրիլի 20). «Preserving New York's History of Graffiti Art». Time. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 8-ին.
  6. ↑ Steve Gray, "Street Art Legends: Dondi White". Widewalls, 22 April 2015. Accessed 2 March 2018.
  7. ↑ Zephyr (artist), "Obituary and Biography" October 8, 1998, retrieved November 12, 2006.
  8. ↑ Trebay, Guy. «Getting Up». The Village Voice. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 28-ին.
  9. ↑ Madden, Jenny. «Subversive, on the edge and a little bit dangerous? Yeah, right». The Guardian. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 28-ին.
  10. ↑ «Sneakerfreaker.com». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 15-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 27-ին.
  11. ↑ Velimirović, Andrey (2018 թ․ փետրվարի 1). «A Dondi White Painting Achieves Record Prices at artnet Auctions». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 26-ին.
  12. ↑ «Dondi White | artnet». www.artnet.com. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 26-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դոնդի&oldid=9510513» էջից