Դնեստրի կիրճ

Դնեստրի կիրճ (ուկրաիներեն՝ Дністровський каньйон), կիրճ Ուկրաինայում, որը ձևավորվել է Դնեստր գետով և գտնվում է 4 շրջանների՝ Իվանո-Ֆրանկովսկի, Տերնոպոլի, Չեռնովցիի և Խմելնիցկու սահմանին։

Դնեստրի կիրճ
ուկրաիներեն՝ Дністровський каньйон
Տեղադրություն	Ուկրաինա

Կիրճի ընդհանուր երկարությունը մոտ 250 կմ է, ինչը Դնեստրի կիրճին ապահովում է ոչ միայն Ուկրաինայի, այլև Եվրոպայի ամենամեծ ձորերի շարքում։

Համաուկրաինական համացանցային հետազոտության որոշմամբ 2008 թվականի օգոստոսի 26-ին Դնեստրի կիրճը ճանաչվել է Ուկրաինայի 7 բնական հրաշալիքներից մեկը։

Այն ձևավորվել է տարածքի կոնկրետ երկրաբանական կառուցվածքի, ինչպես նաև ջրային և քամու Էրոզիայի տեկտոնական շարժումների և գործընթացների արդյունքում։

Աշխարհագրություն

Կիրճը գտնվում է Ուկրաինայի արևմտյան մասում, իսկ կիրճի ձախ և աջ կողմերը պատկանում են տարբեր մարզերի՝ ձախ կողմը պատկանում է Տերնոպոլի և Խմելնիցկու մարզերի, իսկ աջ կողմը պատկանում է Իվանո-Ֆրանկովսկիին և Չեռնովցիին։

Տերնոպոլի մարզում Դնեստրի կիրճն ընդգրկում է Մոնաստիրիսկայի, Բուչաչի, Զալեշչիկիի և Բորշչյովի շրջանները։ Խմելնիցկիի տարածքում են՝ Կամենեց-Պոդոլսկի և Նովոուշիցկի շրջանները։ Իվանո-Ֆրանկիվսկի մարզում ձորը գտնվում է Հալիչիի, Տիսմենիցիայի, Տլումաչի և Հորոդենկայի շրջաններում։ Չեռնովցիում Զաստավնայի և Խոտինի շրջաններն են, իսկ Կելմենցիի և Սոկիրյանիի Դնեստրի կիրճն ավելի քիչ է նկատելի, քան մյուս տարածքներում։

А-268, А-269 և М-14 ավտոճանապարհներն անցնում են Դնեստրի կիրճի մոտով։

Կիրճի հատվածներ

Դնեստր կիրճը Դնեստր գետի 250 կմ (160 մղոն) հատված է Զոլոտա Լիպայի գետաբերանից մինչև Զբրուչի գետաբերան։

• Դնեստրովո-Բերեմյանսկի կիրճը (գտնվում է Հուբին - Բերեմյան - Խմելևա գյուղերի միջև) ևս մեկ կիրճ է։ Կիրճի խորությունը հասնում է 200 մետրի (660 ֆտ), լայնությունը՝ 1-5 կմ (0,62-3,11 մղոն), երկարությունը՝ 10 կմ (6,2 մղոն)։

Պաշտպանություն

2010 թվականին նախագահի և բնապահպանության և բնական պաշարների նախարարի 2011 թվականի դեկտեմբերի 12-ի հրամանագրով ստեղծվել է Դնեստր կիրճի ազգային բնական պարկը Դնեստր գետի երկայնքով։

Զբոսաշրջություն

Դնեստրի կիրճն ամեն տարի գրավում է հազարավոր ջրային զբոսաշրջիկների։

Գեղատեսիլ լանդշաֆտները ներառում են 200 մ բարձրությամբ զառիթափ ժայռային կամ անտառային ափեր, եզակի տրավերտինային ժայռեր և երկրաբանորեն հեռացված շերտեր, քարանձավներ, ջրվեժներ, կղզիներ, բնության, պատմության, ճարտարապետության և ազգագրության հուշարձաններ։

Պարաշյուտով թռիչք

Իսակիվ և Օդաիվ գյուղերը, որոնք գտնվում են կիրճում, գրավում են պարաշյուտով թռչողներին ոչ միայն Ուկրաինայից, այլև Բելառուսից, Ռուսաստանից, Լեհաստանից, Գերմանիայից և շատ այլ երկրներից։ Տարին երկու անգամ այստեղ անցկացվում է համաուկրաինական և միջազգային պարաշյուտային սպորտի մրցույթ։

Պատկերասրահ

• 
  «Կարմիր սար» գյուղի մոտ Բերեմյանին (Տերնոպոլի շրջան) դևոնյան կարմիր ավազաքարերի շերտազատման օրինակ
• 
  Հետագայում գետը հոսում է Դնեստր
• 
  Կիրճի տեսարան

Գրականություն

• Чайковский М. П. Днестровский каньон: Природоведческий очерк . Львов, «Каменщик», 1981. — 64 с., ил.

Արտաքին հղումներ

• Դնեստրի կիրճի պատմություն(ուկր.)
• Ճանապարհորդություն դեպի տիրապետման բնական տարրեր(ուկր.)
• Ուկրաինայի յոթ բնական հրաշալիքներ՝ Դնեստրի կիրճ Արխիվացված 2022-03-23 Wayback Machine
• Դնեստրի կիրճ (նկար)
• Ազգային բնության պարկ Դնեստրի կիրճ
• Նախագահի հրամանագիրը Դնեստրի կիրճ ազգային պարկի ստեղծման մասին
• Дністровський каньйон